Een begrafenis
Gisteren was ik op een begrafenis. Vorige week was de 52 jarige gehandicapte man overleden waar mijn man de afgelopen 19 jaar 2 dagen per week voor gezorgd heeft . Hij was zwaar gehandicapt, zat in een rolstoel en kon ook nog eens bijna niet zien. Omdat de zorg die mijn man gaf ook bestond uit begeleiding ging hij er regelmatig op uit met hem, en een enkele keer sloot ik me ook wel eens aan, een drankje op het terras of i.d. Toen hij een half jaar geleden de diagnose uitgezaaide blaaskanker kreeg was dat gelijk het doodvonnis, door zijn handicap was het bijna onmogelijk behandeld te worden en is dus ook niet gebeurd.
Met de diagnose waren we ineens ook lotgenoten geworden, en leefde ik , vanuit mijn eigen palliatieve diagnose, extra met hem mee. Het proces ging voor hem mentaal te snel, er was geen tijd om tijdens het doorlopen van alle emoties bij de acceptatie en aanvaarding te komen. Hij bleef nog hangen in ontkenning en boosheid, wat logisch was maar verdrietig om te zien. Helaas kon hij door zijn slechte zicht niet hier op het forum terecht voor steun. Al met al een verdrietige tijd die ook voor mijn man zwaar is geweest, behalve de zorg en het verdriet om hem , zal hij ook in gedachten wel eens er mee bezig zijn geweest dat dit proces ook voor ons in de toekomst ook er aan zit te komen.
Toevallig zijn we de laatsten die hem hebben gezien in het hospice waar hij 3 dagen voor zijn dood werd opgenomen. Hij was nog een heel klein beetje bij, mijn man heeft hem nog een slokje water gegeven en hopelijk heeft hij van onze woorden nog iets meegekregen, 2 uur later was hij ingeslapen.
Los van het persoonlijke verdrietige verhaal wat ik geschetst heb vroeg ik mezelf ook af, hoe voel ik me bij dit alles, hospice, afscheid, begrafenis, enz. Ga ik dit niet allemaal op mezelf betrekken en zie ik mezelf in gedachten al liggen in dat hospice, in die kist..? Ik was daar een beetje bang voor omdat dat niet goed voelde, met mijn gevoelens bezig zijn terwijl het om hem ging. Tegelijkertijd kun je er natuurlijk niets aan doen als zoiets wel gebeurt. En laten we eerlijk zijn, op een begrafenis en een afscheid is er behalve het verdriet om de betreffende overledene ook iets wat getriggerd wordt zodat er ook tranen bij zitten van ander verdriet. Verdriet om eerdere persoonlijke verliezen, en soms ook om toekomstig verdriet. Hoeveel mensen zitten in de zaal die niet 1 of meerdere persoonlijke verliezen hebben geleden, zelf met ziekte in de familie of naaste kring te maken hebben? Voor de ene persoon misschien meer dan een ander maar toch. Dat gaat gewoon samen met het verdriet om de overledene en dat is onvermijdelijk denk ik en heel natuurlijk.
Gelukkig heb ik geen last gehad van het op mezelf betrekken waar ik het eerder over had en dat gaf mij gelukkig het gevoel dat ik echt het afscheid kon beleven zoals ik het ook zou hebben beleefd als ik niet ziek zou zijn geweest. Ik vraag me af hoe andere ( palliatieve ) lotgenoten dit voelen. Hebben jullie er moeite mee, een bezoek aan een stervende, hospice, begrafenis enz.. ? Voelen jullie dat je juist makkelijker de juiste woorden kan vinden, of komt het te dichtbij?
10 reacties
Voor mijn man bekend met prostaatkanker komt het dichtbij. Als het een dierbare betreft zal hij zeker gaan. Zelf kijk ik met een ander oog, omdat ik degene ben die straks waarschijnlijk mijn man overleefd.
Ja klopt, eigenlijk denk ik dat het voor de partner soms nog veel moeilijker is. Die ziet zichzelf in gedachten al soms als nabestaande . Terwijl erover nadenken om jezelf in de kist te zien liggen veel abstracter is, excuseer als dit cru overkomt maar denk dat je weet wat ik bedoel.
Dank voor je reactie Catalina, en jij veel sterkte.
Yuki, ik vind het knap hoe je uit het perspectief van de achterblijvende kan kijken gezien jouw medische situatie. Ik wens dat je nog lang met kwaliteit van leven kan blijven tussen je dierbaren. Ik snap wat je bedoelt.
