Die verraderlijke veranderlijkheid

Mensen zeggen wel eens: de enige zekerheid die je in dit leven hebt, is dat je ooit sterft. Gek als ik ben op zekerheden, zou ik daar nog aan willen toevoegen: alles is steeds aan verandering onderhevig. Het is juist vanwege dat gebrek aan vaste grond dat de meeste mensen (mezelf incluis) zoeken naar vastigheid.

Vaste routines, vaste menu’s. Decennialang dezelfde baan bij dezelfde organisatie. Vaste relaties, langdurige vriendschappen, twintig jaar in dezelfde woning. Levenslange hobby’s. Niemand kijkt daar echt van op. Ik denk dat veel mensen dit soort routines creëren juist omdat de wereld zo veranderlijk is en niets zeker is. Zelfs dingen als “Er komt weer een nieuwe dag”, of eb en vloed, zijn niet helemaal zeker. Vanuit filosofisch perspectief is dit kennis op basis van “inductie” (David Hume). Dat wil zeggen: kennis gebaseerd op het verleden. Omdat iets in het verleden regelmatig is gebeurd, verwachten we het ook van de toekomst. Maar Hume beweerde dat dit geen “ware” kennis is, want het zou ooit ook anders kunnen verlopen. Covid-19, als voorbeeld, bewijst zijn gelijk. Nog geen twee jaar geleden hadden wij de “kennis” dat als we vandaag niet naar het restaurant of de bioscoop zouden gaan, we morgen zouden kunnen. Een ander voorbeeld van het “inductie biedt geen ware kennis” idee is de Grote IJstijd. Ook natuur”wetten” zijn niet altijd, eeuwig waar.

Het punt is alleen, als je jezelf te veel beschermt tegen de veranderlijkheid die het leven eigen is, dan loop je het risico in een sleur te geraken. Dan lijkt elke dag op de andere en kun je, als je terugkijkt op een periode, niet zoveel hoogtepunten naar boven halen. Voor mij persoonlijk geldt in elk geval dat de beste dingen in mijn leven zijn gebeurd op het moment dat ik uit mijn comfortzone stapte. Dat ik iets deed wat ik heel erg spannend en eng vond. Dat zijn de dingen waar ik nu met plezier op terugkijk, die eruit springen.

Kanker is een ultieme doorbreker van sleur. De diagnose zet je leven op zijn kop en niets is meer hetzelfde. Voor mij geldt dat dan dubbel, maar dat is inmiddels wel bekend ;-). Je wordt je ook echt bewust van die veranderlijkheid van het leven, door de fysieke manifestatie van diezelfde verraderlijke veranderlijkheid in je lichaam. Op elk moment kunnen je cellen je immuunsysteem weer voor de gek houden en ongecontroleerd gaan groeien. Dat geldt natuurlijk voor alle mensen, maar de kans is groter bij een kankerpatiënt (vooral als er uitzaaiingen waren). Het grootste verschil met mensen die de diagnose nooit hebben gekregen, is het bewustzijn. Daar kom je niet meer vanaf.

Ik lees vaak dat mensen kanker ook aangrijpen als zo’n moment om uit je comfortzone te stappen. Of in elk geval: om het leven niet meer als vanzelfsprekend te zien. Om niet langer in onwetendheid enkel te “bestaan”, maar om volop te leven. Elk mooi moment te koesteren. En waar ik dit een mooie gedachte vind, heb ik tegelijkertijd moeite met het bijna verplicht lijkende karakter hiervan. Je hebt een levensbedreigende ziekte (gehad), en nu MOET je het leven bij de lurven grijpen. Leven alsof elke dag je laatste is. Ligt het aan mij als ik zeg, dat mij dat dodelijk vermoeiend lijkt? Tegelijkertijd weet ik dus dat juist die momenten die afwijken van de routine de dingen zijn, die je bijblijven. Die betekenis geven aan het leven.

Mensen zijn ook maar dieren. Als je kijkt naar de levens van schapen, eenden, paarden of koeien, dan zie je daar ook vaste routines. Dat is de ene kant. Anderzijds is daar dus die mogelijkheid om het anders te doen, om de veranderlijkheid te omarmen en daar volop in mee te gaan. Nooit de angst te laten regeren en te doen wat je wilt. Want dat is een verschil met andere dieren: dat kunnen wij. Ik ga de komende tijd op zoek naar een balans tussen die twee. Een nieuwe balans, want ik kan mijn wereld nog niet zo goed zien. Ik sta in zo’n glazen bol met sneeuw die heel hard door het universum door elkaar is geschud.

Oh, daarover gesproken. Er is een korte film van Pixar over zo’n sneeuwbol die mij altijd hardop aan het lachen krijgt. Ik zal de link hieronder zetten. Roberto kon altijd erg genieten als ik voluit moest lachen, ik heb een beetje zo’n Adele Bloemendaal lach: vol en hard.

PS: bloedwaarden getest vandaag. Neutrofielen en HB omlaag, zoals verwacht 2 weken na de kuur, maar bloedplaatjes opnieuw licht gestegen, nog niet binnen de normaalwaarden maar toch lijkt erop dat ik de transfusie ga ontlopen. Volgende week nog een keer prikken.