Kopstand

Er is iets geks aan de hand. Sinds een aantal weken – ik schrijf begin april – sta ik weer vaker op mijn kop. Niet dat die kopstand zo gek is. Ik doe wel meer dingen in dat genre, zoals aan het garagedak hangen, of ’s ochtends om zes uur buiten aan een statafel mijn mail wegwerken – ook bij zes graden in een dun zomerpyjamaatje. Nee, het opvallende is ‘sinds een aantal weken’.

Samen met de Kaars blijkt de Kopstand een weldaad voor mijn buik. Als gevolg van een buikoperatie inclusief uterusextirpatie – dit rare medische woord mag ik graag hardop uitspreken, het past naadloos bij de praatspieren in het gelaat, probeer het maar eens – , maar goed, als gevolg daarvan dus liggen mijn organen een beetje gehusseld in de buikholte. Iets wat u ongetwijfeld zult herkennen, ook van darmoperaties. En dat kan nogal wat ongemak opleveren. Lucht of kramp op de verkeerde plekken, of een volle blaas die net kantelt op een onhandig moment. Door mijn romp regelmatig een minuutje of wat omgekeerd de lucht in te steken, keert de abdominale rust weer terug.

Klinkt logisch nietwaar? Alleen, die postoperatieve toestand heb ik al een aantal jaren, hoe komt het dat ik dit pas recentelijk weer zo vaak doe? De euro viel toen ik aan deze column begon.

De kopstand had ik al eens eerder ingezet. Op een Landelijke Contactdag vroeg een man me eens: “U bent toch die vrouw die op haar kop ging staan tijdens een lezing?” Verrast knikte ik. Zul je net zien, dacht ik toen, heb ik voor het eerst met bloed, zweet en tranen een presentatie gehouden over mijn eigen ziek zijn in plaats van een beroepsmatig onderwerp, herinneren de toehoorders zich vooral de kopstand. Gelukkig had ik voor mijn lezing een mooie psychologische kapstok gevonden waar ik me stevig aan vasthield: copingstrategieën, hoe ga je om met je ziekte. De kopstand was mijn rode draad, mijn metafoor voor alle strategieën die ik inzette om zo goed mogelijk de dag door te komen. Zoals de grutto de uitverkoren representant is van alle Nederlandse vogels, of pindakaas het ultieme kindergroeivoer, was de kopstand mijn ultieme maat voor vooruitgang. Want nog maar kort daarvoor was alles waar mijn rompspieren bij betrokken waren een uitputtingsslag geweest. Bijvoorbeeld aan tafel zitten tijdens het eten. Daarna kon je me opvegen. Toen ik, tegen ieders verwachting in, ineens vooruit leek te gaan, begon ik gestaag te werken aan het optillen van mijn benen, steeds krachtiger, steeds hoger. Mijn eerste geslaagde kopstand, wat een fantastisch gevoel was dat, een rondedansje volgde.

De kopstand verdween allengs uit mijn strategie-arsenaal, zo gaat dat als je weer opknapt. Tot een paar weken geleden dus. Ineens zie ik waarom. Het ongedachte is gebeurd, de wereld is piepend en krakend tot stilstand gekomen. Het coronavirus beklemt ons leven, veel onwankelbare zekerheden blijken los zand. Met alle macht proberen we het verlies aan controle te compenseren. Het ventiel van de hogedrukpan vol copingstrategieën draait gierend en sissend rond.

Zeven jaar geleden maakte ik een spiegelbeeldig verhaal mee. Terwijl de buitenwereld op volle snelheid doorraasde, viel mijn eigen kleine binnenwereld volledig stil. Letterlijk stil, niets hoefde meer. Mijn hoofd ging subiet op retraite. Tegenwoordig razen mijn lichaam en geest weer bijna als vanouds. En nu, nu is de hele grote buitenwereld op stilteretraite. Twee keer de wereld volledig op zijn kop.

Die kopstand kwam beide keren vanzelf. Ik dacht dat het was vanwege fysiek malheur, maar het is natuurlijk omdat ik de wereld heel even van de goeie kant wil bekijken.

In: Contactblad nr 4, juni 2020 van Stichting Lynch-Polyposis

Kijk voor meer informatie over erfelijke darmkanker, baarmoederkanker, Lynch en Polyposis op de website https://www.lynch-polyposis.nl (of olijf.nl).