Uitzaaiingen in de botten

Uitzaaiingen in de botten heten ook wel botmetastasen. Meestal merk je een botuitzaaiing door pijn of een botbreuk. Botuitzaaiingen komen voor bij borstkanker, prostaatkanker of longkanker, bijvoorbeeld.

Lees op deze pagina over:

• Symptomen van uitzaaiingen in de botten
• Onderzoeken naar uitzaaiingen in de botten
• De uitslag: uitzaaiingen in de botten
• Behandeling van uitzaaiingen in de botten
• Keuzes maken over je behandeling

Symptomen van uitzaaiingen in de botten

Heb je kanker? Of heb je kanker gehad? Dan maak je je misschien zorgen dat er uitzaaiingen in je botten komen. Een bekend symptoom van botuitzaaiingen is pijn. Heb je pijn op één plek in een bot, meld het aan je arts. Die kan onderzoeken waar de pijn vandaan komt.

Onderzoek naar uitzaaiingen in de botten

Er zijn verschillende onderzoeken naar uitzaaiingen in de botten. Meestal krijg je eerst een röntgenfoto en daarna een scan. Bijvoorbeeld een botscan, CT-scan, PET-CT-scan of MRI-scan.

Is er een afwijking op de scan te zien die misschien een uitzaaiing is? Dan kan de arts een stukje van deze afwijking weghalen en laten onderzoeken in het laboratorium. Het weghalen van een stukje weefsel heet een biopsie.

Extra onderzoeken

Misschien wist je nog niet dat je kanker had, maar is er wel een uitzaaiing in je botten gevonden. Je krijgt dan extra onderzoeken om te kijken waar de primaire tumor zit. Dus: waar de uitzaaiing vandaan komt.

De uitslag: uitzaaiingen in de botten

De uitslag van de onderzoeken krijg je van je arts. Als er een of meer uitzaaiingen in je botten zitten, bespreekt je arts wat er mogelijk is. Kun je een behandeling krijgen? Kijk dan samen met de arts naar de voordelen en nadelen van deze behandeling.

Lees verder over keuzes maken over je behandeling.

Heb je uitzaaiingen in je botten, dan kun je meestal niet meer genezen. Je kunt vaak nog wel behandelingen krijgen. Die krijg je dan om de kanker te remmen en om klachten te verminderen. Bijvoorbeeld dat je minder pijn hebt en dat je bot minder snel breekt door de uitzaaiingen.

Welke behandeling je arts voorstelt, hangt af van hoeveel uitzaaiingen er in je botten zitten. En of er ook uitzaaiingen in andere organen zitten. Ook maakt het uit welke soort kanker je hebt.

Lees verder over:

• operatie – als er 1 of een paar uitzaaiingen zijn
• medicijnen (zoals chemotherapie) – om de kanker te remmen
• bestraling – bij pijn door uitzaaiingen
• stereotactische bestraling
• pijnstillers

Operatie

Als er 1 of heel weinig uitzaaiingen in het bot zitten, dan kan de arts ze misschien weghalen met een operatie. Misschien is dat ook nodig omdat je bot anders breekt door de uitzaaiing. Of het is nodig omdat je veel pijn hebt. Je arts vertelt je hier meer over.

Er zijn verschillende operaties:

1. Uitkrabben. De arts krabt zoveel mogelijk kankercellen weg uit het bot. Daarna vult de arts het gat op en maakt het bot steviger: met een pen of plaat. Uitkrabben heet ook wel excochleatie of curettage.
2. Een stuk bot weghalen. Als de uitzaaiing te groot is om weg te krabben, kan de arts een stuk van het bot weghalen.
3. Het bot verstevigen. Door een uitzaaiing kan het bot zwak worden en sneller breken. Om te voorkomen dat je bot breekt, kan de arts een pen of plaat in je bot zetten op de zwakke plek.

Medicijnen (zoals chemotherapie)

Heb je ook uitzaaiingen in je botten? Dan kun je misschien medicijnen krijgen die de kanker remmen. Zoals chemotherapie, doelgerichte therapie, anti-hormonale therapie of immunotherapie.

Welk medicijn je krijgt, hangt af van de soort kanker die je hebt. Bekijk dit bij de informatie over jouw kankersoort.

Bestraling

Heb je pijn door de botuitzaaiingen? Dan kun je misschien bestraling krijgen. Meestal wordt de pijn minder door bestraling. Soms wordt de uitzaaiing ook kleiner.

Vaak krijg je 1 of een paar bestralingen in het ziekenhuis. Meestal vallen de bijwerkingen mee. Maar door de bestraling kan de pijn tijdelijk erger worden. Dit heet een flare-up. Heb je hier last van, meld het aan je arts. Misschien kun je tijdelijk meer pijnstillers gebruiken. Na een aantal weken wordt de pijn meestal minder.

Stereotactische bestraling

Heb je minder dan 3 botuitzaaiingen, dan kun je misschien een bepaalde vorm van bestraling krijgen: stereotactische bestraling. Je krijgt dan een heel hoge dosis straling op één plek: op de uitzaaiing. Het weefsel om de uitzaaiing heen wordt zo veel mogelijk gespaard. Je krijgt de bestraling vaak 1 of meerdere keren achter elkaar.

Krijg je na de bestraling heel erge pijn? Meld het aan je arts als je hier last van hebt.

Pijnstillers

Pijnstillers kunnen helpen tegen pijn door de uitzaaiingen. Wat de beste pijnstiller is, is persoonlijk. Elk lichaam reageert er anders op. Je arts kan pijnstillers voorschrijven.

Lees verder over pijnstillers bij kanker.

Laat je goed informeren door je arts of verpleegkundig specialist over je mogelijkheden. En over de voordelen en de nadelen hiervan. Zodat je goed weet wat de keuzes die je nu maakt betekenen voor je leven.

Vertel ook aan je arts wat jij belangrijk vindt in je leven. Bijvoorbeeld: sporten of werken. Dan kan de arts daar misschien rekening mee houden in het behandelplan.

Twijfel je? Of wil je meer weten? Vraag om een extra gesprek met je arts, verpleegkundig specialist of met je huisarts. Je kunt ook altijd een second opinion (tweede mening) aanvragen. Lees meer over een second opinion aanvragen.