Vijftien jaar na kankerdiagnose: kan ik mijn blijdschap delen?

“Sometimes the road was rocky along the way, boys

But I was never travellin' alone

We'll meet again on some bright highway

Songs to sing and tales to tell

But I am just a pilgrim on this road, boys

Until I see you, fare thee well”

(Uit: Pilgrim, Steve Earle)

Flarden van een zonnige dag met een nare boodschap

Het was een zonnige dag in september, vijftien jaar geleden. De telefoon ging: een goedbedoeld advies om niet alleen naar de afspraak met de arts te komen. Nee, de mevrouw aan de telefoon kon me echt niet zeggen waarom ik dan niet alleen moest komen. Ik voelde de bui hangen. Ik ging geen goed bericht krijgen. Naïeve ik die nooit aan een kankerscenario had gedacht, die de grond onder zich voelde wegzakken. Het oude houten klepbankje waarop ik zat terwijl de paniek bezit van mij nam. De paniek, het benauwde gevoel. Hoe kan ik dat wegmaken? Kon ik ervan weglopen? Maar waarheen? De verlammende angst en het onheilspellende gevoel zaten in mij. Ervan weglopen was onmogelijk.

Daarna, even naar buiten. Wandelen en daarna wachten op een bankje in de zon. De uren die langzaam voorbij gleden. Mijn wereld in slowmotion. Die wereld die ineens zo anders leek, een stuk minder veilig. Maar ook zo vertrouwd en geliefd. De wereld die ik nog lang niet wilde verlaten. Het besef dat wij daar niet over gaan. Het besef, het diep van binnen voelen dat het lang niet iedereen gegeven is om oud te worden. Het verkrampte gevoel bovenin mijn buik. Hulpeloos, radeloos…

Die zonnige middag. Het ziekenhuis in Amsterdam Noord. De empathische arts. Mijn lieve zus die bij me was. De nare boodschap. De paniek. Het letterlijk ineen krimpen. Met mijn hoofd tussen mijn knieën me hardop afvragen hoe het nu met mijn kinderen moest. De angst om mijn kinderen los te moeten laten. Naïeve ik die dacht dat kanker hebben sowieso betekent dat je op korte termijn doodgaat. Ik die liever niet nadacht over de dood. De dikke streep die werd gezet door een onbezorgde jeugd van mijn kinderen. Van een leven vol muziek, feestjes, lol, vrienden naar…wat? 

Al deze flarden zijn me bijgebleven van de dag van de diagnose. Nu, vijftien jaar later, kan ik erover schrijven. Is dat een voorrecht? Is het gewoon geluk hebben? Of is dit wat het Universum of God voor mij in de planning had staan? 

Destijds had ik er alles voor gegeven om nog lang bij mijn gezin en in leven te zijn. Het is waar wat ze zeggen: in die tijd had ik maar een wens en een focus: beter worden, overleven. Dat die wens is uitgekomen daar voel ik een diepe dankbaarheid voor.

Jubileum 

Het overviel me, dit jubileum. Ineens realiseerde ik me dat het alweer vijftien jaar geleden was dat ik hoorde dat ik kanker had. We hebben het een klein beetje gevierd, mijn lief en ik, met een glas bubbels en een stuk taart. Er stroomden tranen van opluchting. Mijn dochters zijn volwassen. Ik ben tweeënvijftig jaar oud. Wie had dat gedacht? Er groeien zilveren haren uit mijn hoofd! Ik ben er trots op. 

Ik heb het uiteraard met mijn partner, mijn kinderen, vader, ex-man en broers en zussen gedeeld in een berichtje. Maar ik vond het moeilijk om het bijvoorbeeld op kanker.nl te delen of om er uitgebreid op social media over te berichten.

Delen of niet delen

Gek eigenlijk, dat als je grootste droom of wens uitkomt, je het dan niet breed deelt. Ja natuurlijk ben ik blij dat ik er nog ben.Ik ben vooral blij als ik met mijn -inmiddels volwassen- dochters kan praten over de dingen waar zij tegenaan lopen. Dat ik er voor hen kan zijn betekent zoveel voor mij. Ik voelde vooral terughoudendheid om mijn dankbaarheid en blijheid te delen, omdat ik berichten hoor of lees van mensen die een kankersoort of andere levensbedreigende ziekte hebben waar ze niet van kunnen genezen. Ik wil hen niet voor het hoofd stoten, denk ik. Ik realiseer me dat het soms een grote loterij is. Dat je net de verkeerde kankersoort kunt hebben, of dat de diagnose te laat komt en dat het dan anders uitpakt. Deze mensen kunnen ook niet gemist worden, en toch moeten zij het leven en hun geliefden loslaten. Misschien voel ik me zelfs wel een beetje schuldig dat ik er nog ben, en vele andere prachtige, lieve, waardevolle mensen niet. Ik moet mezelf afremmen om niet de waarom vraag aan mezelf te stellen. Het is een vraag waar je geen antwoord op krijgt en die alleen maar leidt tot gepieker.

