Takkietaal

Mijn vorige blog ging in op de (on)mogelijkheid van bipolaire androgeentherapie, uitgelegd in Jip en Janneke taal, een taal die door sommige artsen wordt gesproken, maar niet door iedereen wordt begrepen. Voor hen die nadere duiding wensen...

Prostaatkankercellen zijn gek op testosteron (androgenen). Bij veel mannen in ruime mate aanwezig. Hoewel de hoogte van het testosteron geen enkele invloed heeft op het al of niet ontwikkelen van deze kankersoort, zijn de cellen na het ontstaan daarvan er wel gek op en gouden draad bij de behandeling van uitgezaaide prostaatkanker is het ontnemen van testosteron. Depriveren, androgeendeprivatie zo geheten. Dit wordt gedaan middels een aantal verschillende preparaten met alle hetzelfde doel; de zaadballen geen testosteron laten maken. 

Dat vindt de kankercel verre van leuk. Die wordt gedwongen om meer antennes te maken om dat beetje testosteron dat in de bijnieren nog wordt gemaakt, op te vangen. Hoe minder testosteron er overblijft in het bloed, hoe meer antennes er gemaakt moeten worden.

Op een gegeven moment heeft de cel zoveel antennes gemaakt, dat ondanks heel laag testosteron er toch weer groei mogelijk is. De tumormarker, psa, stijgt weer. Dan zijn er twee middelen beschikbaar. Abirateron met prednison of Enzalutamide. Beide behorende tot de tweedelijns hormoonkuur. Abirateron grijpt in op de bijnieren en legt daar de productie van testosteron lam. Enzalutamide grijpt de kankercel direct aan via de antennes, waarvan er inmiddels veel zijn. Via diezelfde antennes dringt de enzalutamide in de kankercel en verstoort daar het proces van opname van dat beetje testosteron dat er nog is. 

Hoewel mij dit nu nog niet helemaal duidelijk is, maak ik uit de Jip en Janneke taal op dat het aantal antennes afneemt, waardoor de cel minder gevoelig is voor de enzalutamide, maar supergevoelig voor testosteron. De crux van de bipolaire androgeentherapie is dat door wisselend de kankercel te stimuleren met een hoge dosis kortwerkende testosteron, waardoor deze veel antennes maakt, om dan vervolgens Enzalutamide te geven die door die vele antennes zijn werk weer even kan doen. Op deze start/stop manier zou de werkzaamheid van Enzalutamide aanmerkelijk verlengd kunnen worden.

Wat dit nu specifiek voor Zweef betekent, is het volgende. Mijn testosteron is na het stoppen van de androgeendeprivatie nog lager dan het was als mét. En ook met de Enzalutamide ben ik sinds mei 2023 gestopt. Er is dus gerede kans aanwezig dat er veel cellen met veel antennes zijn zonder "de kennis" van Enzalutamide, hetgeen de werkzaamheid daarvan weer vergroot. Nu opnieuw starten met Enzalutamide zou eigenlijk gelijk staan met het toedienen daarvan, nadat de kanker eerst even extra testosteron heeft gekregen.

Ook tijdens en na chemo lijkt het er op dat de kankercellen testosteron nodig blijven hebben, vandaar dat de eerstelijns hormoonkuur levenslang wordt voortgezet. Volgens de conclusie van de COMBAT studie is bipolaire androgeentherapie ook nog een optie nadat al chemo is gegeven.

Voorlopig niet doodgaan dus lijkt het devies. Wie weet wat er nog komt!