111. Wankel evenwicht

Ik heb me een poosje afzijdig gehouden van deze site. Dat was hard nodig. Mijn hoofd zat vol, propvol met gedachten en gevoelens waar ik me geen raad mee wist. Waar ik geen controle over had.

De burn-out die me eerder dit jaar overviel, bleek, zo weet ik nu, niet alleen maar veroorzaakt te zijn door mijn werksituatie. De twee jaren die hieraan vooraf gingen waren op zijn zachtst gezegd nogal turbulent te noemen. Ziektes, sterfgevallen in de familie en vriendenkring hebben er flink ingehakt. Daarnaast zorgde de zorgelijke gemoedstoestand van mijn zwager en de gevolgen die dit voor zijn vrouw en kinderen had, voor de nodige kopzorgen. 

Mijn zwager en ik hadden en hebben een bijzonder goede band. Hij heeft me, samen met mijn zus, enorm goed gesteund tijdens de kankerperiode. We werkten in hetzelfde bedrijf tot hij, nu bijna twee jaar geleden, als donderslag bij heldere hemel te horen kreeg dat hij ontslagen zou worden. Hij was te oud en overbodig geworden. Dat bericht hakte er flink in bij hem. Hij kon het allemaal niet bevatten, begrijpen en verwerken. Van het ene moment op het andere zat hij werkloos thuis, was zijn vertrouwde leven in één klap verdwenen en datzelfde gold voor zijn vrouw en kinderen. 

Mijn zwager is een binnenvetter, hij heeft nooit geleerd om over zijn gevoelens te praten. Het bleef voor iedereen dus een raadsel wat er binnenin hem leefde. Niet lang nadat hij onvrijwillig thuis zat, begon hij problemen met eten te krijgen. Hij begon steeds minder te eten en als hij daarop aangesproken werd, wapperde hij het luchtig weg. Natuurlijk begonnen wij ons grote zorgen te maken. Als ex-anorexiapatiënte herkende ik dit gedrag. Ik wist dat dit voor hem de enige manier was om nog enige controle op zijn onvrijwillig veranderde leven te houden. Natuurlijk bracht ik het onderwerp veelvuldig ter sprake, maar ik leek maar niet tot hem door te dringen. Hij wilde geen hulp, hij vond dat hij geen probleem had en daarmee was voor hem de kous af.

Wij konden niets anders dan machteloos toekijken hoe hij steeds verder in de afgrond gleed en mijn God wat is dat een onmogelijke opgave. Veel meer dan een luisterend en begrijpend oor voor mijn zus te zijn, kon ik niet doen. Deze situatie heeft bijna anderhalf jaar geduurd en het absolute dieptepunt kwam begin augustus. Hij werd met gillende sirenes naar de spoedeisende hulp gebracht. Hij was volledig ondervoed, ernstig uitgedroogd, had een dubbele longontsteking en zijn hart stond op het punt stond er de brui aan te geven. Toen de dokter hem vertelde dat zijn situatie kritiek was, begon hij zich voor het eerst te realiseren dat hij wel degelijk een probleem had.

Er werd alles uit de kast gehaald om hem op te lappen en in lichamelijk opzicht leek het na een paar weken intensieve zorg de goede kant op te gaan. Geestelijk was er nog niet echt veel vooruitgang te bespeuren en mijn zus, moegestreden tegen zijn anorexia spook, was ontzettend bang voor een terugval en drong er bij de artsen op aan om hem op te laten nemen in een psychiatrische kliniek. Niet lang nadat hij uit het ziekenhuis werd ontslagen werd hij opgenomen in de bewuste kliniek.

