Behandeling van kanker in het buitenland

Sommige mensen kiezen voor een behandeling van kanker in het buitenland. Denk jij daar ook aan? Laat je vooraf goed informeren. Op deze pagina vind je alvast de antwoorden op een aantal veelgestelde vragen.

Algemene vragen over behandeling in het buitenland

• Waarom kiezen mensen voor een behandeling in het buitenland?
• In Nederland is er voor mij geen genezende behandeling meer mogelijk. Maar in het buitenland kan ik nog wel behandeld worden. Hoe kan dat?
• Waarom vinden Nederlandse artsen een behandeling tegen kanker in het buitenland soms geen goed idee?

Praktische vragen over behandeling in het buitenland

• Betaalt mijn zorgverzekeraar de kosten van een behandeling tegen kanker in het buitenland?
• Ik denk erover om me in het buitenland te laten behandelen tegen kanker. Hoe pak ik dat aan?
• Hoe kan ik in een ander EU-land een dokter of ziekenhuis vinden?
• Heb ik een verwijzing nodig voor een behandeling in het buitenland?
• Is er overleg tussen mijn Nederlandse arts en de buitenlandse arts?
• Waar krijg ik controle en nazorg na behandeling in het buitenland?
• Ik spreek de taal van het land waar ik behandeld wil worden niet goed. Wat kan ik doen?

Waarom kiezen mensen voor een behandeling in het buitenland?

Soms zijn er redenen om te kiezen voor een kankerbehandeling in het buitenland. 
Bijvoorbeeld:
 

• De wachttijd in Nederland om met de behandeling te starten is te lang.
• Voor iemand die dicht bij de grens woont, is een ziekenhuis in België of Duitsland soms dichterbij dan een Nederlands ziekenhuis.
• De Nederlandse arts adviseert een internationaal erkende behandeling die in Nederland (nog) niet beschikbaar is.
• In het buitenland is een behandeling mogelijk die in Nederland niet gegeven wordt.
• Iemand wil tot het uiterste gaan en/of wil niet berusten in zijn of haar situatie. Of de familie vindt dat opgeven geen optie is.

In Nederland is er voor mij geen behandeling meer mogelijk. Maar in het buitenland kan ik nog wel behandeld worden. Hoe kan dat?  

De medische richtlijnen voor de behandeling van kanker zijn in de Europese landen over het algemeen hetzelfde. Maar landen verschillen in de zorg die ze aanbieden en in wat ze goede zorg vinden. Ook is de zorg per land op een andere manier georganiseerd. 

Vooral als het gaat om levensverlengende behandelingen zijn er verschillen. Dan gaat het bijvoorbeeld om behandelingen voor mensen met kanker die ernstig ziek zijn. 

In België en Duitsland gaat men over het algemeen langer door met behandelen dan in Nederland, ook als het om een behandeling gaat waarbij de kans op genezing of een langer leven niet bewezen is. De behandeling staat dan niet in de Nederlandse richtlijn, omdat er geen bewijs is dat die werkt. Maar Duitse en Belgische artsen werken minder strak volgens richtlijnen en protocollen en kunnen en willen deze behandeling wel voorstellen. 

Nederlanders zijn misschien wat opener en realistischer in het bespreken van de mogelijkheden en de beperkingen van een behandeling. Nederlandse artsen zijn verplicht om van elke behandeling de voor- en nadelen te bespreken, zodat de patiënt goed geïnformeerd een keuze kan maken. Soms heeft een behandeling bijvoorbeeld nauwelijks effect, maar is de kans op bijwerkingen groot. Nederlandse artsen benoemen dat dan heel duidelijk. Nederlandse patiënten kunnen dan besluiten dat ze kwaliteit van leven belangrijker vinden dan doorbehandelen om het leven te rekken. 

Lees ook op KNMG: Niet alles wat kan, hoeft.

Goed om te weten:

De kankerzorg in Nederland is aantoonbaar beter dan in de landen om ons heen, al kan er altijd nog veel verbeterd worden. In Nederland is de kans op genezing groter en is de symptoombehandeling beter. Er is ook minder nodeloos lijden.

Vooral kwaliteitsbewakers zoals IGJ, ZIN, IKNL, NKR, DICA, RGS, het medische tuchtcollege, de beroepsverenigingen (NVRO, NVMO, NVCO, NVVO) en (onafhankelijke) verzekeraars zorgen dat iedereen recht heeft op bewezen effectieve kankerzorg en dat die zorg ook voor iedereen toegankelijk is.

Waarom vinden Nederlandse artsen een behandeling tegen kanker in het buitenland soms geen goed idee?

