Voeding bij mondkanker

Veel mensen met mondkanker hebben problemen met voeding. Eten en drinken zoals je gewend bent, lukt soms niet meer. Dat kan heel ingrijpend zijn. De problemen met eten en drinken kunnen door de tumor zelf komen, maar ook door de behandeling.

De meest voorkomende problemen met voeding zijn:

• moeite met kauwen en doorslikken
• verslikken
• droge mond
• pijnlijke mond
• taai speeksel in de mond
• vieze smaak, of minder smaak
• misselijkheid en overgeven
• te weinig voeding
• verstopping (obstipatie)

Heb je last van deze klachten? Bespreek ze met de arts of verpleegkundige. Zij kunnen je tips geven. En een verwijzing naar een diëtist, of andere aanvullende zorg.

Moeite met kauwen en doorslikken

Tijdens en na mondkanker kan het kauwen en doorslikken van eten moeilijk gaan.  De tumor kan in de weg zitten of zorgen voor pijn tijdens het kauwen. Ook na de operatie kan het moeilijk zijn om te kauwen.

Kauwen is natuurlijk ook moeilijk als je geen gebit meer hebt. Of als het gebit beschadigd is door bestraling.

Heb je moeite met kauwen en doorslikken? Dan kan een logopedist je helpen dit te verbeteren.

Tips voor het kauwen en doorslikken van eten

Wat iemand wel en niet kan eten verschilt per persoon. Veel mensen hebben moeite met vlees, hard fruit en harde groente.

Het kan helpen om het eten heel fijn te snijden of te pureren. Door het eten te mengen met vocht, room of saus, glijdt het makkelijker door de mond. Een beetje dikke vloeistof is vaak beter dan helemaal vloeibaar eten.

Lees meer informatie en tips bij problemen met kauwen en slikken.

Verslikken

Als er een tumor in de mond zit, heb je meer kans je te verslikken. Verslikken is naar, misschien ben je bang om te stikken. Door het verslikken kan er voedsel in de luchtpijp komen. Daarom is het beter om verslikken te voorkomen.

Als je je vaak verslikt, kan het soms nodig zijn om sondevoeding te gebruiken. Hiermee voorkom je dat eten in de longen terecht komt.

Tips tegen verslikken

Het pureren van eten in de blender kan soms een oplossing zijn. Vaak is het beter om wat dikkere vloeistoffen te drinken. Bij dunne vloeistoffen zoals water en melk is de kans op verslikken groter. Bekijk meer tips tegen verslikken.

Droge mond

Door de behandeling van mondkanker kun je last krijgen van een droge mond. Een droge mond kan na een paar maanden overgaan, maar soms gaat deze klacht niet weg.

Een droge mond komt door te weinig speeksel. Speeksel is belangrijk bij het doorslikken van eten. Ook beschermt het de mond en het gebit.

Speekselklieren maken minder speeksel als ze beschadigd zijn. Behandelingen als bestraling, chemoradiatie en een operatie kunnen de speekselklieren beschadigen.

Tips bij een droge mond

Kauwen en genoeg drinken zorgen voor de aanmaak van speeksel. Daarom kan het helpen om het eten goed te kauwen. Ook kun je suikervrije kauwgom gebruiken. Kleine slokjes drinken tijdens het eten kan ook helpen. Als je de deur uitgaat, kun je een flesje water meenemen waaruit je kleine slokjes kunt drinken.

Bij sommige mensen helpt kunstspeeksel, of medicijnen die ervoor zorgen dat er meer speeksel wordt gemaakt. De zorgverzekeraar vergoedt deze middelen niet altijd.

Bekijk meer tips bij een droge mond.

Pijnlijke mond

Een tumor in de mond doet vaak veel pijn. Ook de behandeling van mondkanker kan een pijnlijke mond geven. Bestraling en chemotherapie kunnen het slijmvlies in de mond beschadigen. Hierdoor kan het slijmvlies gaan ontsteken. Dit heet orale mucositis.

Hoe erg iemand last heeft van een pijnlijke mond, verschilt per persoon. Eten kan erg pijnlijk zijn, iets drinken gaat vaak beter. Soms doet de mond zoveel pijn, dat normaal eten een tijdje niet mogelijk is. Dan is sondevoeding nodig. Meestal nemen de klachten een paar weken na de behandeling af en kun je weer normaal eten.

Pijn in de mond kan ook komen door een ontsteking of door zweren in de mond. De kans hierop is groter als er weinig speeksel is. Daarom is het heel belangrijk om de mond goed te verzorgen.

Tips bij een pijnlijke mond

Vermijd eten en drinken die extra pijn kunnen doen. Zoals heel zuur, zout of pittig eten. Harde dingen zoals nootjes en hard fruit kunnen het slijmvlies extra beschadigen. Laat die liever staan.

Bekijk meer tips bij een pijnlijke mond.

Taai speeksel in de mond

De behandeling met bestraling kan ervoor zorgen dat het speeksel in de mond taaier wordt. Hierdoor is het doorslikken van slijm lastiger.

Tips bij taai speeksel

Het kan helpen om regelmatig wat te drinken. Hierdoor wordt het slijm dunner en kun je het makkelijker doorslikken. Ook water met prik kan helpen, en spoelen met een zoutoplossing.

Lees meer tips taai speeksel in de mond.

Vieze smaak, of minder smaak

Door mondkanker kan de smaak in je mond anders worden. Je kunt last hebben van een vieze smaak in je mond. Een vieze smaak kan verschillende oorzaken hebben, zoals zweren of wondjes in de mond.

Ook kan eten en drinken minder smaak hebben. Behandelingen als bestraling en chemotherapie zorgen er vaak voor dat eten anders gaat smaken. Door deze behandelingen neemt de smaak van zoet en zout af. Dat komt omdat de smaakpapillen op de tong beschadigd zijn.

Bij sommige mensen komt de smaak weer terug. Anderen hebben hier de rest van hun leven last van.

Bekijk welke tips kunnen helpen als je smaak is veranderd.

Misselijkheid en overgeven

Door een behandeling met chemotherapie of doelgerichte therapie kun je misselijk worden, of gaan overgeven. Veel braken kan als gevolg hebben dat je uitdroogt.

Tips tegen misselijkheid

De misselijkheid kan minder worden als je de hele dag door telkens kleine beetjes eet. Als je veel last hebt van misselijkheid en overgeven, helpt het om rechtop te zitten tijdens en na het eten.

Lees verder over misselijkheid.

Te weinig voeding

Goed eten is belangrijk voor je herstel. Bij mensen met mondkanker is er kans op een tekort aan voedingsstoffen. Dit heet ondervoeding. Bijvoorbeeld als iemand te weinig eet door pijn in de mond.

Omdat voeding erg belangrijk is voor je gezondheid, bekijkt de verpleegkundige of diëtist regelmatig of je voldoende voedingsstoffen binnen krijgt. Het kan zijn dat sondevoeding nodig is om op krachten te komen.

Verstopping (obstipatie)

Veel mensen met mondkanker hebben last van verstopping. Dat komt meestal door de pijnstillers zoals morfine. Ook een behandeling met chemotherapie en het eten van veel vloeibare voeding kan verstopping veroorzaken. De arts kan je een recept geven voor laxerende medicijnen. Die kunnen verstopping voorkomen of verhelpen.

Bekijk meer tips die kunnen helpen bij verstopping.