Het gesticht

Ik ben geboren en getogen Nijmegenaar, en omdat mijn liefde in Venray woonde, ben ik 34 jaar geleden verhuisd naar Venray.
Maar Venray heeft in de wijde omstreken, het predikaat "Gekkenhuis" vanwege de psychiatrische inrichtingen aldaar, en ook in Nijmegen, hoorde je vaak, Kiek maar uut, voor je 't wit, zit je in Venray (Kijk maar uit, voor je het weet zit je in Venray).
Lang geleden had ik een onderzoek gehad in het Radboud ziekenhuis in Nijmegen, en de arts zei, dat een operatie aan de huig, niet door zou gaan (is maar goed ook) vanwege de vorm daarvan, en als de chirurg uitschoot, ik misschien wel in Venray eindigde.
Waarop Margreet heel ad rem zei, komt mooi uit, want daar wonen we al.
Het Radboud ziekenhuis heeft voor mij een bijzondere betekenis, de 2e doopnaam van mijn tweelingbroer, en mij is Radboud, en dit is door de toenmalige nonnen (1957) bedacht, wij waren de eerste tweeling van het nieuwe Radboud ziekenhuis.
Mijn eerste vriendin/verloofde werkte er als anesthesie  assistente.
En zeker nu, blijft het een plaats waar herinneringen liggen.
Het tweede wat mij aan Nijmegen bindt is de vierdaagse, mijn vader heeft hem 35 keer gelopen, en mijn 3 broers hebben hem ook gelopen, mijn moeder kon het niet, maar wellicht dat ik ook ooit een keer ga trainen, en de familietraditie volg.
Tijdens de vierdaagse, probeert men ook lopers onder te brengen bij particulieren, en zo gebeurde het, dat we regelmatig een slaapkamer vrijmaakten, en er mensen uit de hele wereld een weekje bij ons verbleven.
Voor mij heeft het ervoor gezorgd, dat ik niet bang ben in vreemde talen te spreken, en ik spreek vloeiend Engels en Duits, mijn oudste broer, doet daar nog Frans en Spaans bovenop.
We hebben jarenlang Zwitserse militairen ondergebracht, en toen de diensttijd erop zat, is zijn vrouw meegekomen, Tildy, en later ook zijn dochter en zoon, en een nicht.
De dochter en nicht, hebben we leren fietsen, en ze hebben de omgeving op de fiets verkend, of achterop de bromfiets.
Dit schept een enorme band, en toen mijn moeder kwam te overlijden, is de dochter bij de uitvaart aanwezig geweest, en andersom, waren mijn ouders en broer ook bij de uitvaart van haar familieleden.
Mijn vader was daarnaast een fanatiek koorzanger, en heeft zo'n 50 jaar bij het Koninklijk Nijmeegs mannenkoor gezongen, ook daardoor kregen we vaak koorleden uit andere landen te logeren.
Mijn vader heeft vanaf de lagere school tot ver in zijn tachtigste gezongen, kooruitwisselingen naar andere landen, en hebben daardoor een mooi leven gehad.

Maar mijn vader had ook een connectie met Venray, helaas niet zo'n prettige.
Hij was nog geen 2 jaar, toen zijn moeder stierf, en zijn oudere broertje en hij, door omstandigheden in het weeshuis in Venray terechtkwamen, mijn opa, had geen tijd om voor ze te zorgen.
En de nonnen waren geen lieverdjes, ze mepten er duchtig op los, ze zouden die kinderen weleens tucht bijbrengen.
Het heeft de rest van mijn vaders leven getekend, maar hij maakte er ook wel een beetje misbruik van, het werd vaak als excuus gebruikt.
En toen mijn opa hertrouwde, kwam hij samen met zijn nieuwe vrouw, de kinderen ophalen, de foto staat boven de blog, mijn vader zit op schoot.
De foto van zijn Biologische moeder, hing altijd bij ons in de kamer, en een portret, ergens rond 1918 genomen, naar ik aanneem van mijn opa in Uniform, voor de dienstplicht.

Er zijn in Nederland meer van die plaatsen, waar je terechtkomt, als je een beetje vreemd bent, Elma had het over Franeker, nou ken ik het Friese dialect niet, maar er zal vast een uitdrukking zijn, kijk maar uit, voor je het weet zit je in Franeker.
En nu woon ik dus in Venray, en ik begrijp niet waarom, maar het moet gezegd worden, ik val er absoluut niet op.
Mocht ik weer iemand bezoeken, laat het dan effe weten als ik bij het volgende gekkenhuis terechtkom!

Maar mijn hart ligt toch in Nijmegen.
Ik had het in een vorige blog, over "Het bosje van de Baron" daar heeft een groot deel van onze jeugd plaatsgevonden, en toen ik na het overlijden van mijn oudere broer, zijn as kreeg, heb ik een beetje daar uitgestrooid, zodat hij als het ware thuis was.
Mijn jongste zoon weet dat ik daar ook een klein beetje achtergelaten wil worden als het mijn tijd is, en natuurlijk een beetje bij St Anthony's chapel op Arthurs Seat in Edinburgh, zodat Margreet en ik weer samen zijn.
Maar tot die tijd zal ik nog wel even bij het gekkenhuis in de buurt wonen.
Alles bij elkaar heeft het leven, me al heel veel gebracht, als ik er op terugkijk, en het was zeker de moeite waard geleefd te worden.

