Rouw

Het leven heeft mij een nieuwe rol toebedeeld maar heeft er geen kader of inhoud bijgegeven. Ik tast in het duister hoe ik deze rol vorm moet geven. De enige zekerheid die ik heb, is dat er boven het verder lege script ‘weduwe’ staat. ‘Weduwe’ wat een rot woord. ‘Pak zo snel mogelijk je vaste ritme weer op,’ adviseren lotgenoten. Maar welk ritme? Wat eens een duet was, wordt niet zo maar een solo. Daarbij werkt mijn geheugen niet naar behoren. Ik weet niet meer waar ik mijn dagen mee vulde toen er nog sprake was van een duet. Ja, ik had altijd van alles te doen, had het druk op mijn manier. Maar waarmee dan? Hoefde mij nooit bezig te houden met boodschappen en eten koken. Ik begrijp dat deze activiteiten nu tot mijn solisten rol behoren, ik doe mijn best maar heb ze nog niet onder de knie. 
Boodschappen: ik moet haast dagelijks naar de supermarkt omdat ik het overzicht mis, terwijl ik juist zo’n hekel heb aan boodschappen doen. (Ooit zei Lief, toen wij elkaar net kenden en van mijn aversie van boodschappen doen hoorde ‘mag ik jouw boodschappenkarretje voortaan duwen?’ Wat ik als een verkapte liefdesverklaring interpreteerde.) Nu maak ik braaf een boodschappenbriefje maar als ik thuis kom, blijkt dat ik wel alles heb afgerekend maar niet alles in mijn boodschappenmand gedaan heb. Dus moet ik weer terug naar het winkelcentrum. 
Koken: ik heb ooit jaren gekookt maar hoe deed ik dat ook alweer? En welke hoeveelheid moet ik hanteren voor deze solist? (Kook voor twee dagen is het advies. Dat probeer ik te doen maar het is of te weinig of te veel voor twee dagen.) Nee, ik ga geen kant-en-klaar maaltijden aanschaffen, dan zou ik Lief te kort doen. Hij maakte alles zelf, kocht nooit kant-en-klaar producten. Gezond, vers en afwisselend dat was zijn credo en dat wil ik in ere houden zolang ik dat kan. 
Tijd: deze gaat net zo stroperig, traag en moeizaam voorbij als tijdens de chemokuren lang geleden. Opgelucht dat ik weer een dag heb doorstaan, stap ik ’s avonds in bed om ‘s ochtends met zwaar gemoed aan de nieuwe dag te beginnen. (Ooit, op mijn eerste vrije dag, Lief en ik waren net in dit huis gaan samenwonen, werd ik wakker verlangend naar een kopje thee. Toen ik mijn ogen opendeed, zag ik naast mijn bed een dienblad met daarop een beschuitje met jam, theekopje, thermoskan met thee en ochtendkrant. Ik heb gehuild van ontroering, geluk en liefde voor deze zorgzame man.
Energie: ik moet een nieuwe modus vinden om het beetje energie dat ik heb te verdelen over alle activiteiten waarvan de uitvoering nu bij mij ligt. Dus voortaan goed nadenken voordat ik iets onderneem zodat ik niet zoals laatst tot ver in de namiddag in de tuin werk en dan geen energie meer over heb om een maaltijd in elkaar te zetten. 
Anderen: de herinneringsbijeenkomst voor Lief was een warm bad, zoveel troostende armen om mij heen. Nu moet ik mij opnieuw zien te verhouden tot al deze lieve mensen. Iedereen biedt hulp aan maar wil ik dat wel? Eerst zien hoever ik zelf kom. Dit is het moeilijkste deel van mijn nieuwe rol: hoe verhoud ik mij tot anderen? Ik ben nu die ernstig zieke vrouw die net haar geliefde heeft verloren. Zielig: ja. Alleen: ja. In diepe rouw: ja. Ik vind het fijn als mensen aangeven zich over mij te willen ontfermen maar tast in het duister over het hoe, waar, wanneer en in welke vorm. 
Rouw: dit alles verzengende verdriet en gemis is nieuw voor mij. Het is ook een fysieke pijn, heel mijn lijf lijdt. Ik ben misselijk, mijn borstkast wordt dichtgedrukt, ik krijg geen lucht. Ik schreeuw het soms uit van de pijn maar het lucht niet op. Mijn hoofd werkt niet naar behoren, ik vergeet dingen, mijn gedachten zijn een dichte onontwarbare brij. Ik ga iedere dag naar de werkkamer van Lief, om hem bij te praten. Het is zinloos maar ik kan het niet laten. Kijk uren naar foto’s van Lief die op de eettafel liggen, het doet pijn. Het lukt mij niet de herinnering aan onze tijd samen te koesteren, de wond ligt nog open, is te rauw. (Lief sprak wel eens zijn angst uit hoe het verder moest als ik er niet meer zou zijn. Dat hij twijfelde of hij dat aan kon. Waarop ik reageerde dat hij sterk genoeg was om alleen verder te gaan, dat hij het wel zou redden. Lief wierp mij dan een getergde blik en vroeg zich duidelijk af hoe ik zo iets kon zeggen. Nu is het aan mij om te denken: hoe heb ik dat kunnen zeggen? Zo veel pijn zo makkelijk wegzetten.)
Hoe kan ik mij deze nieuwe rol eigen maken? Hoe moet ik verder? Ik tast in het duister.