Geborgen

‘Het was verrukkelijk om in haar luisterkuil - zoals ze haar schoot noemde - te mogen zitten en mijn hoofd tegen haar borst te leggen,’ schrijft Marieke Lucas Rijneveld in Het Warmtefort.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt bij kanker. Of bij het krijgen van die vermaledijde diagnose. Ik deed het in ieder geval niet. Dat gebeurde pas nadat de bom in al zijn verwoestende glorie uiteengespat was. Zelfs ver nadat ik de scherven uit mijn huid en mijn ziel gepeuterd had. Mijn vingers waren nog wel aan het wriemelen in mijn hoofd. Ze probeerden het gruis weg te halen, mijn hoofd weer heel te maken. Vergeefs natuurlijk, mijn vingers waren te dik. Pas toen, ergens in die tijd, besefte ik dat wat mij overkwam volstrekt universeel is.

Universeel.

Mijn verhaal was slechts een vlokje in een reusachtige storm van miljarden sneeuwvlokjes die sinds mensenheugenis over de aarde raast. Mijn dikke vingers waren slechts tien van de ontelbare vingers die allemaal druk waren met hetzelfde. Tastend, onhandig brokstukken verwijderen en wonden dichtduwen. Zijn er mensen zonder wonden?

De bevrijding kwam als een heldere opklaring. Want waar was ik toch mijn halve leven mee bezig geweest? Was ik vanaf het moment dat de klinisch-geneticus mij de tikkende bomgordel had omgesnoerd, toen ik nog jong en naïef de wereld wilde veroveren, inderdaad alleen maar bezig geweest met argeloos leven? Zeker, kanker krijgen leek mij wel iets groots, of unieks. Dat moest maar niet gebeuren. Vervolgens haalde ik mijn schouders op en ging door. Tussen de jaarlijkse screenings door, dat dan wel.

Maar het gebeurde toch.

Nadat de stofwolken verwaaid waren en het zonlicht op de coulissen van mijn geschiedenis viel, zag ik het ineens. Ik was blijkbaar al die jaren, in het donker, onzichtbaar, onhoorbaar, heel erg druk geweest met het timmeren van afweergeschut. Het lichaam moest en zou heel blijven. Maar afweergeschut was duidelijk niet mijn forte. Of er was sowieso niks opgewassen tegen het geweld van de ziekte, dat kan ook.

Nu het tikken was gestopt, kwam de opluchting. Kanker bleek helemaal niet zo groots en ook niet uniek. Een kapot lichaam is niet het allerergste, zelfs doodgaan niet. En ik ben al helemaal niet de enige. Het overkomt alle mensen, door talloos veel gebeurtenissen, van allerlei aard. Het belangrijkste inzicht was dat voor al die verschillende wonden één universele pleister nodig is: geborgenheid.

Geborgenheid

Nee, de schade zelf is niet het allerergste. Het ergste is als je met je brokstukken geen geborgenheid vindt. Dit is te lezen in duizend-en-een verhalen van gebutste mensen. Die durven te vertellen over hun wonden en hun zoeken. En soms over het vinden. Zoals Marieke Lucas Rijneveld prachtig en ontroerend schrijft over haar eerste juf op de basisschool. Nadat haar broertje is verongelukt en haar ouders opgaan in hun eigen verdriet, hun dochter niet meer echt zien, mag ze tijdens het voorlezen bij haar juf op schoot: ‘Dan voelde ik me zo gelukkig dat ik in gedachten aan God vroeg - ik praatte vaker met Hem, ook buiten Zijn diensttijd – of dit eeuwig mocht duren.’ Wonden helen niet zonder geborgenheid.

Column voor Olijfblad september 2022