Wat is anuskanker?

Anuskanker is een zeldzame soort kanker. In 2023 kregen 322 mensen de diagnose. 

Een andere naam voor anuskanker is anuscarcinoom. Bij anuskanker is er een tumor ontstaan in de anus of in de huid vlak om de anus heen. 

Anuskanker kan uitzaaien naar andere plaatsen in het lichaam. Bijvoorbeeld in de lymfeklieren in de lies en bekken, lever of in de longen.

Symptomen bij anuskanker

Mensen met anuskanker hebben niet altijd klachten. Als er wel klachten zijn, zijn dit bijvoorbeeld: 

• pijn aan de anus, pijn bij het zitten en/of bij het poepen
• zwelling of knobbeltje aan de anus
• jeuk aan de anus
• zichtbaar bloed en/of slijm bij de ontlasting 
• loze aandrang: het gevoel naar de wc te moeten zonder dat er dan iets komt
• een verandering in de ontlasting, verstopping of afwisselend verstopping en vaak kleine beetjes diarree
• afvallen zonder dat er een reden voor is

Ook andere ziektes kunnen klachten geven die lijken op anuskanker. Bijvoorbeeld aambeien of een kloofje in de buurt van de anus. Deze aandoeningen komen veel vaker voor dan anuskanker en gaan meestal vanzelf over. Lees over symptomen bij anuskanker. 

Risicofactoren voor anuskanker 

Iedereen kan anuskanker krijgen. Sommige mensen hebben meer kans op anuskanker. Dat is omdat zij een grotere kans hebben om met HPV in aanraking te komen. Of omdat hun afweersysteem de HPV-infectie minder goed opruimt. Anuskanker wordt meestal veroorzaakt door een infectie met HPV.  Lees hoe anuskanker kan ontstaan.

Onderzoeken bij anuskanker

Er zijn verschillende onderzoeken nodig om te kunnen bepalen of er sprake is van anuskanker. En of er uitzaaiingen zijn.  De onderzoeken vinden in het ziekenhuis plaats. De belangrijkste onderzoeken bij anuskanker staan hieronder genoemd. Niet alle onderzoeken zijn altijd nodig. 

Biopsie bij anuskanker
Als de arts wil onderzoeken of je anuskanker hebt, neemt hij of zij een biopt van het plekje waar misschien een tumor zit. Een biopt is een stukje weefsel. De patholoog onderzoekt het biopt in het laboratorium en kan dan vaststellen of de afwijking kanker is of niet. 

MRI-scan bij anuskanker
Als de arts wil onderzoeken of er uitzaaiingen zijn in de buurt van de anus, zal hij of zij een MRI-scan aanvragen. Soms is ook een MRI nodig om de tumor in de anus zelf goed te kunnen bekijken. 

Een MRI-scan werkt met een magneetveld, radiogolven en een computer. Het scan-apparaat maakt foto’s in de lengte of de breedte van het lichaam. Tijdens dit onderzoek ligt de patiënt in een soort koker of tunnel. Sommige mensen vinden dit benauwend. Het apparaat maakt veel lawaai. Een koptelefoon met muziek kan helpen. 

Echo bij anuskanker
Soms vraagt de arts een echo aan. Daarmee kan de arts de lymfeklieren in de liezen bekijken. Als het nodig is, kan de arts een punctie nemen om de lymfeklier beter te onderzoeken. 

Echografie is een onderzoek met geluidsgolven. Deze golven hoor je niet. De weerkaatsing (echo) van de golven maakt organen en weefsels zichtbaar op een beeldscherm. Tijdens het onderzoek smeert de arts of echolaborant gel op de huid. Hij of zij beweegt een klein apparaatje over de huid dat de geluidsgolven uitzendt. 

PET-CT-scan bij anuskanker
Met een PET-CT-scan kan de arts onderzoeken of er uitzaaiingen zijn. De arts kan ook een scan aanvragen als voorbereiding op de bestraling. Door de scan kan de arts goed de plek van de tumor zien. 

Een PET-CT-scan is een gecombineerd onderzoek. Je krijgt in 1 keer een PET-scan en een CT-scan.  Op een PET-scan kan de arts kankercellen onderscheiden van gewone cellen. Op een CT-scan zijn organen en weefsels heel precies te zien. Met een PET-CT-scan is daarom goed te zien waar in het lichaam de kankercellen precies zitten.  
 
Soms krijg je alleen een CT-scan. 

Lees de uitgebreide informatie over onderzoeken bij anuskanker.

Behandeling bij anuskanker

Bij anuskanker zijn meerdere behandelingen mogelijk. Het ligt aan de grootte van de tumor, de ernst van de ziekte en de conditie van de patiënt welke behandeling de arts voorstelt. Het is ook mogelijk om af te zien van een behandeling. 

Chemoradiatie bij anuskanker
Als het kan, krijgen mensen met anuskanker chemoradiatie. Chemoradiatie is een combinatie van bestraling en chemotherapie. 

Bestraling bij anuskanker
Het doel van de bestraling is om de groei van de tumor te remmen. Bijna altijd wordt de tumor kleiner en soms verdwijnt hij helemaal door de bestraling.  
Tijdens de behandeling komt de straling uit een bestralingstoestel. De bestraling gaat van buitenaf door de huid heen. De radiotherapeut en radiotherapeutisch laborant bepalen nauwkeurig de hoeveelheid straling en de plek waar de patiënt wordt bestraald. 

Operatie bij anuskanker
Soms kan de chirurg een kleine tumor uit de anus verwijderen zonder dat er meer weefsel weggehaald moet worden. Heel soms is een veel uitgebreidere operatie nodig: een abdominoperineale resectie (APR). De chirurg verwijdert dan de anus, een stuk huid om de anus heen en het laatste stuk van de endeldarm. Na de operatie is altijd een stoma nodig.  

Chemotherapie
Bij uitgezaaide anuskanker is chemotherapie een mogelijke behandeling. De chemotherapie is bedoeld om de kanker zoveel mogelijk te remmen en de klachten te verminderen.  

Chemotherapie is een behandeling met medicijnen die kankercellen doden of hun celdeling remmen. Meestal wordt chemotherapie via een infuus in een ader gegeven. Na de behandeling volgt een rustperiode van enkele weken. Zo’n cyclus van behandeling en de rustperiode heet een chemokuur. Een behandeling bestaat meestal uit meerdere chemokuren. 

Bekijk de uitgebreide informatie over behandelingen bij anuskanker. 

Gevolgen van anuskanker

De behandeling van anuskanker heeft vaak gevolgen, soms voor de rest van het leven.

Mensen met anuskanker kunnen te maken krijgen met de volgende klachten: 

• pijn, kramp of irritatie bij de anus. Bijvoorbeeld een branderige anus, schraalheid of snel kloofjes  
• problemen met plassen, incontinentie, blaaskramp
• problemen met de ontlasting  
• pijn bij het poepen, zitten of fietsen
• winderigheid
• erectieproblemen of problemen met een orgasme
• pijn bij het vrijen, een nauwe vagina of een nauwe anus door littekens
• een droge vagina  

Er kunnen allerlei oorzaken zijn voor deze klachten.

Vind hulp

Verschillende zorgverleners kunnen extra begeleiding bieden. Zowel in als buiten het ziekenhuis. Probeer iemand te vinden die ervaring heeft met het begeleiden van mensen met kanker.