Mijn motto:
Het ergste wat er gebeuren kan, is dat het niet lukt, dus kan het alleen maar beter worden.

17 reacties

Als ik het zo uitreken, moeten die foto's rond 1926 gemaakt zijn, bijna 100 jaar geleden.
Ongelooflijk als je daar bij stil staat.
Mijn een na oudste broer lijkt heel erg op mijn opa, op deze foto.
De laatste keer dat ik hem gezien heb waren we het huis van mijn ouders aan het leegruimen in 2012, jammer dat hij nooit heeft late weten waarom hij het contact verbrak.
En eh, het aloude familieportret, ik heb een tijd fotografie als hobby gehad.
Van de 6, zijn er drie niet meer in ons midden.
Middenvoor ben ik, rechtsvoor op de foto is de oudste broer, en linksachter mijn tweelingbroer.
Best leuk om zo weer te zien, en ineens zijn we weer allemaal bij elkaar

Laatst bewerkt: 29/02/2024 - 21:47

Hi Peter, das weer zo'n prachtig mozaïek van herinneringen, verbindingen en ervaringen die laten zien hoe diep en veelzijdig jouw leven wel geweest is.
Maar je zou de traditie moeten voortzetten en ook eens een vierdaagse lopen. Moet best nog kunnen op jouw leeftijd?.

In België is er ook zo'n een bijzondere plek binnen het verhaal van psychiatrische zorg. In Geel wordt de gemeenschapspsychiatrie al eeuwenlang beoefend, waarbij patiënten worden opgenomen in de huizen van lokale inwoners, vergelijkbaar met de gastvrijheid die jij beschrijft tijdens de Vierdaagse van Nijmegen. 

't Was zelfs zo dat vroeger, maar dat is nu wel voorbij, je echt wel met achterdocht bekeken werd als je in Geel woonde. Je weet maar nooit ....

Laatst bewerkt: 29/02/2024 - 07:42

Ik heb daar ooit een documentaire van gezien, en het heeft zowel de inwoners als de clienten veel gebracht.
Prachtig vond ik het, niet zover mogelijk wegstoppen, maar meenemen in het leven.
Maar in de oude tijden werden de "afwijkende" mensen zo ver mogeijk weggestopt, het was een schande.
Maar met aandacht en liefde bereik je veel.
Ik sympatiseer wel met  die mensen, want "anders" zijn, betekent dat je op sommige punten, onder de maat bent, maar op andere punten Boven de maat

Laatst bewerkt: 29/02/2024 - 09:40

Is idd zo. Ik herinner mij, was een jaar of 15-16 , deed vakantiewerk op het bedrijf van mijn vader. En daar was een oudere man, nou ja oud... Als 16jarige is iedereen boven de 30 oud, die recent "vrijgekomen" was.
En die werd overal met de nek bekeken. Ik mocht er niet mee praten, want die man was gek , zeiden ze ...

Laatst bewerkt: 29/02/2024 - 12:12

Mooi blog en prachtige oude foto's! 

Franeker stond vroeger bekend om 'Groot Lankum' en daar werden vroeger de 'gekken' naar toe gebracht. Groot Lankum is gesloten en de patiënten zijn elders ondergebracht. Veel 'oude' mensen kennen het nog wel. 

Een arts zei ooit tegen mij 'leer er maar mee leven'. Woest was ik en zei tegen mijn zusje (die schat schoot in de paniek stand): 'Schiet mij maar lek en breng me maar naar Franeker; lever me maar af bij de voordeur'. 
Ik had veel pijn en ze wisten niet waar het vandaan kwam. Tot ik naar Groningen kon en een arts mij kon vertellen wat ik had. Dus ik had het niet verzonnen en nam ook geen genoegen om er mee te leren leven! 

Mensen die mij goed kennen weet ik dat ik soms zeg: 'Loop maar even mee met deze witte meneer. Strikje erom, deksel bedje en knuffeljasje aan'.  

Laatst bewerkt: 29/02/2024 - 11:24

Heb vorig jaar, tijdens 't verlof eens een lang gesprek gehad met een Friesse (of hoe noem je een vrouw uit Friesland) , wel in het Nederlands, want effectief, in het Fries versta ik er geen letter van 
Wat me bijgebleven is is hoe ongelooflijk trots jullie zijn op jullie taal. 

Laatst bewerkt: 29/02/2024 - 14:54

Friezin 
klopt... ben heel trots op 'myn heitelân' (mijn vaderland) 🤗

er zijn Friezen die stug Fries blijven praten ook als iemand ze niet verstaat. Dat vind ik niet kunnenn. We maken deel uit van Nederland en zijn idd trots op de taal. 

ik kan makkelijk schakelen van Fries naar Nederlands en terug; ben 2-talig opgevoed thuis
 

Laatst bewerkt: 29/02/2024 - 16:17