Wat is schildklierkanker?

Schildklierkanker is zeldzaam. In 2023 kregen 905 mensen de diagnose schildklierkanker. De schildklier zit in de hals en maakt hormonen: belangrijke stoffen die invloed hebben op de werking van organen.

Klachten of symptomen

Mensen met schildklierkanker hebben vaak geen klachten. Een verandering in de schildklier, zoals een knobbel of een verharding, kan door een tumor komen. Maar meestal is er een andere oorzaak. De arts kan niet aan de buitenkant zien of een knobbel goedaardig of kwaadaardig is. Daarom is onderzoek nodig. 

Oorzaken van schildklierkanker

Er is niet één oorzaak voor schildklierkanker. Wel kan de kans om schildklierkanker te krijgen groter worden door bestraling op jonge leeftijd van het hoofd, de hals of de borst. Of door erfelijke aanleg, bijvoorbeeld door het MEN-2-syndroom.

Soorten schildklierkanker

De meeste mensen met schildklierkanker hebben papillaire of folliculaire schildklierkanker. Deze soorten groeien over het algemeen langzaam. De kans op uitzaaiingen verder in het lichaam is klein.  

Medullaire en anaplastische schildklierkanker zijn erg zeldzaam en groeien sneller.

Anaplastische schildklierkanker is erg agressief en groeit snel. Vaak is de tumor doorgegroeid in weefsel in de hals en zijn er uitzaaiingen. Lees de informatie over de verschillende soorten.

Onderzoeken bij schildklierkanker

Er zijn verschillende onderzoeken nodig om te kunnen bepalen of er sprake is van schildklierkanker. En of er uitzaaiingen zijn.  De onderzoeken gebeuren in het ziekenhuis, meestal door een internist-endocrinoloog. Dit is een arts met veel kennis over hormonen en ziekten die met hormonen te maken hebben.  

De belangrijkste onderzoeken bij schildklierkanker staan hieronder genoemd. Niet alle onderzoeken zijn altijd nodig.  

Bloedonderzoek bij schildklierkanker

De arts kan verschillende stoffen in het bloed laten onderzoeken. Bijvoorbeeld de hoeveelheid schildklierhormoon en de hoeveelheid TSH. Soms wordt ook naar de stof calcitonine gekeken. Het ligt aan de klachten welke stoffen de arts laat onderzoeken.

Tijdens of na de behandeling laat de arts vaak nog een aantal andere stoffen meten om de ontwikkeling van de kanker te volgen.

Echografie bij schildklierkanker

Met een echo van de hals kan de arts zien of er afwijkingen in de schildklier te zien zijn. Ook kan de arts met een echo kijken of er uitzaaiingen in de lymfeklieren te zien zijn. Echografie is een onderzoek met geluidsgolven. Deze golven hoor je niet. De weerkaatsing (echo) van de golven maakt organen en weefsels zichtbaar op een beeldscherm. 

Tijdens het onderzoek smeert de arts of echolaborant gel op de huid. Hij of zij beweegt een klein apparaatje over de huid dat de geluidsgolven uitzendt. 

Punctie bij schildklierkanker

De arts kan een punctie aanvragen om een knobbel in de schilklier te onderzoeken. Bij een punctie zuigt de arts wat cellen uit de schildklier weg met een dunne, holle naald. De patholoog onderzoekt het weggehaalde vocht met de cellen van de schildklier.  

Diagnostische operatie

Bij een diagnostische operatie haalt de arts een stuk van de schildklier weg om te onderzoeken. Dit is niet altijd nodig, soms is een punctie voldoende.    

Lees de uitgebreide informatie over onderzoeken.

De diagnose schildklierkanker

Naar aanleiding van de uitslagen van de onderzoeken is er een gesprek met de arts. Als het om schildklierkanker blijkt te gaan, zal de arts meer uitleggen over de tumor. Bijvoorbeeld welke soort schildklierkanker het is en of de kanker is uitgezaaid.  
 
Het is belangrijk om iemand mee te nemen naar dit gesprek. Twee horen meer dan één. Ook kan het handig zijn om het gesprek op te nemen. Dan is later terug te luisteren wat de arts heeft gezegd. Overleg dit van tevoren altijd even met de arts. 
 
In het gesprek stelt de arts een behandeling voor. Het is tegenwoordig heel gewoon om mee te beslissen over de behandeling.   
 
Deze 3 vragen kunnen helpen tijdens het gesprek:  
•    Wat zijn mijn mogelijkheden? 
•    Wat zijn de voor- en nadelen van deze mogelijkheden? 
•    Wat betekent dat voor mijn situatie? 

Behandeling bij schildklierkanker

De behandeling van schildklierkanker verschilt per soort schildklierkanker. Welke behandeling het meest geschikt is, ligt bijvoorbeeld aan hoe agressief de tumor is en of er uitzaaiingen zijn. 

Als het mogelijk is, verwijdert de arts de schildklier met een operatie. Na de operatie bij folliculaire en papillaire schildklierkanker volgt vaak een nabehandeling met radioactief jodium.

Een overzicht van de mogelijke behandelingen bij schildklierkanker:

Operatie bij schildklierkanker

Bij mensen met schildklierkanker wordt vrijwel altijd de schildklier of een deel van de schildklier verwijderd met een operatie. Bij uitzaaiingen in de lymfeklieren kan de chirurg ook de lymfeklieren in de hals verwijderen. 

Behandeling met radioactief jodium bij schildklierkanker

Bij papillaire schildklierkanker en folliculaire schildklierkanker volgt na de operatie vaak een behandeling met radioactief jodium. Het radioactief jodium zit in een kleine capsule die je inslikt. Door de straling in het radioactief jodium gaan de schildklierkankercellen stuk.   

Doelgerichte therapie bij schildklierkanker

Doelgerichte therapie is een behandeling om de kanker te remmen en te proberen het leven te verlengen. Ook kan doelgerichte therapie de klachten verminderen. De behandeling richt zich vooral op de kankercellen zelf. De medicijnen zitten in capsules of in tabletten. 
De arts vertelt welk medicijn het meest geschikt is. Dat ligt ook aan het soort schildklierkanker.

Lees de uitgebreide informatie over de behandelingen.

Gevolgen van schildklierkanker

Schildklierkanker en de behandeling van schildklierkanker kan een grote invloed hebben op je dagelijks leven. Enkele gevolgen van schildklierkanker:

Vermoeidheid 

De vermoeidheid kan komen door de kanker zelf maar bijvoorbeeld ook door de schildklierhormonen die je slikt. Je lichaam reageert anders op de hormonen uit de tabletten dan wanneer je lichaam ze zelf zou maken. 
Er is niet één oplossing voor vermoeidheid. Het kan helpen om je energie zorgvuldig te verdelen en rust en inspanning af te wisselen.

Klachten door te veel of te weinig schildklierhormoon 

Schildklierhormoon is onmisbaar. De arts schrijft schildklierhormoon voor als het lichaam het zelf niet meer maakt. Het duurt een aantal maanden voor duidelijk is wat een goede hoeveelheid schildklierhormoon is. Door te weinig schildklierhormoon kunnen klachten ontstaan als: het koud hebben vermoeidheid, verstopping of aankomen.

Lees meer over de gevolgen van schildklierkanker.