Eenzaamheid

Je te midden van een groep mensen eenzaam voelen. Misschien ken je dat gevoel wel.

In de tijd dat ik ziek was had ik veel mensen om me heen. Mensen die me naar het ziekenhuis reden, die me meenamen naar het strand of me thuis kwamen opvrolijken met een bloemetje. En terwijl ik superdankbaar was en ben dat al deze mensen er voor mij waren, kon ik me toch ook ontzettend eenzaam voelen.

Dat gevoel van eenzaamheid bekruipt me soms in de aanwezigheid van anderen. Vaak zijn het de momenten waarop ik zie dat het leven van anderen wel gewoon doorgaat zoals ze hadden gepland. Ik heb een aflag genomen waar ik niet om gevraagd heb en ik wandel dat pad nu in mijn eentje. En dat voelt eenzaam, alsof niemand echt begrijpt wat ik doormaak.

Bijvoorbeeld de dag waarop een goede vriend van mij zou trouwen. Het is ook de dag van mijn eerste chemo. Vooraf heb ik de hoop dat het nog wel mee zal vallen met de chemonarigheid of dat het pas na een dag echt naar zal worden. Ik heb de hoop dat ik na de kuur misschien nog wel even aan kan sluiten op het feestje van deze bruiloft al is het maar om even te feliciteren en dan weer naar huis te gaan. Het blijkt ijdele hoop. Elk uur dat ik ’s middags op de bank lig voel ik mezelf slechter worden. Eerst is het vooral een vermoeid gevoel, maar langzaam komt daar ook hoofdpijn bij. En misselijkheid. Aan het eind van de middag begint het licht pijn aan mijn ogen te doen en houd ik mijn ogen dus liever dicht. Waar ik aan het begin van de middag nog dacht: ‘Ik ga 2 uurtjes langs en dan ga ik wel zitten in plaats van dansen’, heb ik binnen een paar uur mijn verwachting bij moeten stellen naar: ‘Ik moet thuis blijven, want ik kan niet eens 5 minuten aaneengesloten staan’. Daar zit ik dan, in het schemerdonker op de bank. Wetende dat mijn vrienden een feestje vieren op de liefde en op het leven. Het maakt me somber en geeft me een doods en afgesneden gevoel.

Het is misschien de eerste keer dat ik de eenzaamheid zo sterk voel, maar het zal niet de laatste keer zijn. Telkens als ik nieuwtjes hoor over bijvoorbeeld een vriendin die een nieuwe baan heeft of een bevriend stel dat gaat verhuizen, besef ik opnieuw dat ik aan de rand van de maatschappij sta. Ik doe niet meer mee. Het voelt bijna alsof ik niet meer onderdeel uitmaak van het leven. Zwart en wit tegelijk; leeg. Ik verschrompel bij de gedachte.

Waar ik er op andere momenten voor kies om mijn aandacht te richten op het positieve, merk ik deze keer dat dit gevoel van eenzaamheid niet zomaar voorbij zal waaien. Het wil gehoord worden, het wil een signaal afgeven. Ik laat het gevoel toe. Breng mijn aandacht naar de leegte. Waar in mijn lijf voel ik dat? Leegte? Ik sluit mijn ogen om beter te kunnen voelen. Eigenlijk voel ik het overal, langs de randen van mijn lichaam, mijn huid. Door aandacht te geven aan dit gevoel van eenzaamheid maakt het plaats voor het gevoel dat er onder zit. Ik voel hoe boosheid het toneel op komt. Ik ben er boos over dat ik me tegen mijn wil in aan de kant gezet voel. De boosheid voel ik vooral in mijn benen, alsof ze zich schrap zetten om in actie te komen. Opnieuw houd ik mijn aandacht bij dit gevoel; ik doorleef de boosheid en merk dat het langzaam plaats maakt voor het verdriet dat eronder zit. Verdriet over het verlies van een leven zoals ik zou het willen. De situatie is zoals hij is en ik kan er niks aan doen. Ik focus mijn aandacht op het drukkende gevoel van verdriet in mijn borst. De emotie wordt heftiger onder mijn aandacht. Het is moeilijk om erbij te blijven, maar ik doe het toch. Er komt geen nieuwe emotie onder het verdriet vandaan, dus ik stel mezelf de vraag: ‘En wat heb ik nu nodig?’ Als een liefdevolle ouder kijk ik naar mezelf alsof ik en kind ben. Ik veroordeel de emoties niet. Wat heeft dit kind nu nodig?

‘Troostende woorden van iemand die me begrijpt’, is het antwoord dat in me opkomt. En daar lijkt de spiraal weer terug bij het begin, want ik zou niet weten wie in mijn omgeving me echt begrijpt. Eigenlijk ken ik maar één iemand die nu begrijpt hoe ik me voel en dat ben ik zelf. Ja, ik weet precies hoe ik me voel en ik weet ook precies wat ik nu nodig heb. Wat zou ik zeggen tegen een goede vriendin die er bij zou zitten zoals ik nu? Ten eerste zou ik een arm om haar heen slaan. Nou, dat kan ik. Ik trek mijn benen op en sla mijn armen er omheen. Ik leg mijn hoofd op mij linkerschouder alsof ik mezelf een knuffel geef. ‘Het is ook naar om jezelf zo buitenspel gezet te voelen’, zeg ik in gedachten tegen mezelf. Ik erken de pijn die er op dit moment voor mij is. ‘En er komt een moment dat je zo ver hersteld bent dat je wel weer mee kunt doen’, vervolg ik. Ik bied mezelf een perspectief. ‘Tot die tijd doe je heel waardevol werk door goed voor jezelf te zorgen, zodat je straks een nog mooiere versie van jezelf kunt zijn.’ Ik herhaal voor mezelf wat mijn vriend eerder al tegen me zei.

Ik troost mezelf door een fysieke aanraking gecombineerd met erkenning en perspectief. Ik verander mijn focus van deprimerend naar hoopvol en daarmee schuif ik mezelf van de rol van slachtoffer naar een kwetsbare en groeiende rol. Een volwassen houding die verder helpt in plaats van een kinderlijke houding waarmee ik mijn eigen wilskracht en assertiviteit buitenspel zet.

Door de compassievolle aandacht voor mezelf en wat er speelt in mijn binnenwereld voelen mijn emoties zich gehoord. Ze kunnen nu stoppen met schreeuwen om mijn aandacht en dat doen ze ook. Het wordt stil in mij en ik voel me kalmer. Wel moe, maar dat hoort erbij als je met je eigen emoties aan de slag gaat weet ik. Dus ik gun mezelf nu de rust die ik nodig en zet een muziekje op.