Knoop

‘Ach, wat zie je er vandaag weer mooi uit’ zegt mijn moeder liefdevol tegen mijn vader die rechtop in bed zit. Hij draagt een fel rode pyjama, zijn grijzen haren, die al lange tijd geen kapper meer hebben gezien, pieken alle kanten op, de korsten van de gordelroos schijnen door zijn haren heen, er groeien plukjes baard op de rechter helft van zijn gezicht, hij heeft zich daar al een tijdje niet meer kunnen scheren vanwege de gordelroos. Vanuit de deuropening sla ik het tafereel gade.

De volgende dag wacht ik mijn ouders en broertje op bij het ziekenhuis voor de afspraak met de hematoloog. Mijn vader voelt zich ellendig, hij zit met een emmertje op schoot in de auto voor het geval hij moet overgeven. Hij stapt van de auto in de rolstoel die klaar staat. Van de vitale oude man die tot voor kort nog op de fiets zat voor de dagelijkse boodschappen en vrijwilligerswerk deed voor de kerk, is niets meer over. De hematoloog ziet dat verdere behandeling van de lymfklierkanker geen zin meer heeft, de geneeskunst zal nu uitsluitend aangewend worden om de pijn te verzachten en deze laatste levensfase nog enigszins te verlichten. Het dossier wordt overgedragen aan de huisarts. Verslagen verlaten wij de spreekkamer.

Donderdagnacht gaat de telefoon. Mijn moeder, ze heeft 112 gebeld omdat het erg slecht gaat met mijn vader. Zal ik komen? vraag ik. Nee, even afwachten. Half uur later heb ik Robert van de ambulance aan de telefoon. Het lijkt hem niet zinvol mijn vader naar het ziekenhuis te vervoeren. Er is een huisarts van de huisartsenpost onderweg. Half 2, de huisarts belt. Zij vertelt dat de overgang van 25 mg morfinepleisters naar 50 mg waarschijnlijk te groot is geweest. Dit moet rustig opgebouwd. Ze zal een pleister van 25 mg weghalen, dan moet later een pleister van 12,5 mg toegevoegd worden. Even later spreek ik mijn moeder nog even. Ik slaap die nacht onrustig.

Vrijdag. De huisarts komt net binnen als de dominee vertrekt. Mijn vader heeft ooit een euthanasieverklaring in zijn patiëntdossier laten opnemen en spreekt nu de wens uit niet langer meer te willen leven. Hij klinkt helder en vastberaden, zijn besluit staat vast. De huisarts ondervraagt hem conform de richtlijn. Mijn moeder, Lief en ik kijken zwijgend toe.
De thuiszorg wordt ingeschakeld. De huisarts laat een 06 nummer achter waarop zij altijd bereikbaar is.
Ik lees een brief voor aan mijn vader waarin een vriendin van mijn ouders herinneringen oproept aan hun gedeelde levens. Ik praat nog even met hem. Hij spreekt zijn zorg uit over de mensheid, dat we niets leren van de geschiedenis, de terroristische aanslagen die plaatsvinden en de brute moord op de Franse priester. Typisch mijn vader, tot zijn laatste snik betrokken bij het wereldgebeuren.
Mijn moeder herhaalt dat het allemaal zo onwerkelijk voor haar is. Het is net alsof ze droomt.

Zondag komt het hele gezin bijeen, de dominee is aanwezig voor een afscheidsceremonie voor het oog van God. Mijn vader vertelt dat hij zichzelf onderaan de trap ziet staan waarboven God hem roept. Hij wil gehoor geven aan Zijn roep en niet langer wachten met het beklimmen van de trap. Zijn wens om te sterven is helder en duidelijk. Het is een mooie, korte ceremonie, het doet mijn vader zichtbaar goed. De dominee verlaat het huis. Ons gezin is geen harmonieus gezin. Waar in andere families de gezinsleden een hechte groep vormen in dit soort situaties, komt bij ons juist alle narigheid naar boven. Ik wil hier niet verder op in gaan maar het resultaat is dat mijn vader, tijdens de ceremonie nog waardig en sterk, nu in tranen is. Dit is zo erg, het gaat om mijn vader die stervende is, het gaat om zijn laatste dagen hier op aarde, het gaat om mijn moeder, om hun laatste samenzijn.
De knoop in mijn maag wordt steeds groter.