Verslag World GI ESMO Barcelona 2023 deel 1

Evenals vorig jaar mocht ik afreizen naar Barcelona voor de jaarvergadering, gevolgd door de masterclasses georganiseerd door Digestive Cancers Europe.   De Stichting Darmkanker Nederland is één van de ruim 30 patienten organisaties (op het gebied van spijsverteringskankers) die zijn aangesloten. 

De reden om in Barcelona te vergaderen is dat in hetzelfde congrescentrum dan World GI ESMO plaatsvindt.  Hét event van het jaar voor onderzoekers & artsen op het gebied van spijsverteringskankers. Dit maakt het makkelijk voor DiCE om interessante gastsprekers te vragen.   Een mooie bijkomstigheid is dat verder alle DiCE deelnemers ook toegang hebben tot een paar van de zalen van World GI waaronder de expositieruimte waar diverse farmaceuten zich presenteren , maar waar je ook de zogenaamde “posterpresentaties” kan zien hangen van afgeronde onderzoeken. Dat zijn kleurrijke A2 posters met daarop een krachtige samenvatting van het betreffende onderzoek.  Op verzoek van een aantal internationale darmkanker-kennissen (we noemen onszelf CRC Science Geeks) speur ik enkele van die posters op, om ze op de foto te zetten.  

De vlucht en het hotel (2 nachten) worden vergoed door DiCE, die daarvoor vier sponsoren heeft gevonden onder farmaceuten.  Bij de meeste DiCE masterclasses zaten er ook vertegenwoordigers van farmaceuten in de zaal. Dat leverde vorig jaar n.a.v. mijn presentatie over de Darmkanker Keuzehulp een interessant contact op met de Franse tak van Pierre Fabre. 

Op eigen kosten had ik 2 nachten in het hotel bijgeboekt, zodat ik op mijn gemak op woensdag kon reizen en ik na afloop nog tijd had om verschillende patiënt vertegenwoordigers te spreken en Barcelona verder te verkennen.   De reis verliep zonder veel problemen en het openbaar in Barcelona is uitstekend en betaalbaar.  

Dag 1 (donderdag) 

Voorafgaand aan de DiCE-jaarvergadering was ik één van de vertegenwoordigers die geïnterviewd werden aan de hand van drie vragen.  Zowel de vragen als mijn antwoorden waren van te voren uitgewisseld, zodat alles er in één take op stond.  

Jaarvergadering  

In tegenstelling tot vorig jaar had ik geen volmacht op zak (toen van een Franse patiëntenorganisatie). De DiCE-jaarvergadering zat er binnen een uur op. Voornaamste reden was het feit dat er dit jaar geen bestuursleden verkiesbaar waren en er maar kort over de plannen voor 2024, zoals die voor de Europese darmkanker maand (maart), gesproken werd. 

De Belgische accountant had geen bijzondere kanttekeningen geplaatst bij de jaarrekening en de nieuwe begroting laat m.i. een goed evenwicht zien tussen te verwachten inkomsten en uitgaven, ook gezien de ontwikkeling en realisatie daarvan in eerdere jaren.    Derhalve namens de Stichting Darmkanker gestemd voor het verlenen van decharge en goedkeuring gegeven aan de begroting 2024.  Iets wat bijna unaniem gedragen werd door de vergadering. 

Masterclass I 

De Duitse professor Thomas Seufferlein van het UEG (een Europees vakgenootschap van deskundigen op het gebied van spijsverteringsziekten) nam de zaal mee in de Europese data over spijsverteringskankers, de voornaamste oorzaken daarvan (dat kan per land verschillen, zo is roken in Montenegro de grootste vermijdbare oorzaak, terwijl het in Duitsland de sterke drank is) en de meerwaarde van preventie.  Preventie kan miljarden euro’s aan zorgkosten schelen, en het besparen van geld is het beste argument, als je gehoord wil worden door beleidsmakers. Its all about the money! 

Masterclass II 

Een boeiende presentatie door de Italiaanse onderzoekster Silvia Marsoni over de nog lopende Pegasus--studie en ook de daar aan gerelateerde studies zoals de Sagittarius-studie.  Voor die laatste studie had ik eerder dit jaar in een DiCE werkgroep input geleverd door het reviewen van vragenlijsten die voorgelegd gaan worden aan deelnemers. 

Mevrouw Marsoni was voorzien van de nodige zelfspot, zo vertelde ze erg oud te zijn, daar ze geboren was in het jaar dat de eerste belangrijke chemotherapie tegen darmkanker gevonden werd (inside joke, ze is dus geboren rond 1955).  Doel van de Pegasus-studie is het gebruik vloeibare biopten (ctDNA) om te bepalen of een fase II- of fase III-patiënt na het verwijderen van de tumor en bijbehorende lymfklieren preventieve chemotherapie moet volgen of niet.  Sinds 20 jaar krijgen alle fase III-patiënten dat standaard (en een deel van de fase II patiënten), wat de kans op genezing heeft doen toen nemen, maar is dat wel altijd nodig?! 

Als er na die operatie nog microscopische kankerhaarden aanwezig zijn, is de hoop dat je die met een zeer gevoelige bloedtest vroegtijdig kan detecteren. Deze test meet de stukjes dna, die losgekomen zijn van kankercellen, waarmee maanden eerder dan op CT-scans ontdekt kan worden dat er nog kanker aanwezig is.   De patiëntengroep met een positief resultaat op tumor DNA krijgt dan WEL chemotherapie.  Is de vloeibare biopt negatief dan niet.  Dat kan een hoop geld besparen en het leed van het ondergaan van overbodige chemo. De vraag is natuurlijk wel of die testen betrouwbaar genoeg zijn of niet. 

Ik ken ook wel andere studies die hier naar kijken (waaronder een Nederlandse die gesponsord wordt door de Maarten van de Weijden Foundation, een interview door Maarten van mij namens de Stichting Darmkanker daarover ging helaas niet door wegens Covid), maar een nieuw inzicht voor mij was dat je bij de groep die wel chemo krijgt, ook veel en veel eerder ziet of de chemo erin slaagt de laatste haarden als nog op te ruimen.  Ook dit bespaart geld en leed en geeft patiënten meer kansen, doordat je maanden eerder naar een andere combinatie van chemokuren kan overstappen, wanneer blijkt dat de eerste chemo-combinatie faalt. 

Masterclass III 

De Duitse professor Florian Lordick zoomde in op onderzoek naar Slokdarm- en Maagkanker.  In het bijzonder tumoren waarin sprake is van een mutatie (eigenlijk een over-expressie) van HER2.   Dit verschijnsel kan je aanpakken met doelgerichte middelen, iets wat al jaren succesvol is bij borstkanker, maar ook relevant is voor darmkanker (1% patiënten) en ook voor kankers elders in het spijsverteringskanaal.  

Het extra mooie aan zijn prestatie was, dat er een Nederlandse slokdarmpatiënt in de zaal zat (een bekend persoon in het slokdarmkanker-wereldje vanwege zijn veel bekeken  vlogs) die met succes nu behandeld wordt (in studieverband) met een combinatie van immuuntherapie, chemo en een middel tegen HER2.  Ondanks eerdere uitzaaiingen is hij nu ruim een jaar vrij van ziekte.  Een potentiële remissie na uitgezaaide slokdarmkanker is echt een doorbraak voor het slokdarmkanker-onderzoek! 

Voor het vervolg zie:  Verslag World GI ESMO Barcelona 2023 deel 2 | Kanker.nl