Advies

Een oud-collega vertelde afgelopen week over een goede vriendin die overleden was. Hoe hij met haar gesproken had over haar naderende dood, hoe ze zoekende was naar hoe je dood gaat, daar geen antwoord op had gevonden, hoe zij uiteindelijk haar eigen weg was gegaan in die laatste levensfase. Ik moest hier aan denken na het lezen van de blog van Petra ‘Langzaam loslaten voor de oversteek’. Hoe lang ga je door met je groot houden, met positief blijven, met zoeken naar lichtpuntjes terwijl je eigenlijk het hoofd wilt laten zakken en zo moe bent, zo vreselijk moe dat je niet meer kunt en je je eigenlijk wilt overgeven en verlangt naar eeuwige rust. Onze samenleving is gericht op sterk zijn, optimisme uitstralen, doorzetten, winnaars, helden. Vaak lijkt er weinig ruimte voor verdriet, melancholie, pessimisme, niet verder willen.
Hoe bereid je je voor op je dood? Kun je je voorbereiden op de dood? Er bestaat geen leerschool voor, degenen die het sterfproces hebben doorgemaakt, kunnen het niet navertellen. Voor alles in het leven zijn boeken geschreven door ervaringsdeskundigen maar over de allerlaatste levensfase komen alleen zij aan het woord die het stervensproces van dichtbij hebben meegemaakt. Zoeken op Google onder ‘hoe te sterven’ levert een keur aan informatie op. Grote lijnen komen overeen maar het blijft gissen hoe ieder mens zich uiteindelijk overgeeft aan de dood. Wat mij wel duidelijk wordt, is dat communicatie met de stervende tot het laatste moment belangrijk blijft. Niet alleen verbale communicatie maar ook non-verbale communicatie, aanwezig zijn, troost bieden, een arm om iemand heen slaan, liefdevol vasthouden, voorzichtig als de stervende veel pijn heeft. Communicatie staat ook voor openheid, je onzekerheid en verdriet durven uiten en delen. Dit vergt vaak meer lef en moed dan je groter en sterker voordoen dan je bent.
Nadat ik te horen had gekregen dat ik borstkanker had, kreeg ik in het ziekenhuis het advies om in de zware periode die voor me lag voor mezelf te kiezen, mij niet groter en sterker voor te doen dan ik was, open te zijn naar mijn omgeving en duidelijk aan te geven waar mijn grenzen lagen. Kortom, om vooral rekening te houden met mezelf, zelfs als dat ten koste zou gaan van anderen. Het is het beste advies ooit geweest. Het viel niet mee om uit te voeren geneigd als ik ben te streven naar de gulden middenweg, voorstander van het poldermodel, iedereen tevreden willen stellen soms ten koste van mezelf.
In het begin kostte het mij veel moeite om voor mezelf op te komen, met bonzend hart ging ik de confrontatie aan, dacht ik, want er volgde geen confrontatie. Geen enkele keer ben ik in een discussie verzeild geraakt, integendeel, ik stuitte uitsluitend op begrip. Het aangeven van mijn grenzen, het opkomen voor mezelf, leidde tot duidelijkheid voor alle partijen. Vaak kreeg ik te horen dat het zo fijn was dat ik zo open was zodat iedereen wist waar men aan toe was. Men wilde graag het goede voor mij doen maar wist niet hoe, ik was de enige die dat kon aangeven.
In goede tijden val ik terug in mijn oude vertrouwde patroon maar zodra mijn gezondheid in zwaar weer verkeert, neem ik dat advies weer ter harte wetende dat dat het beste is voor mij en voor de mensen om mij heen.