Oppervlakkige hyperthermie
Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.
Naar colofonZit de kanker minder dan 4 centimeter onder je huid? Dan kiest je arts voor oppervlakkige hyperthermie. Hier lees je hoe de behandeling gaat.
Lees op deze pagina over:
- Hoeveel behandelsessies zijn nodig?
- Voorbereiding van de behandeling
- De behandeling met oppervlakkige hyperthermie
- Bijwerkingen van oppervlakkige hyperthermie
- Behandelcentra voor oppervlakkige hyperthermie
Hoeveel behandelsessies zijn nodig?
Bij oppervlakkige hyperthermie krijg je 1 of 2 keer per week een behandeling. Je krijgt hyperthermie samen met chemotherapie of bestraling. Deze behandeling duurt meestal 3 tot 5 weken. Hoeveel behandelingen je krijgt, hangt af van je behandelschema met bestraling of chemotherapie en hoe groot het behandelgebied is. De arts bespreekt dit met je.
Voorbereiding van de behandeling
Er zijn voorbereidingen nodig, voordat de behandeling kan beginnen. Die voorbereiding duurt 10 tot 30 minuten.
De beste houding bepalen
Voordat de eerste hyperthermiebehandeling begint, kijkt je behandelaar in welke houding je het beste kunt worden behandeld. Bijvoorbeeld plat liggend op je rug, op je zij of half zittend.
Soms is het behandelgebied te groot om in 1 keer te verwarmen. Dan moet je in 2 keer behandeld worden. Als dit zo is, hoor je dat van je arts.
Thermometers en katheters plaatsen
Kort voor de start van de eerste behandeling brengt je behandelaar een paar dunne thermometer-draadjes aan op de huid van het behandelgebied.
Als het mogelijk is, plaatst de behandelaar na plaatselijke verdoving ook een of meer buigzame slangetjes (katheters) onder de huid van het behandelgebied. In de katheters worden thermometer-draadjes geschoven.
Via de thermometer-draadjes kan de behandelaar de temperatuur op en onder de huid controleren tijdens de behandeling. De temperatuur moet hoog genoeg zijn om de kankercellen te kapot te maken, maar het mag niet te warm worden. Anders raakt het gezonde weefsel beschadigd.
Aan het einde van elke behandelsessie haalt de behandelaar de thermometer-draadjes weer weg. De katheters die onder de huid zijn geplaatst blijven zitten tot alle hyperthermiebehandelingen achter de rug zijn.
CT-scan
Meestal is het maken van een CT-scan de volgende stap bij de voorbereidingen van oppervlakkige hyperthermie. Op de scan ziet de behandelaar hoe diep de katheters in het behandelgebied zitten. Zo ziet hij of zij ook waar de temperatuur het beste kan worden gemeten.
Microgolfantennes en waterzak plaatsen
Als de katheters op hun plek zitten, plaatst de behandelaar een of meer antennes (applicator) op je lichaam. Die geven de microgolfstraling door.
Tussen de microgolfantenne (applicator) en de huid zit een waterzak. De waterzak is nodig om de microgolfstralen goed te kunnen richten. En om de temperatuur van het huidoppervlak te regelen.
De waterzak kan een licht drukkend gevoel geven. Maar het mag zeker niet als heel zwaar voelen. Voelt dat wel zo, dan moet je dat melden aan degene die de hyperthermiebehandeling begeleidt.
Oppervlakkige hyperthermie: zo ziet het eruit
De behandeling met oppervlakkige hyperthermie
Zijn alle voorbereidingen klaar, dan kan de warmtebehandeling (hyperthermie) beginnen. Tijdens de behandeling kun je gewoon praten met je behandelaars. Zij blijven bij je in de behandelruimte en houden je in de gaten. Ze zullen ook regelmatig vragen of je iets nodig hebt.
Opwarmen van het behandelgebied
Als de behandeling begint, gaat de apparatuur aan en verwarmt langzaam het gebied onder de huid. De temperatuur van die plek op je lichaam stijgt binnen 10 minuten naar 40 à 43 graden.
Al na een paar minuten merk je dat je van binnen wat warmer wordt. Geleidelijk aan krijg je het nog warmer en begin je misschien te zweten. Heb je het te warm, dan kan de verpleegkundige/ behandelaar de ruimte koeler maken. Als het nodig is, krijg je koude washandjes om je gezicht te koelen. Als je veel dorst hebt, krijg je iets te drinken.
