Normaal
Morgen gaan we mijn vader begraven. Gezien de grootte van de kapel mogen er maximaal 30 mensen komen; het is niet anders. Na afloop zal ik briefjes uitdelen waarop ik de mensen vraag hun herinneringen aan mijn vader alsjeblieft met me te delen via de herinneringspagina die ik heb opgezet. Ik hoop dat daar veel reacties op gaan komen.
Gisteren zijn er best wel wat mensen bij mijn vader komen kijken. Hij ligt thuis, en ik ben erachter gekomen dat dat heel waardevol is. Je kunt dan heel makkelijk even bij hem gaan kijken, een haartje van zijn kleding vegen, hem even over zijn wang aaien. Bovendien wilde hij heel graag tot en met het einde thuis blijven, dus dat is gebeurd.
Vandaag is er nog een “afscheidsmoment” voor degenen die dat graag willen. Dan komt er ook een fotograaf, die trouwens ook bij de uitvaart aanwezig zal zijn.
We zijn de afgelopen dagen overladen met kaartjes, bloemen, bezoek en lieve woorden. Allemaal zaken die het overlijden van mijn vader benadrukken. Wat ik me haast niet kan voorstellen, is dat het leven over een poosje misschien wel weer “normaal” gaat voelen. En, wil ik dat wel?
Er gaat een tijd komen dat ik niet meer de hele dag door aan mijn vader denk. En aan alles wat hij de afgelopen anderhalf jaar door heeft moeten maken. Ik kan me dat nu dus niet voorstellen. Ik bevind me nu in een cocon, een andere dimensie. Ik ga wel naar buiten, ik zie de mensen op straat, maar er zit een laagje tussen. Het overlijden van mijn vader drukt overal een enorme stempel op. En ik kan me er zo weinig bij voorstellen, dat dat dus “normaal” gaat worden…
Straks hebben we mijn vader begraven, en dan wordt het stil. Geen condoleancekaartjes meer, geen geregel voor de uitvaart. Niet meer even bij hem gaan kijken beneden, niet meer opzien tegen het moment dat hij zijn huis wordt uitgedragen en dus fysiek nooit meer thuis komt.
Straks komen de feestdagen. Net als waarschijnlijk vele anderen hier, heb ik daar dit jaar dus echt gèèn gevoel bij. Wat doe je met Kerst, als je net je vader hebt begraven? En met Oud en Nieuw? Er is geen gebruiksaanwijzing. We gaan doen wat goed voelt.
En over een tijdje lees ik dit terug, en dan weet ik weer precies hoe ik me toen voelde. En hopelijk kan ik dan denken “het wordt inderdaad weer normaal”.
9 reacties
Vorig jaar mei hebben we mijn moeder gecremeerd. Net als nu maar 30 mensen die erbij mochten. Ze kwam zelf uit een gezin van 14 kinderen; bijna allemaal zijn ze er nog. En zelf heeft ze vier kinderen en acht kleinkinderen. Vrienden, partners, wie mag wel, wie niet. We hebben een video van de ceremonie laten maken, erg mooi, liefdevol. En deze onder familie, vrienden verspreid. Ik heb hem nog niet teruggekeken. Hij staat nog goed in mijn geheugen.
Normaal komt, maar anders normaal.
Ik heb 2 weken geleden mijn moeder gecremeerd. Aangezien mijn moeder en ik altijd twee handen op een buik waren, ze mijn beste vriendin, vader en moeder ineen en ook nog eens de oma van mijn kinderen is/was had ik verwacht dat het verdriet extreem intens zou zijn. Het merkwaardige is, ik heb na de crematie nagenoeg geen verdriet meer gehad. Ik denk er geregeld aan maar niet extreem veel. Als ik aan mama denk word ik dus ook niet verdrietig. Wellicht komt dit nog. Het vervelende is wel dat als ik aan haar denk vooral de laatste jaren op mijn netvlies staan terwijl ik haar 31 jaar gezond heb meegemaakt.
Buiten het feit dat ik weinig verdriet heb werk ik nog steeds niet, ik ben intens moe van ruim 2 jaar zorgen voor mam. Dus ik wil mijn lichaam en geest rust geven. Wat ik wel moeilijk vind aan deze situatie is dat het leven voor iedereen doorgaat terwijl het voor mij stil lijkt te staan. De week na haar overlijden kregen we meer dan 100 kaarten en ruim 10 bossen bloemen. Ik kreeg heel de dag appjes en telefoontjes. Nu zijn we 2 weken verder en het is muisstil. Het is dus waar wat mensen zeggen, dat het snel stil wordt. Mensen gaan door terwijl ik dat nog niet kan.
