Cognitieve problemen na kanker 

Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.

Naar colofon
Opslaan

Door kanker of de behandeling ervan kun je last krijgen van cognitieve problemen. Dit zijn problemen die te maken hebben met het denken, zoals onthouden of je aandacht bij iets houden. 

Cognitieve  problemen  kunnen aan het begin van de ziekte ontstaan, tijdens of direct na de behandeling, maar ook na langere tijd. Vaak worden de klachten na een tijdje minder of verdwijnen ze helemaal. Sommige mensen blijven langer last houden. 

Lees op deze pagina over:

Hoe groot is de kans dat ik klachten krijg?

Gelukkig krijgt lang niet iedereen te maken met cognitieve problemen. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 20% van de patiënten problemen krijgt met denken. Het is nog niet te voorspellen wie ermee te maken krijgt. Daar wordt wel onderzoek naar gedaan. 

Cognitieve problemen na kanker

In deze video vertellen klinisch neuropsycholoog prof. dr. Sanne Schagen, neuroloog dr. Annette Compter en cognitief neurowetenschapper dr. Michiel de Ruiter wat cognitieve problemen zijn en hoe deze kunnen ontstaan. (Bron: AVL)

Wat zijn oorzaken van cognitieve problemen?

Het is nog niet precies duidelijk waardoor cognitieve problemen ontstaan. Verschillende zaken lijken een rol te spelen, zoals: 

  • (ernstige) vermoeidheid 
  • slaapproblemen
  • gevoelens van angst of somberheid
  • chemotherapie (‘chemobrein’)
  • hormonale therapie 
  • meer ziektes tegelijk (co-morbiditeit)
  • andere medicijnen dan anti-kankermedicijnen

Of immunotherapie en doelgerichte therapie ook van invloed kunnen zijn is nog niet bekend.

Welke invloed heeft chemotherapie op het brein? 

Bij chemotherapie wordt gebruik gemaakt van cytostatica: medicijnen die kankercellen doden of hun celdeling remmen. Uit onderzoek blijkt dat sommige cytostatica een direct effect kunnen hebben op hersencellen. Er zijn ook aanwijzingen dat cytostatica indirect een negatieve invloed op de hersenen kunnen hebben, bijvoorbeeld doordat deze medicijnen het immuunsysteem ontregelen.  

Cognitieve problemen na chemotherapie ('chemobrein') nemen vaak na een tijdje af of verdwijnen helemaal. Sommige mensen houden er langer last van.

Wat is er bekend over de invloed van hormonale therapie op het brein?

Net als bij chemotherapie kan ook hormonale therapie invloed hebben op je hersenen. Hoe dat precies komt en bij wie dat gebeurt, weten onderzoekers nog niet. 

Op dit moment kijken onderzoekers:

  • of de problemen te maken hebben met het soort medicijn 
  • of de problemen minder worden na het stoppen van de behandeling 
  • hoeveel invloed cognitieve problemen hebben op het dagelijks leven

Cognitieve problemen bij hersentumoren 

Bovenstaande informatie is niet bedoeld voor mensen die 1 of meer tumoren hebben in de hersenen of een behandeling krijgen die zich richt op de hersenen (bijvoorbeeld bestraling). Deze mensen kunnen informatie vinden op hersentumor.nl.

Colofon

Met medewerking van:

illustratie-arts-vrouw

Prof. dr. Sanne Schagen

Klinisch neuropsycholoog, Antoni van Leeuwenhoek

Gemaakt door de redactie van kanker.nl

Laatste update: januari 2020