Behandeling met radioactief jodium

Ongeveer 4 tot 6 weken na de operatie van de schildklier volgt vaak een nabehandeling met radioactief jodium. Radioactief jodium werkt alleen bij papillaire en folliculaire schildklierkanker. 

Het doel van de behandeling is om de kankercellen die in de hals zijn achtergebleven, te vernietigen. Ook bij uitzaaiingen in de lymfeklieren of verder in het lichaam kan soms radioactief jodium gegeven worden. 

Mensen die allergisch zijn voor contrastvloeistof met jodium erin, kunnen wel behandeld worden met radioactief jodium. Hoe dat precies zit, kan de arts aan je uitleggen.

Lees over:

• Hoe werkt radioactief jodium
• Hoe gaat de behandeling?
• Het innemen van radioactief jodium
• Na de behandeling
• Gevolgen van de behandeling

Hoe werkt radioactief jodium?

Radioactief jodium werkt alleen bij papillaire en folliculaire schildklierkanker omdat de kanker in de schildkliercellen zit die jodium kunnen opnemen. Als de schildkliercellen en de eventueel achtergebleven schildklierkankercellen het radioactief jodium opnemen, komt de straling ook in de schildkliercellen. Door de straling beschadigen deze cellen en gaan ze dood. Omdat alleen de schildklier(kanker)cellen jodium kunnen opnemen, komt de straling niet in andere cellen van het lichaam.

Hoe gaat de behandeling?

De behandeling gebeurt op de afdeling nucleaire geneeskunde. Voor de behandeling begint, hoor je van de arts of de verpleegkundige wat belangrijk is tijdens de behandeling. 

Schildklierhormonen slikken

Je hoort bijvoorbeeld hoe je je kunt voorbereiden op de behandeling. Misschien mag je 4 weken lang geen schildklierhormonen nemen. Een dag na het innemen van de capsule kun je weer schildklierhormoon nemen. 

Soms mag je wel schildklierhormoon blijven slikken, maar krijg je injecties als voorbereiding voor de behandeling met radioactief jodium. 

Minder jodium eten

Mogelijk mag je voor de behandeling een tijd maar heel weinig voedingsmiddelen met jodium erin eten. In het ziekenhuis hoor je precies wat je nog wel en niet mag eten. Jodium zit bijvoorbeeld in zeevis, algen, eieren en zuivel en is vaak toegevoegd aan zout. 

Er zijn nog andere manieren waarop je jodium binnen kunt krijgen:

Medicijnen slikken

In sommige medicijnen zit bijvoorbeeld jodium, net als in contrastvloeistof van een CT-scan. Mogelijk moet de behandeling hierdoor uitgesteld worden. Je arts vertelt hier meer over. Het is belangrijk dat de schildkliercellen tijdens de behandeling zoveel mogelijk radioactief jodium opnemen. Daarom moet voorkomen worden dat de schildklier ‘gewoon jodium’ uit het eten of medicijnen opneemt. 

Het innemen van radioactief jodium

Het radioactief jodium zit in een kleine capsule. Je slikt de capsule in op nuchtere maag met een beetje water. Vervolgens komt het jodium in het lichaam. Het radioactief jodium komt via het bloed bij de schildklierkankercellen. Als de schildkliercellen het radioactief jodium opnemen, gaan de cellen stuk door de straling. 

Tijdens en na de behandeling met radioactief jodium blijf je 1 of enkele dagen in een gesloten kamer. Hoelang je er blijft en wat er wel en niet kan, hoor je van de arts. Dat hangt bijvoorbeeld af van de dosis straling die je krijgt. 

In de kamer zijn een aantal aanpassingen gedaan. De wc is vaak verbonden met een tank. Zodat de ontlasting en de urine in de tank komt en niet in het riool. Hierin zit de eerste dagen namelijk ook radioactief jodium. Het is belangrijk om goed te drinken tijdens de opname om het overtollige radioactief jodium kwijt te raken via de urine. Je mag soms bezoek ontvangen, maar dan wel beperkt en maar een korte tijd. Dit is om te voorkomen dat de straling bij anderen komt. 

Na de behandeling

Na de behandeling blijf je in de gesloten kamer. Op een gegeven moment mag je naar huis. Dat ligt aan de hoeveelheid straling die nog in het lichaam zit. Regelmatig wordt gemeten hoeveel straling er nog is. 