Je arts wil het beste voor je. Is de behandeling in het buitenland bewezen effectief en veilig? Dan heeft een arts er meestal geen problemen mee.

Als je arts een behandeling in het buitenland geen goed idee vindt, zijn daar vaak goede redenen voor:
 

• Er is geen of onvoldoende bewijs dat de behandeling werkt.
• De behandeling heeft ernstige bijwerkingen.
• De behandeling is niet veilig.
• Het is onduidelijk wat de effecten van de behandeling zijn op de lange termijn.
• De buitenlandse arts die de behandeling aanbiedt, heeft te weinig ervaring of heeft geen goede naam.
• Je arts denkt dat je kwaliteit van leven door de behandeling minder wordt. 
• Je arts denkt dat er valse hoop gegeven wordt.
• Nederlandse artsen zijn voorstander van zorg zo dicht mogelijk bij huis. Het succes van kankerbehandeling hangt niet alleen af van de behandeling, maar óók van goede nazorg. De nazorg loopt gevaar als de afstand tot het ziekenhuis groot is en de communicatie slecht, bijvoorbeeld door een taalbarrière.
• Zorg is meer dan een technische ingreep. Juist in de laatste levensfase zijn korte lijnen en snel overleg tussen de patiënt, familie, huisarts, thuiszorg en specialisten belangrijk. Door een behandeling ver weg, kan kostbare tijd en kwaliteit van leven verloren gaan. 
• Duitsland heeft een andere wet- en regelgeving, zeker als het gaat om natuurgenezers. Hierdoor is de controle op de aangeboden zorg anders dan in Nederland. 
• Moet je de behandeling zelf betalen? Dan wil de arts misschien voorkomen dat je in financiële problemen raakt.

Betaalt mijn zorgverzekeraar de kosten van behandeling tegen kanker in het buitenland?

Soms wel, maar soms ook niet. Dat hangt van een aantal dingen af. De belangrijkste voorwaarde is dat de behandeling in Nederland onder de verzekerde zorg valt. Daarmee wordt bedoeld: de zorg in het basispakket. 

De behandeling valt onder de verzekerde zorg in Nederland

Valt jouw behandeling onder de verzekerde zorg in Nederland, dan betaalt de zorgverzekeraar vaak de kosten. Maar alleen als de zorgaanbieder in het buitenland een contract heeft met de zorgverzekeraar in Nederland. Zonder contract krijg je een deel vergoed. Meestal zijn dit de kosten die je ook in Nederland zou maken. 

Neem vooraf contact op met je verzekeraar. Alleen dan heb je zekerheid welk deel van je behandeling vergoed wordt.

De behandeling valt niet onder de verzekerde zorg in Nederland

Valt jouw behandeling niet onder de verzekerde zorg in Nederland? Dan moet je de behandeling zelf betalen. Bijvoorbeeld als je voor een experimentele behandeling kiest. Of als de behandeling niet voldoet aan de wettelijke eisen in Nederland.

Meer over de vergoeding van behandeling in het buitenland lees je op de website van de Consumentenbond.

Ik denk erover om me in het buitenland te laten behandelen tegen kanker. Hoe pak ik dat aan? 

1. Vertel je behandelend arts dat je nadenkt over een behandeling in het buitenland. Samen kun je de voor- en nadelen op een rijtje zetten. 
    
2. Kies je voor een behandeling in het buitenland? Dan is je arts verplicht om je een kopie van je medisch dossier (mee) te geven. De arts doet daar dan een begeleidende brief bij. 
   
   Goed om te weten: De behandelend arts is niet verplicht de brief en het dossier in de taal van het “ontvangende” land te verstrekken. Meestal is de brief een kopie van de brief aan de huisarts. De behandelrelatie met je Nederlandse arts wordt meestal daarna afgesloten.
   
   Je kunt ook een second opinion aan de zorgaanbieder in het buitenland vragen. Doe dit bij voorkeur altijd in overleg met je behandelend arts. En check de vergoeding bij je zorgverzekeraar. 
    
3. Neem contact op met je zorgverzekeraar. Vertel je wensen. Vraag of je de behandeling vergoed krijgt en hoe dat gaat. Vraag ook wat er gebeurt bij (onverwachte) opnames in het buitenland en of je de reiskosten vergoed krijgt. 
    
4. Weet je zeker dat je de behandeling in het buitenland wilt? En krijg je die behandeling (voor een deel) vergoed? Vraag dan bij je zorgverzekeraar na of deze officieel toestemming moet geven voor de behandeling. Laat ook schriftelijk vastleggen wat je wel en niet vergoed krijgt.
    