Ik wens je heel veel sterkte morgen en ik hoop dat het een prachtige dienst wordt waarin je je vaders leven kunt eren.
Liefs Sharon
Lieve Sharon,
Ik zie rouw niet als proces, maar meer als een toevoeging aan je leven. Rouw is niet lineair en laat zich niet voorspellen. Het werkt voor iedereen anders. Je kunt het niet verkeerd doen, net zoals dat je niet van te voren kunt weten hoe je je zult voelen.
Ik zelf had verwacht na het overlijden van mijn vader niet meer te kunnen functioneren. Ik had verwacht dat ik niet meer kon eten en slapen en dat ik er ziek van zou worden. En dat ik geen dag zou kunnen doorkomen zonder 5 keer op een dag te huilen. Dat is tot nu toe allemaal niet gebeurd. En dat bewijst dus maar weer dat rouw zich niet laat voorspellen. Het is er constant, en dat is niet erg, maar er is ook ruimte voor andere emoties. En dat is goed.
Het voelt erg hard dat het leven gewoon doorgaat, maar aan de andere kant ben ik blij dat de wereld nog steeds draait en dat er kinderen zijn met enorme pret, dat de zon schijnt en dat de bomen straks, net als elk jaar, weer groene blaadjes krijgen. Dat is gewoon zoals het gaat en de kunst is, om daar je weg in te vinden. Dat gaat je wel lukken. En wat je ook voelt en ervaart, het is allemaal goed ❤️
Lieve Helena,
Allereerst gecondoleerd met het overlijden van jouw vader! Ik wens jou en je moeder heel veel kracht en sterkte!
Ik lees nu net al jouw blogs vanaf 8 december en ben er stil van. Ontroerd door jouw mooie bijzondere woorden en je talent het zo prachtig en integer weer te geven. Het spijt mij dat ik 'er niet bij ben geweest' om er voor je te zijn. Fijn dat je zulke mooie en liefdevolle reacties hebt gekregen en daarop heb je weer zo mooi gereageerd.
Wat je hierboven schrijft heb ik nu al 3 keer gelezen. Het komt bij me binnen en ik vind het heel erg bijzonder beschreven / omschreven. Je schrijft hier wat ik ervaar, voel, zeggen wil. Sterker nog, je schrijft wat ik ervaar en voel, maar niet heb kunnen verwoorden. En dat besef ik nu, nu ik jouw woorden lees. Dank hiervoor!
Ik beleef een heel andere rouw, maar zeker heel intens.
Ik hoop dat je vandaag op een mooie, bijzondere, bij hem passende manier afscheid hebt kunnen nemen van je vader. Je hebt gelijk met de titel van jouw blog, jouw vader is voor altijd onsterfelijk. Getuige jouw zíjn, hóe je er bent en hoe je in het verder leven zult zijn en wat je gaat doen.
Veel liefs,
xxxxxxxxxx Hebe
Lieve Helena,
Morgen dus de uitvaart van jouw lieve vader. Jullie maken er vast iets heel moois van, goed passend bij je vader. Ik hoop dat je veel dierbare herinneringen krijgt van de aanwezigen.
Sterkte morgen en in de periode daarna. Ja, het zal stil worden, maar misschien hebben jullie dat ook wel nodig om in alle rust te rouwen.
Heel veel liefs,
Hanneke
Veel sterkte morgen. Ik hoop dat je jullie vader een mooi afscheid kunnen geven, waar jullie met een goed gevoel op terug kunnen kijken.
En wat daarna komt, is per dag bekijken. Tenminste dat is hoe ik het doe. De ene dag is de andere dag niet, stap voor stap.
❤️
veel sterkte morgen.
je hebt het over opzien tegen dat de kist weggaat, ik snap het, lijkt me ook zo definitief en geen controle hebben, want je vader moet weg op dat tijdstip, maar van wie eigenlijk, omdat het zo bepaald is??
Ik wens jou en je moeder veel sterkte toe, rouw in je eigen tempo, en mocht het straks stil worden, hef dan je pen en ga schrijven vul de stilte met jou woorden en jou gedachten.
Sterkte
Veel sterkte vandaag meid, voor jou en je moeder. Hoop op een mooi warm samenzijn met allen die komen konden om, samen met jullie, je vader een goede reis te wensen. Opgelucht omdat zijn lijden over is, bedroefd omdat ze jullie verdriet niet kunnen dragen.
Warme knuf.