Hij zat er al ruim een week toen ik eindelijk voldoende moed had verzameld om hem daar te bezoeken. De troosteloze aanblik van het oude gebouw deed me de moed bijna in de schoenen zinken. Ik was gewend geraakt aan zijn graatmagere verschijning, maar wat ik niet eerder had gezien en wat me tot in het diepst van mijn ziel raakte was de enorme leegte in zijn emotieloze ogen. Het was alsof ik een levende dode begroette. Waar was die innemende, sterke man van nog niet zo heel erg lang geleden gebleven? Wat was er in godsnaam met die man gebeurd? Ik weet niet precies meer wat op dat moment het lontje van een enorme boosheid in mij deed ontsteken, maar ik kon me niet meer beheersen en gooide hem alles voor de voeten wat mij, zijn vrouw en kinderen al zo lang dwarszat. Ik kon niet meer stoppen, ook niet toen ik zag dat hij zich steeds ongemakkelijker begon te voelen en hulpzoekend naar zijn vrouw keek. Ik wil niet teveel in details treden, maar aan het einde van mijn tirade zag ik voor het eerst weer een glimp van emotie in zijn ogen.

Ik heb geen idee welke harde woorden van mij hem hebben geraakt, maar vanaf dat moment leek het leven iedere dag weer een beetje bij hem terug te keren en begon hij voorzichtig weer te eten. Na drie weken mocht hij de kliniek verlaten en tot op dit moment eet hij weer als vanouds. De zorgen zijn nog niet helemaal verdwenen want de plekjes op zijn longen, zijn die nog van de longontsteking of is het toch iets anders? Binnenkort moet hij opnieuw longfoto's laten maken en tot die tijd blijft het dus nog spannend.

Dat die hele situatie met mijn zwager een zware stempel op mijn gemoedsrust drukte, had ik eigenlijk wel verwacht, maar wat ik absoluut niet had verwacht was dat door die hele toestand mijn eigen, doogewaande anorexiaspook, opnieuw tot leven dreigde te komen. Terwijl mijn zwager steeds beter ging eten, leek het wel of het eten bij mij steeds moeizamer ging. Het  kostte mij grote moeite om mijn bord leeg te eten en nog veel meer moeite om het eten ook binnen te houden. Het had er alle schijn van dat zowel mijn maag als mijn darmen een plan hadden bedacht om maar zo min mogelijk voedsel binnen te krijgen en te houden. Het leek wel een soort samenzwering; mijn maag vertikte het om het eten te verteren en mijn darmen wisten niet hoe snel ze zich van het onverteerde voedsel moesten ontdoen. Het zal me potverdorie toch niet gebeuren dat het déjà vu met mijn zwager, dat anorexia spook weer tot leven heeft gebracht? Ik bleef dus halsstarrig en vooral tegen heug en meug door eten in de hoop dat het vanzelf wel weer beter zou gaan.

Toen werd ik ziek, een fikse griep hield me aan huis en bed gekluisterd. Tjonge wat was ik er beroerd van en vooral die onophoudelijke koude rillingen die er normaliter voor zorgen dat je  lichaamstemperatuur omhoog gaat, leek bij mij een tegengesteld effect te hebben. Mijn lichaamstemperatuur bleef steken op 36.5 en was zelfs met warme kruiken niet omhoog te krijgen. Het moeizame eten werd nu helemaal een marteling en ik begon het steeds kouder te krijgen. De dokter moest er aan te pas komen. Na het aanhoren van mijn aanhoudende maag/darmklachten en mijn, in griepsituatie, toch wel extreem lage lichaamstemperatuur, had zij het idee dat er toch iets anders aan de hand moest zijn. Er werd een monster van mijn ontlasting op kweek gezet en jawel hoor, de boosdoener werd gevonden. Ik bleek besmet te zijn met een bacterie die ik vrijwel zeker door het drinken van water uit een besmette waterleiding heb binnengekregen. De dokter stelde voor om met behulp van een langdurige antibiotica kuur het monster om zeep te helpen echter... 

Mijn maag en antibiotica zijn, gezien ervaringen uit het verleden, niet echt op elkaar gesteld, om over mijn darmen maar te zwijgen en het risico dat de kuur halverwege afgebroken zou moeten worden of als gevolg van de gebrekkige spijsvertering maar ten dele werkzaam zou zijn, was ons nog even te groot. Eerst maar met behulp van voedingssupplementen zien te herstellen van de griep en vooral proberen met licht verteerbare voeding toch nog iets binnen te krijgen. Ik kreeg een flinke lijst toegestuurd met ingrediënten die voor dat doel geschikt zijn.