5. De zorgverzekeraar helpt je meestal bij het zoeken van een geschikte behandelaar of ziekenhuis in het buitenland. Ga je voor de behandeling naar Duitsland? Dan kan het zijn dat de behandeling en begeleiding lopen via het Zorgloket Duitsland.
    
6. Wordt de behandeling niet vergoed, maar kun je de behandeling zelf betalen? Dan kun je zelf contact opnemen met het ziekenhuis van je keuze. 

Goed om te weten als je kiest voor een behandeling in het buitenland:

• De hele behandeling gebeurt in het buitenland, dus ook de onderzoeken, zoals het bloedprikken en de scans. Krijg je complicaties na de behandeling? Dan moet het buitenlandse ziekenhuis je daarvoor behandelen. Ben je in Nederland als je complicaties krijgt? Dan kan vervoer naar het buitenlandse ziekenhuis een probleem zijn. Ambulances rijden vaak niet naar het buitenland. 
• Je Nederlandse arts is meestal niet betrokken bij de behandeling. Hij of zij heeft vaak geen zicht op de behandelingen en bijwerkingen, en kan je daardoor minder goed opvangen als er problemen zijn.

De Consumentenbond heeft een artikel geschreven over geplande zorg in het buitenland. Lees de tips en adviezen in het artikel.

Hoe kan ik in een ander EU-land een dokter of ziekenhuis vinden?

In alle EU-landen zijn Nationale Contactpunten voor grensoverschrijdende zorg. Dit is een informatiepunt waar je terecht kunt met al je vragen over een medische behandeling in dat land. Weet je in welk land je behandeld wilt worden? En ga je zelf op zoek naar een dokter of ziekenhuis? Dan kan het contactpunt van dat land je helpen bij het vinden van een behandelaar.

Een overzicht van de Nationale Contactpunten vind je op de website van het Centraal Administratiekantoor (CAK).

Heb ik een verwijzing nodig voor een behandeling in het buitenland? 

Vergoedt de zorgverzekeraar de behandeling in het buitenland? Dan heb je een verwijzing nodig van je behandelend arts. Als je behandelend arts het niet met de verwijzing eens is, zal die deze verwijzing niet hoeven schrijven. Je kunt ook je huisarts om een verwijzing vragen.

Als patiënt heb je het recht om je medisch dossier op te vragen. Meestal krijg je daar een kopie van met een kort begeleidend schrijven.

Is er overleg tussen mijn Nederlandse arts en de buitenlandse arts?

Als je arts je niet verwijst, is er meestal geen overleg tussen je arts en de arts in het buitenland. Alleen als je behandelend arts je verwijst, kan er overleg zijn.

Goed om te weten:

De communicatie tussen de arts in het buitenland en de Nederlandse arts (specialist en/of de huisarts) blijkt in de praktijk vaak moeizaam te verlopen. Het komt regelmatig voor dat de Nederlandse arts niet op tijd op de hoogte is van het verloop van de behandeling. Ook de andere taal kan voor slechte communicatie zorgen. 

Waar krijg ik controle en nazorg na behandeling in het buitenland?

Als je kiest voor een behandeling in buitenland, is de hele behandeling in het buitenland. Voor de controles en nazorg moet je dus ook naar het buitenlandse ziekenhuis.

Belangrijk om te weten:

Als je na een behandeling in het buitenland complicaties krijgt, kun je daar in principe niet in Nederland voor worden geholpen. De behandeling van complicaties gebeurt in het buitenlandse ziekenhuis waar je behandeld bent. Dit kan extra kosten opleveren, bijvoorbeeld voor vervoer naar het buitenland. Het kan ook lastig zijn voor familie en vrienden.

Heb je na een behandeling in het buitenland spoedeisende zorg nodig in Nederland? Dan kun je wel altijd terecht in het dichtstbijzijnde ziekenhuis. Een nadeel is dan wel, dat het Nederlandse ziekenhuis vaak niet de actuele medische informatie over je heeft.

Ik spreek de taal van het land waar ik behandeld wil worden niet goed. Wat kan ik doen?

Als je de taal niet goed spreekt, overleg dan met je zorgverzekeraar of het buitenlandse ziekenhuis hoe je dit oplost. Misschien kun je iemand meenemen die de taal wel goed spreekt. Of is er een tolk in het ziekenhuis. 

Meer weten over behandelingen in het buitenland?

Je eigen zorgverzekeraar kan je het best informeren over behandeling in het buitenland. Soms kun je ook terecht bij de patiëntenorganisatie voor jouw kankersoort.

Algemene informatie over behandeling in het buitenland vind je op deze websites:

• Ik wil voor een medische behandeling naar het buitenland (CAK)
• Geplande zorg in het buitenland (Consumentenbond)
• Buitenland en zorg (Zorginstituut Nederland)