Als je naar huis gaat, krijg je leefregels mee. Het is belangrijk dat de mensen om je heen niet te veel straling krijgen. Een van de leefregels is dat je niet langdurig dicht bij je huisgenoten mag zijn.

De arts of de verpleegkundige vertelt hoe lang de leefregels duren. Meestal is dat enkele dagen tot maximaal 2 weken. Als je kinderen hebt onder de 10 jaar of als er iemand in je huis zwanger is, is dat maximaal 3 weken. De regels zijn strenger omdat kleine kinderen mogelijk gevoeliger zijn voor straling. Meestal is het advies dat de kinderen een week ergens gaan logeren of jijzelf.

Gevolgen van de behandeling met radioactief jodium

Na de behandeling kun je klachten krijgen. Meestal zijn de klachten tijdelijk. Als je meerdere keren met radioactief jodium behandeld bent, kunnen de reuk- en smaakveranderingen wel blijven. 

• maag-darmklachten, bijvoorbeeld misselijkheid
• pijnlijke of gezwollen speekselklieren
• een droge mond
• veranderingen van de smaak en/of reuk
• meer gaatjes in het gebit 

Er is geen duidelijk advies voor wat helpt tegen deze klachten. Meestal gaan de maag-darmklachten binnen 24 uur voorbij. Als je langer misselijk bent, kun je hiervoor medicijnen krijgen. 

Schade aan de speekselklieren is niet altijd te voorkomen. Bij sommige mensen helpen zuurtjes, vitamine C-tabletten of kauwgom. In het ziekenhuis kunnen ze met je meedenken, bespreek daarom je klachten met je behandelaar. Lees de tips over een veranderde smaak bij (behandeling van) kanker. 

Radioactief jodium en een kinderwens

Als je een kinderwens hebt, is het goed om die met de arts te bespreken. Er zijn een aantal adviezen rondom de behandeling met radioactief jodium en zwangerschap. Zo is het advies om het eerste halfjaar na een behandeling met radioactief jodium niet zwanger te worden. Dat geldt ook als je partner behandeld is. 

Als je als man behandeld bent met radioactief jodium, is het advies om het eerste halfjaar geen kind te verwekken. De arts zal de mogelijkheid om zaad in te vriezen met je bespreken. Dat is voor de zekerheid, het is nog onduidelijk wat de gevolgen zijn van de behandeling op het sperma. 

Onderzoeken na de behandeling

Ongeveer een week na de behandeling met radioactief jodium krijg je een total body scintigrafie. Dit is een scan van het hele lichaam; scintigrafie betekent dat bij de scan naar radioactiviteit gekeken wordt. Lees hoe de scan gaat. 

Op de scan is te zien waar in het lichaam het radioactieve jodium is opgenomen. Waarschijnlijk zal de behandeling op deze plaatsen het meest effect hebben. Met de uitkomst van de scan kan de arts bepalen hoe intensief en hoe vaak de controles nodig zijn na de behandeling.  De scan is niet bedoeld om te kijken of de behandeling heeft gewerkt. Dat is pas na 6 tot 9 maanden te zien. 

Onderzoek of de behandeling heeft gewerkt

Een paar maanden later krijg je opnieuw een aantal onderzoeken om te kijken of de behandeling voldoende gewerkt heeft. Je krijgt hiervoor een echo van de hals en bloedonderzoek. Soms krijg je weer een total body scintigrafie met een speurdosis.  

Tijdens de scan lig je op een tafel, die langzaam door het apparaat schuift waar de camera aanzit. De camera maakt opnames van het hele lichaam. Vaak worden ook 3D opnames gemaakt, dan gaat de camera om je heen draaien. Dit onderzoek duurt 30-90 minuten.

Voor de scan die je ongeveer een week na de behandeling met radioactief jodium krijgt, hoef je voor de scan geen capsule radioactief jodium te slikken. Er is dan nog voldoende radioactiviteit van de behandeling in het lichaam voor een afbeelding.

Bij een scintigrafie enkele maanden na de behandeling, is het wel nodig dat je een kleine capsule met een lage dosis radioactief jodium inneemt. In deze capsule zit veel minder radioactief jodium dan bij de behandeling. Daarom heet het speurdosis.