Het hielp allemaal geen snars en alhoewel ik wonderwel herstelde van de griep, bleef ik me lamlendig, intens koud en zwak voelen. Ik voelde de kracht iedere dag een beetje meer uit me wegvloeien en op het moment dat ik na het zoveelste toiletbezoek uitgeput op een krukje onder de douche zat, wist ik dat er heel snel iets moest gebeuren. Ik moest eten en vooral dat eten binnen zien te houden, maar hoe? Toen Fred me hielp met afdrogen kon ik mijn wanhoop niet meer voor me houden en schreeuwde zonder het gewicht van die magische woorden te beseffen; 'ik wil verdomme gewoon kunnen eten'.

Nadat de emoties waren geluwd en ik me aangekleed had, pakte Fred de lijst van de dokter en vroeg wat ik wilde eten. Ergens vanuit het niets verscheen het beeld van een bord zuurkool voor mijn netvlies en alleen de gedachten daaraan liet het water in mijn mond stromen. Fred haalde de zuurkool. Toen ik de inhoud op mijn bord schepte, rook ik voor het eerst sinds pakweg veertig jaar, de geur van eten. Gevolg gevend aan een interne drang at ik de zuurkool rauw, koud en zonder enig bijgerecht en elke hap smaakte hemels. Niet veel later voelde ik voor het eerst sinds lange tijd de warmte door mijn lijf stromen. Er was iets gebeurd in mijn hoofd, ik had het anorexia spook met mijn wil om te eten morsdood gemaakt. Eindelijk hield ik genoeg van mezelf om te willen eten. Al die jaren had ik het spook op de achtergrond weten te houden met de gedachte dat ik móest eten en kon dat alleen maar volhouden door elke geur en smaakbeleving buiten te sluiten. Als een wreed soort straf omdat ik moest eten en vond dat ik het eten eigenlijk niet verdiende.

Het anorexia spook was dus morsdood dat gold echter niet voor die hardnekkige bacterie. Het zuurkool avontuur had me teruggebracht naar mijn intuïtie en toen ik later via google uitvogelde waarom zuurkool, vooral rauw en onverwarmd zo heilzaam kon zijn, besloot ik de lijst van de dokter maar links te laten liggen en mijn vertrouwen maar in de interne raadgever te stellen.

Ik ben nu een paar weken verder en het gaat stapje voor stapje steeds beter. Ik heb mijn voedingsgewoonten drastisch aangepast. Mijn darmen verdragen op dit moment geen tarwe, geen zuivel, geen peulvruchten en al helemaal geen vlees. Ik heb geleerd met aandacht te eten, goed te kauwen en te luisteren naar de signalen van maag en darmen. Langzaam begint dit zijn vruchten af te werpen. De maagzuurproductie die door de bacterie bijna volledig stil lag, komt nu weer goed op gang en ook mijn darmen beginnen zich weer te gedragen. Het is nog een wankel evenwicht want één verkeerde keuze in voeding resulteert in dagenlange ellende.

Ik ben dus met vallen en opstaan aan het ontdekken waarmee ik mijn lichaam een dienst  bewijs en waarmee niet. Dat maakt het uit eten gaan momenteel tot een probleem, maar dat is peanuts met de voordelen die ik nu ervaar. Ik heb het weer lekker warm, ik heb weer energie voor een fikse wandeling en kan me verheugen op en genieten van de, nu met zorg, aandacht en liefde bereidde maaltijden. Ik heb keuzes moeten maken in mijn voedingspatroon en ook in de mate waarin ik mee kan gaan in de ellende van anderen. Er zit een grens aan wat ik aankan en ik leer die grenzen steeds duidelijker te herkennen en te respecteren. Dat heeft soms de nodige consequenties en daar is niet iedereen even blij mee en dat hoeft ook niet. Toch eigenlijk best wel een gekke gewaarwording om op bijna 61e leeftijd niet alleen maar te zeggen, maar vooral te voelen wat het is om van jezelf te mogen en te kunnen houden. December staat voor de deur en ik ga er een feestmaand van maken. Ongeacht en ondanks alles!