Ik wil ook niemand het idee geven dat ik harder heb gevochten. Ik had een soort kanker waar genezing bij mogelijk was. Niet meer en niet minder. Had ik dan geluk? Wat is geluk? Want, wat wacht ons aan de andere kant van dit leven? Misschien vinden we daar pas geluk en vrede. Zelfs het geluk hebben durf ik dus te betwijfelen. Of schaam ik me ervoor dat ik wel geluk had en een ander niet, en durf ik dat idee daarom niet te omarmen?

Wie ben ik om een ‘hoera ik ben er nog verhaal’ te schrijven, dacht ik ook, terwijl ik ook zoveel dingen verkeerd heb aangepakt na de diagnose? Ik ben bijvoorbeeld niet trots op hoe zeer ik naar binnen keerde en hoe ik verstijfde, en zo heb ik nog wel een paar voorbeelden.  Maar, bedacht ik me, ook fouten en uitdagingen horen bij het leven. Misschien is dat juist wel wat ons het meeste vormt: de grote uitdagingen. Ook daarvoor had ik getekend toen ik middenin de behandelingen zat. Hoe langer ik nadacht en filosofeerde over al deze dingen, hoe verwarrender het werd, hoe minder ik begreep van de zin van dit alles, en hoe minder zin ik kreeg om te schrijven over mijn vijftienjarige overlevingsjubileum. 

Hoop als brandstof

Tot we een vergadering hadden met de moderatoren van kanker.nl en een van de collega’s berichten had gekregen van mensen die behoefte hadden aan positieve verhalen van lotgenoten. Ik moest meteen denken aan mijn eigen behoefte aan het lezen van hoopgevende ervaringen toen ik in het ziekenhuis lag.

De verhalen van mensen die kanker hadden gehad en daarna hun leven weer hadden opgepakt verslond ik. Die verhalen gaven me de brandstof om door te gaan als het uitzichtloos leek. Ze boden me houvast. Dit deed me uiteindelijk besluiten om toch mijn hersenspinsels rondom mijn jubileum met je te delen.

Dus deel ik toch mijn opluchting, blijdschap vermengd met schaamte en schuld, en iets wat ik destijds heb geleerd met je. Voor wat het waard is. Het is niet dat ik denk dat ik weet hoe je moet (over)leven. Zoals je misschien tussen de regels door leest twijfel ik aan veel dingen. En er zijn vast meerdere wegen die naar Rome leiden. Ook ging ik vaak op mijn gezicht. Wat dat betreft ben ik niet bepaald het ultieme voorbeeld. De reden dat ik dit met je deel is omdat deze ‘route’ mij uiteindelijk hielp. Wie weet doet het iets voor jou.

Een eenvoudige routekaart

Lieve jij, er is leven met of na kanker. Het is er misschien anders, maar het kan er erg mooi zijn. Je betaalt er soms een prijs voor om er te komen. De prijs kan bestaan uit; het moeten inleveren van (een deel van) je gezondheid, het doorleven van rouw, moeten leven met vermoeidheid of het inleveren van andere ‘kostbaarheden’. Maar je kunt er ook een diep gevoel van dankbaarheid ervaren, genieten van de kleine dingen, groeien als mens, de liefde vinden, meer empathie voelen voor een ander door wat je hebt meegemaakt, om maar een paar dingen te noemen. 

Je komt er door het pad te bewandelen waar je je aandacht richt op de schoonheid en het goede in je leven. Alles wat je aandacht geeft groeit. Door je aandacht te richten op al het mooie in je leven ga je het steeds meer zien en waarderen. Vergeet daarbij niet om af en toe het verdriet en de boosheid over wat je is overkomen toe te laten, om het daarna ook weer los te laten. 

En neem je soms per ongeluk de afslag naar het pad van verzuring, langdurige boosheid of zelfbeklag, ga dan -zodra je je daar bewust van wordt- weer terug naar het pad van de schoonheid en het goede. Want jij bent veel te mooi en te waardevol om te verdwalen naar nergens.

Dag mooie pelgrim. Hou vol.

Liefs, Sandra