Mondklachten door chemotherapie of bestraling

Door chemotherapie of bestraling kun je tijdelijk meer last krijgen in je mond. Je tandvlees kan bijvoorbeeld sneller gaan bloeden of ontsteken. Ook kan je mond droger worden waardoor je meer kans hebt op gaatjes in je tanden en kiezen. De tandarts of mondhygiënist kan je vertellen hoe je hiermee om kunt gaan.

Lees op deze pagina over:

• Naar de tandarts en/of mondhygiënist vóór je behandeling
• Pijn in je mond
• Andere mondklachten
• Last van je mond? Meld het aan je arts of verpleegkundige
• Voedingstips bij een pijnlijke mond
• Wanneer beginnen de klachten?
• Wanneer gaan de klachten weer over?
• Naar de tandarts tijdens de behandeling

Naar de tandarts en/of mondhygiënist vóór je behandeling

Verwacht je arts dat je door de behandeling last kunt krijgen van je gebit? Dan krijg je het advies om vóór de behandeling naar de tandarts en/of mondhygiënist te gaan.

Je tandarts kijkt of je afwijkingen of ontstekingen hebt en kan die behandelen. Zo heb je minder kans op erge mondklachten tijdens je behandeling.

De mondhygiënist kan tandplak en tandsteen verwijderen en je leren hoe je je mond het beste schoon en gezond kunt houden. Met een schoon gebit heb je minder kans op problemen.

Verder kan je tandarts bepalen hoe het met de gezondheid van je mond is. Dat is belangrijk als je later problemen in je mond hebt en een vergoeding vanuit de bijzondere tandheelkunde wilt aanvragen. Om die vergoeding te krijgen, moet namelijk duidelijk zijn dat de problemen zijn ontstaan door de behandeling van de kanker, en niet door iets anders.

Tip: verwacht je arts dat de behandeling die je gaat krijgen schadelijk is voor je gebit? Vraag de tandarts dan om een ‘nulmeting’ van je gebit te doen, het liefst met foto’s van je gebit. In een nulmeting legt de tandarts vast hoe je gebit is vóór de behandeling.

Pijn in je mond door chemotherapie of bestraling

Door chemotherapie of bestraling van het hoofd-halsgebied kunnen de cellen van je mondslijmvlies kapotgaan. Je merkt dit door zweertjes en blaren in je mond die veel pijn kunnen doen. Praten, eten en drinken is dan vaak extra pijnlijk. De medische naam voor ontsteking van het mondslijmvlies door de behandeling is orale mucositis.

De binnenkant van je mond kan er ook anders uitzien, bijvoorbeeld:

• De kleur van de slijmvliezen in je mond en keel verandert van roze naar rood of wit.
• Het tandvlees of het mondslijmvlies kan gaan zwellen.
• Er kunnen blaren ontstaan aan de binnenkant van je mond.
• De binnenkant van je mond kan gaan bloeden.

Omdat de cellen van je mondslijmvlies zich na de behandeling weer herstellen, gaan de klachten na verloop van tijd weer over.

Belangrijk: door je mond goed te verzorgen tijdens de behandeling kun je klachten verminderen of zelfs voorkomen. Lees de tips voor een goede mondverzorging.

Andere mondklachten door chemotherapie of bestraling

Chemotherapie en bestraling van het hoofd-halsgebied kan ook je speekselklieren aantasten. Je maakt dan minder speeksel aan en de kwaliteit van je speeksel is minder goed. Hierdoor kun je last krijgen van een droge mond.

Ook heb je meer kans op:

• Een tandvleesontsteking: je tandvlees gaat bloeden of zwellen. Had je al last van tandvleesontsteking, dan kan dat door de behandeling erger worden.
• Cariës (gaatjes).
• Zweertjes in je mond.

Andere mondklachten door de behandeling zijn:

• Smaakveranderingen.
• Een slechte adem.
• Gevoeligheid voor de temperatuur van voedingsmiddelen (te warm of te koud) en de smaak van vooral zuur en gekruid voedsel.

Deze klachten gaan meestal vanzelf weer over.

Heb je last van je mond? Meld het aan je arts of verpleegkundige

Heb je pijn in je mond? En kun je niet goed slikken, eten en drinken? Wacht dan niet tot je klachten overgaan, maar neem snel contact op met je arts of verpleegkundige. Die kijkt samen met jou wat eraan te doen is. Misschien krijg je pijnstillers. Zo voel je klachten minder en kun je beter eten. Dat is belangrijk voor je herstel.

Het is belangrijk om pijn en andere ongemakken in je mond zo vroeg mogelijk te behandelen. Anders worden de klachten erger of kan je behandeling vertraging oplopen.

Voedingstips bij een pijnlijke mond

Op voedingenkankerinfo.nl vind je voedingstips bij mondklachten:

• Praktische voedingstips bij een pijnlijke mond bij kanker
• Praktische voedingstips bij mucositis (ontstoken slijmvliezen)

Wanneer beginnen de klachten?

Bij chemotherapie ontstaan de klachten meestal enkele dagen na de start van de chemokuur. Of jouw soort chemotherapie klachten geeft, ligt aan het soort medicijnen dat je krijgt en de dosis. Vraag je arts welke medicijnen je krijgt en of die klachten geven.

Bij bestraling beginnen de klachten meestal ongeveer 2 weken na het begin van de bestralingsbehandeling. Wat voor klachten je kunt verwachten, kan je arts het best vertellen. Dat ligt aan de hoeveelheid straling die je krijgt.

Wanneer gaan de klachten weer over?

Omdat de cellen van je mondslijmvlies zich na de behandeling weer herstellen, gaan de klachten na verloop van tijd weer over.

Meestal duurt het na de laatste chemokuur nog 2 tot 4 weken voordat de klachten weg zijn. Hoe snel je herstelt van je klachten, hangt af van het soort en de hoeveelheid chemotherapie die je hebt gekregen.

Meestal duurt het na de bestralingsbehandeling nog 5 tot 14 dagen voordat de klachten weer weg zijn. Hoe snel je herstelt van je klachten, hangt af van de hoeveelheid straling die is gebruikt en hoe groot de plek is waar je bent bestraald.

Naar de tandarts of mondhygiënist tijdens je behandeling? Meld het aan je arts of verpleegkundig specialist

Heb je tijdens je behandeling een afspraak bij de tandarts of mondhygiënist? Laat dat dan vooraf weten aan je arts of verpleegkundig specialist. Als het nodig is, kunnen zij overleggen met je tandarts of mondhygiënist. Dan weten die waar ze rekening mee moeten houden.

Goed om te weten: heb je kanker in het hoofd-halsgebied, dan word je tijdens de behandeling meestal begeleid door een tandarts en/of mondhygiënist die verbonden is aan het hoofd-hals oncologisch centrum.