Hoe ga je om met iemand die kanker heeft? (tips)

Als iemand kanker heeft, kan het moeilijk zijn om daarmee om te gaan. Misschien weet je niet wat je moet zeggen of wat je moet doen. Of weet je niet waar de ander behoefte aan heeft. Op deze pagina lees je tips.

Vraag degene met kanker wat je kunt doen

Zeggen dat je niet goed weet wat je moet doen en aan de zieke vragen wat hij of zij van jou wil, is meestal prettig. Je geeft de zieke ruimte om toch een beetje de regie te houden over zijn of haar leven. Het is gewoon een heel moeilijke situatie waar iedereen eigenlijk geen goed raad mee weet. En waar je samen moet zoeken naar wat werkt: voor de zieke, de naasten, de vrienden en collega’s. 

Overleg even voordat je op bezoek gaat

Wil je op bezoek gaan bij iemand met kanker? Ga dan niet meteen spontaan langs, maar vraag wat de zieke het liefst heeft. Misschien wil diegene dat je een afspraak maakt of kun je alsnog zomaar langskomen. Vaak kun je dit met een naaste overleggen. Het kan ook zijn dat de zieke (even) geen bezoek wil. Bijvoorbeeld omdat hij of zij zich te moe of misselijk voelt. Toon daar begrip voor.

Tips voor tijdens het bezoek

• Doe zo gewoon mogelijk. Doe niet extra vrolijk, maar ook niet extra ernstig.
• Blijf zoveel mogelijk jezelf. Bedenk niet van tevoren wat je allemaal gaat zeggen. Laat dat afhangen van de situatie.
• Overdrijf niet met het geven van cadeaus en aandacht.
• Je kunt vragen hoe iemand zich voelt of hoe het met iemand gaat. Maar je kunt ook vertellen dat je niet zo goed weet wat je moet zeggen.
• Luisteren is vaak genoeg. Mensen vinden het meestal fijn als ze hun verhaal kunnen vertellen. Je hoeft niet altijd wat te zeggen. Ook niet als het stil is.
• Niet iedereen wil over zijn ziekte praten of heeft behoefte aan een gesprek. Dan kan het helpen als je zegt dat er niet gepraat hoeft te worden en dat je er gewoon even wilt zijn.
• Blijf niet te lang. Maar geef de zieke wel alle aandacht in de tijd dat je er bent.
• Vertel gerust iets over jezelf, vooral als de ander daarnaar vraagt. Dat kan afleiding geven. Praat daarbij niet over je eigen kwalen of over mensen die ook ernstig ziek zijn. Vertel gewoon wat je die week hebt gedaan.
• Onthoud dat de ander meer is dan alleen zijn of haar ziekte. Praat ook nog wat over andere interesses, of vraag advies over zaken waar de ander veel verstand van heeft. Behandel die zieke niet alsof hij of zij zielig is.
• Je bent geen dokter. Zeg daarom liever niets over de behandeling of over de arts. Vertel ook niets over slechte ervaringen van anderen. 
• Toon begrip voor de ernst van de situatie.
• Wees niet overdreven optimistisch. Pas ook op met geruststellen. Je weet immers niet hoe de ziekte zal verlopen.
• Lachen mag! Samen lachen of huilen lucht op.

Heb begrip en respect

Als iemand ernstig ziek is, kan zijn manier van doen veranderen. Iemand kan, tijdelijk, zijn interesse voor de omgeving verliezen. Bedenk dat dit logisch is. Iemand kan namelijk erg verdrietig, bang of boos zijn. De zieke kan daardoor minder aandacht voor je hebben dan je hoopte. Probeer daar begrip voor op te brengen.

Iemand kan door zijn ziekte ook erg moe zijn. Hij of zij heeft dan geen energie meer voor je. Heb ook daar begrip voor.

Als je het moeilijk vindt

Vind je het moeilijk om op bezoek te gaan of om over de ziekte te praten? Zeg dat dan. Dat is beter dan niets van je laten horen. Of dat je zegt dat je het te druk hebt.

Een kaartje, e-mail of whatsapp is ook een mogelijkheid. Een mogelijke tekst is dan: ‘Ik weet niet zo goed wat ik moet zeggen, maar ik denk aan je.’ Dat is niet raar, want wie weet nou eigenlijk wat hij moet/kan zeggen?

Hoe kun je helpen?

Als je wilt helpen, dan kun je gewoon vragen wat je kunt doen. Weet iemand dat niet? Stel dan zelf iets voor. Bied aan waar je goed in bent en wat passend is bij jullie contact.

Welke hulp kun je aanbieden:

• boodschappen doen
• de hond uitlaten
• een keer komen koken, eten en afwassen
• eten brengen, ook om in te vriezen
• stofzuigen
• de badkamer schoonmaken
• de was doen
• de kinderen af en toe van school halen
• rijden naar het ziekenhuis of meegaan naar controles
• een bezoekrooster maken

Hulp hoeft niet altijd iets praktisch te zijn. Voor de zieke kan iets leuks ondernemen ook fijn zijn, zoals:

• samen een autorit maken
• een blokje om gaan
• samen de hond uitlaten
• met iemand naar het bos gaan
• iets gaan drinken ergens

Bedenk wel dat ook een ernstig zieke de baas blijft over zijn eigen leven. Ga dus niet zelf dingen regelen of beslissen. Dring ook niets op. Maar beloof je iets te doen? Doe dat dan ook.

Cadeautjes meenemen: wel of niet doen?

Een cadeautje meenemen is altijd goed. Neem wel iets mee waar de zieke wat aan heeft. En overdrijf het niet.

Sommige ernstig zieke mensen worden snel misselijk van sterke geuren. Pas daarom op met cadeautjes die sterk ruiken, zoals zeep, parfum of sterk ruikende bloemen. Doe zelf ook niet te veel parfum op als je op bezoek gaat.

Het gaat vooral om het gevoel dat je iemand geeft

Ernstig zieke mensen kunnen zich alleen of eenzaam voelen, omdat zij zelf met hun ziekte moeten leren omgaan. Een ander kan dat niet voor hen doen. Maar een ander kan een zieke wel het gevoel geven niet alleen te zijn. Dat kan door samen te praten of door samen stil te zijn. Elkaars hand vast te houden, samen bidden of samen een kaars opsteken kan ook. Net als samen huilen of lachen. Laat vooral merken dat je er bent voor de ander en om hem of haar geeft.

Omgaan met de partner en kinderen van de zieke

Heeft de zieke een partner en kinderen? Besteed dan ook aandacht aan hen. Je kunt vragen hoe het met hen gaat of een aardigheidje voor hen meenemen. Vraag ook of ze hulp of ondersteuning kunnen gebruiken. Je kunt ook aanbieden een keer bij de zieke te blijven, zodat bijvoorbeeld de partner een boodschap kan doen, of iets voor zichzelf kan doen.