Een goed gesprek

Telefonisch lotgenoten contact. Het klinkt niet heel uitdagend, misschien zelfs saai. Maar wat is dat mooi en dankbaar werk. Voor stichting Olijf Home | Olijf doe ik dat: telefonisch lotgenotencontact. Vrouwen met gynaecologische kanker, die een vraag hebben of gewoon behoefte aan een luisterend oor, kunnen de ‘Olijflijn’ bellen. Zes dagen in de week zijn we bereikbaar en volgens een rooster hebben vrijwilligers dan ‘telefoondienst’ De vrijwilligers zijn allemaal vrouwen die zelf gynaecologische kanker hebben of hebben gehad. Ze praten dus allemaal uit ervaring.

Zoals gezegd, fijn om te mogen doen. Ook altijd wel een beetje spannend. Zou er iemand bellen? Wie krijg je aan de lijn? Kun je iemand een beetje verder helpen? De ene keer blijft het eerst even stil aan de andere kant, hoor je dat iemand de moed bij elkaar aan het rapen is om haar verhaal te gaan vertellen. De andere keer stort iemand direct haar hart uit. Soms valt iemand met de deur in huis; is er een duidelijke concrete vraag. En het gebeurt ook wel dat iemand gelijk begint te huilen. Ik luister. Probeer de onderliggende vraag te ontdekken. Het zijn soms lange gesprekken. Intens ook. De, vaak heftige, verhalen maken indruk. En dan, aan het einde van het gesprek, zegt iemand opeens: “bedankt voor dit fijne gesprek”. Dat raakt me altijd. Dat ik op deze manier iets voor een ander kan betekenen. Ook al was er soms niet eens sprake van een gesprek, heb ik naar mijn mening niets van betekenis gezegd, alleen geluisterd. De dank is wederkerig. Want niet zelden onstaat er een mooi gesprek waar ik op mijn beurt ook  weer veel aan heb. 

Wat maakt een gesprek eigenlijk een goed gesprek? En moet een gesprek altijd een goed gesprek zijn? Het hoeft toch ook niet altijd echt ergens over te gaan? Gewoon heerlijk en ontspannend een eind weg kletsen over van alles en nog wat, noem je dat ook een gesprek of is dat praten met elkaar? Wie wel eens iets heeft geleerd of gelezen over gesprekstechnieken, weet dat er allerlei leuke geheugensteuntjes zijn om deze te onthouden. Bijvoorbeeld : NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander. LSD: Luisteren-Samenvatten- Doorvragen. En laat je OMA thuis. Oftewel niet Oordelen, geen Meningen of Adviezen. Héél nuttige tips. Maar wat blijkt het in de gewone dagelijkse omgang met anderen, soms zo verrekte lastig om toe te passen.

Wie herkent het niet: zo’n ‘gesprek’ met iemand, wat feitelijk niets meer is dan het uitwisselen van gegevens. Een voorbeeld. A: “Wij denken erover om naar Noorwegen met vakantie te gaan dit jaar”. B: “Wij willen naar Italië.” A: “We willen dit jaar absoluut niet meer in het naseizoen.” B: “We gaan naar dezelfde camping als twee jaar geleden”. Enzovoort, enzovoort. A en B zijn allebei alleen maar aan het zenden. Energieslurpende gesprekken vind ik dat. Reageer eerst eens op de ander. Dan krijg je toch een veel leuker gesprek. “Noorwegen, wat leuk. Al eerder geweest?” . Vraag de ander waarom die niet meer in het naseizoen met vakantie wil. Kom niet gelijk met je eigen verhaal. Dit soort ‘gesprekken’ ergeren me nogal.  Als de ander gewoon niet reageert op wat je zegt. Nu gaat het in dit voorbeeld over iets onschuldigs als een vakantie. Maar nog frustrerender is het als je het hebt over kanker. Over behandelingen die je moet ondergaan, of je angst dat de ziekte terugkomt, je angst om dood te gaan.

Terug naar het 'goede gesprek'. Er kunnen ook van die bijzondere gesprekken plaatsvinden in je leven. Pareltjes van gesprekken. Ik heb het wel meegemaakt dat ik bijvoorbeeld op een receptie of een vliegveld met iemand aan de praat raakte en tot een gesprek kwam wat ik niet gauw meer zou vergeten. Een gesprek wat mij tot nieuwe inzichten heeft gebracht. Het is mijn ervaring dat je  met relatief onbekende mensen, of lotgenoten, binnen een half uur gelijk een paar spaden dieper kunt gaan dan met mensen die je soms al je leven lang kent. Of misschien wel juist daarom. Misschien is het 'veiliger' om diepe zielenroerselen te delen met een onbekende aan de telefoon, een lotgenoot, die je nog nooit in levende lijve ontmoet hebt, maar waarmee je een verbondenheid voelt en hetzelfde 'lot' deelt, dan met mensen waar je geen verrassing meer voor bent. Je bent een open boek voor de mensen die je kennen. Of die denken te weten dat ze het boek al kennen. Bovendien wil je het niet altijd over kanker en ziek zijn hebben met de mensen om je heen. Je wilt het ook nog een beetje gezellig houden. Het zijn natuurlijk ook best pittige onderwerpen waar je het als lotgenoten soms met elkaar over hebt. De vraag 'ben jij bang voor de dood?" is nu niet een vraag die je op een verjaardag bij vrienden even stelt. Maar vorige week nog, stelde een lotgenoot die ik aan de telefoon had deze vraag aan mij. En ik aan haar. Hoe bijzonder en waardevol dat je vrijuit met elkaar kunt praten zonder OMA erbij.

Niet alleen Olijf, maar de meeste kanker patienten organisaties zullen waarschijnlijk (telefonisch) lotgenotencontact aanbieden. Misschien heb je wel eens gedacht zal ik een keertje bellen, maar schroom je nog? Ik zou zeggen: gewoon doen. Zelf heb ik ook eens, na aarzelen, de stoute schoenen aangetrokken en contact gezocht en het heeft me veel gebracht. Dat gun ik anderen ook. 

Wie weet welk mooi gesprek je krijgt. Of misschien wil je zelf wel een luisterend oor bieden aan de andere kant van de lijn. Je krijgt er heel veel voor terug.