Hoi Yuki,
Wat heb je een prachtig blog geschreven, verdrietig dat wel, maar veel dingen ook herkenbaar.Ik vind begrafenissen toch wel lastig hoor. Vraag me elke keer af wie mij nog voor zullen gaan. Ik hoop dat ik bij die van mezelf toch ergens een beetje mee kan spieken, gewoon uit nieuwsgierigheid denk ik. Toch maakt het me dan ook soms wel verdrietig. Wetende dat iedereen bij elkaar zal zijn en ik alleen ergens verder zal moeten gaan zonder hen. Hmmm, ik probeer het vaak toch maar even van me af te zetten. Toch merk ik ook dat een uitvaart ook heel mooi en troostend kan zijn, ik hoop dat dat bij mij ooit ook zo zal zijn, over heeeeeeeeel veel jaar pas dan😉.
liefs Bianca
Wat een droevig verhaal, over een gehandicapte man die je dan niet of nauwelijks kunt helpen. En ik herken hoe je in de palliatieve fase met anderen die hetzelfde meemaken een band krijgt.
Ik heb bij alle (veel te veel) uitvaarten die ik de afgelopen 5 jaar meegemaakt heb wel steeds bedacht wat ik zelf wel en niet wil. Geen 50 foto's op de witte muur, geen koffie met cake, geen biologisch afbreekbare maar verder vooral afzichtelijke kist. En als ik naasten liefdevol hoor praten over hun overledene, moet ik altijd huilen. Maar ik probeer het emotioneel zoveel mogelijk op afstand te houden.. en ja, misschien is het voor de partner zwaarder. Die blijft achter en moet er mee verder.
Liefs XXX
Ach yuki wat een verdrietig gegeven voor zon man en wat fijn dat jullie er zo voor hem konden zijn ,ook wel confronterend voor jou maar je ging er goed mee om ,we hadden een paar maanden geleden ook een begrafenis van ed zn tante ik zag aan zijn gezicht dat het confronterend voor hem was ,maar zo het leek nog meer voor zn broers en zusse die beten op hun lip en observeerden ed en ik dacht ach ja dat is ook zo in de familie is het heel waarschijnlijk dat de volgende keer om ed zelf gaat toch was het een voor zover je dat kunt zeggen een mooie dag en haar kinderen hebben er ecbt iets prachtigs van gemaakt ,thuis vroeg ik aan ed was dit niet moeilijk voor jou ,ja best wel zei hij maar hij was blij dat ie geweest was .
Liefs hes🥰
Lieve Hes,
Wat een emoties kunnen begrafenissen dan ( extra) veroorzaken als je partner of jezelf ziek bent. Las in je laatste blog dat jullie fijne momenten met elkaar hebben als gezin. Er sprak zoveel warmte uit je blog. Ik wens jullie alvast nog veel mooie dagen in december toe , die ongetwijfeld toch ook vaak met weemoed en verdriet gepaard zullen gaan.
Veel liefs voor jullie!
Ja dat is zo en helemaal in jullie plaats zwaar confronterend ,mooie dagen wens ik julie ook toe liefs en een dikke knuff hes 🌻🍀🥰
Wat een mooi blog heb je geschreven Yuki. En ik vind het niet meer dan logisch dat je gedachten afdwalen naar je eigen situatie. Ik herken dat ook. Ruim twee jaar geleden overleed de schoonmoeder van mijn dochter. Het was een mooie uitvaardienst en wij waren allemaal heel verdrietig. Het was zo'n lieve vrouw en nog relatief jong. Aan het eind werd de kist naar buiten gedragen en toen ik mijn dochter achter die kist zag lopen, zag ik in een flits mijzelf erin liggen en had enorme moeite om niet hard te gaan huilen. Tijdens het koffie drinken na afloop kon ik geen woord uitbrengen en buiten heb ik ongezien even mijn tranen de vrije loop gelaten. Ik wilde het niet, het verdriet ging om haar, niet om mij, maar het overkomt je. Daar is niets aan te doen.
Liefs, Margriet
Lieve Margriet,
Ik zie dat zo voor me hoe je dat beschrijft met je dochter. Ja dat kan je dan zo opeens naar de keel grijpen en heftige emoties losmaken.
Ik had een keer zo'n gekke ervaring. Mijn man was in de keuken wat aan het rommelen en ik keek toe vanaf een afstandje. Ploteling was het alsof ik er al niet meer was en ik bedacht me, zo staat hij ook als ik er niet meer ben, in z'n eentje aan het rommelen alleen voor zichzelf. Dat gaf me zo'n intens verdrietig gevoel.
Alle goeds voor jou.
Liefs, Ingrid