Na de behandeling is je huid vaak wat rood en voelt die warm aan. Dit verdwijnt binnen enkele uren. Je kunt ook andere bijwerkingen hebben. Lees meer over bijwerkingen van oppervlakkige hyperthermie.
Controle van de temperatuur
De temperatuur op de behandelplek wordt goed in de gaten gehouden. Blijf zelf ook opletten. Als je merkt dat je een branderig, drukkend, pijnlijk of onaangenaam gevoel hebt, zeg dat dan. Misschien wordt het te warm op een plaats waar de temperatuur niet wordt gemeten. De behandelaar kan dat niet zien, maar jij kunt het wel voelen. De apparatuur wordt dan bijgesteld, zodat de temperatuur wat afneemt en het vervelende gevoel wegtrekt.
Als het nodig is, wordt de behandeling stopgezet
De behandelaar vraagt regelmatig aan je hoe het gaat. Houd je de behandeling niet vol, zeg dit dan eerlijk. Vaak kan de behandelaar de warmteverdeling aanpassen, zonder dat de temperatuur in het behandelgebied daalt.
Helpen de aanpassingen onvoldoende? Dan kun je eventueel wat eerder stoppen met de behandelsessie. De keren daarna kan het weer beter gaan.
Probeer de hyperthermiebehandeling wel zo lang mogelijk vol te houden. Want als je eerder stopt, heeft de behandeling minder effect.
Hoe lang duurt de warmtebehandeling?
De warmtebehandeling zelf duurt 60 minuten. Hierna worden alle thermometerdraadjes die op de huid zijn aangebracht weer weggehaald. Dat duurt enkele minuten. Alles bij elkaar ben je ongeveer 1,5 uur in de behandelkamer.
Gezelschap tijdens de behandeling met hyperthermie
Microgolfstraling is veilig. Ook voor mensen die met je meegaan. Alleen mensen met een gehoorapparaat of pacemaker krijgen het advies om buiten de behandelruimte te blijven. De straling kan storing geven.
Bijwerkingen van oppervlakkige hyperthermie
Een behandeling met oppervlakkige hyperthermie kan bijwerkingen geven. Je kunt bijvoorbeeld last krijgen van:
Vermoeidheid
Je kunt je moe en futloos voelen. Dat duurt meestal 1 of 2 dagen.
Lichte verbrandingen of blaren
Door de warmte wordt je huid rood. Soms ontstaan er lichte verbrandingen.
Als het te warm geworden is op een plek in de huid, kan daar een brandblaar ontstaan. Soms wordt dit een derdegraads brandwond.
Dit komt vooral voor op plekken waar littekenweefsel zit door een operatie en/of bestraling. Als dit is ontstaan in eerder bestraald gebied, duurt genezing lang: maanden tot een jaar.
Soms voel je de lichte verbrandingen en blaren niet. Dit is vaak zo als het gebied dat wordt verwarmd al eerder is geopereerd en bestraald. Hierdoor kun je niet altijd op tijd waarschuwen als het behandelgebied te warm wordt. Je behandelaars vertellen hoe je hier het beste mee om kunt gaan.
Goed om te weten: het is niet nodig om de behandeling te onderbreken als je een lichte verbranding of een blaar hebt. Bij de volgende behandelingen met hyperthermie neemt je behandelaar extra voorzorgsmaatregelen. Bijvoorbeeld door de blaar af te dekken, een extra thermometer te gebruiken of door een applicator iets anders te plaatsen.
Klachten door de katheters
De katheters blijven meestal zitten tot alle behandelingen achter de rug zijn. Je kunt last krijgen van roodheid en ontsteking en/of verlies van vocht langs de katheters. Meld deze klachten altijd direct aan je behandelaar.
Voel je de katheters zitten en vind je dat hinderlijk, bespreek dat dan met de behandelaar. Die kan eventueel besluiten om de katheters te verwijderen.
Behandelcentra voor oppervlakkige hyperthermie
Je kunt in Nederland in drie centra terecht voor oppervlakkige hyperthermie:
- Amsterdam UMC
- Erasmus MC in Rotterdam
- Instituut Verbeeten in Tilburg
Deze centra bieden hyperthermie alleen aan in combinatie met bestraling of chemotherapie. Omdat alleen op die manier het effect van hyperthermie wetenschappelijk is aangetoond. Er is een intensieve samenwerking tussen de drie centra.