Je kunt het maar een keer doen

Afgelopen donderdag heb ik meegewerkt aan het symposium 'Je kunt het maar een keer (goed) doen', georganiseerd door de Friese palliatieve netwerken. Het is een bijzondere ervaring om als palliatieve patiënt hieraan deel te nemen. Dat doe je  ook maar een keer, al kon ik niet nalaten om te zeggen dat ik graag volgend jaar terugkom.

Als je erover nadenkt zijn er veel dingen die je maar een keer kan doen. Niet alleen doodgaan, maar ook je leven leiden.  Elke dag is uniek. De klok terugdraaien behoort niet tot onze mogelijkheden. Wat wel kan is nadenken over hoe je wil leven en dus ook hoe je wil sterven. Die twee dingen horen bij elkaar.

In het licht van een aangekondigde dood doen we dat eenvoudig meer. De boodschap van het symposium is om ook eens bij de eindfase stil te staan als je (nog) niet ongeneeslijk ziek bent, zeg maar: voordat het te laat is. Beantwoord bijvoorbeeld eens de vraag: wat zou ik doen als ik morgen te horen krijg dat ik nog 1 jaar te leven heb? Stephen Levine heeft bij wijze van experiment een jaar geleefd alsof hij die boodschap had ontvangen en daarover een boek geschreven (A Year to Live). Dat gaat wel erg ver, maar het is interessant om te ontdekken wat je dan allemaal anders zou doen.