Uitzaaiingen in de hersenen

Kanker kan uitzaaien naar de hersenen. Andere woorden voor uitzaaiingen in de hersenen zijn: hersenuitzaaiingen en hersenmetastasen. Hersenuitzaaiingen komen voor bij longkanker, borstkanker en melanoom, bijvoorbeeld.

Lees verder over:

• Symptomen van uitzaaiingen in de hersenen
• Onderzoeken naar uitzaaiingen in de hersenen
• De uitslag: uitzaaiingen in de hersenen
• Behandeling van uitzaaiingen in de hersenen
• Keuzes maken over je behandeling

Of over leptomeningeale metastasen: uitzaaiingen in de hersenvliezen of in het hersenvocht.

Symptomen van uitzaaiingen in de hersenen

Heb je kanker? Of heb je kanker gehad? Dan maak je je misschien zorgen dat er uitzaaiingen in je hersenen komen. Symptomen van hersenuitzaaiingen zijn: hoofdpijn met misselijkheid en overgeven. Of uitval, dat is bijvoorbeeld verlamd raken of niet goed meer kunnen zien of praten, of epilepsie. Ook als je je ineens anders gedraagt dan voorheen, kan dit komen door uitzaaiingen in de hersenen. Heb je hier last van, meld dit aan je arts. Die kan het verder onderzoeken.

Onderzoeken naar uitzaaiingen in de hersenen

Meestal gebruikt de arts een MRI-scan of CT-scan om te onderzoeken of er uitzaaiingen in de hersenen zijn. Vaak krijg je eerst wat testjes bij de neuroloog. Soms haalt de arts een stukje van de uitzaaiing weg. Dit wordt dan onderzocht in het laboratorium. Het weghalen van een stukje weefsel heet een biopsie.

Extra onderzoeken

Misschien wist je nog niet dat je kanker had, maar is er wel een uitzaaiing in je hersenen gevonden. Je krijgt dan extra onderzoeken om te kijken waar de primaire tumor zit. Dus waar de uitzaaiing vandaan komt.

De uitslag: uitzaaiingen in de hersenen

De uitslag van de onderzoeken krijg je van je arts. Als je een of meer uitzaaiingen in de hersenen hebt, bespreekt je arts wat er mogelijk is. Kun je een behandeling krijgen? Kijk dan samen met de arts naar de voordelen en nadelen van deze behandeling.

Lees verder over keuzes maken over je behandeling.

Heb je uitzaaiingen in de hersenen, dan kun je meestal niet meer genezen. Je kunt vaak nog wel behandelingen krijgen. Die krijg je dan om de kanker te remmen en om klachten te verminderen. Of om ervoor te zorgen dat de klachten niet erger worden. 

Welke behandeling je arts voorstelt, hangt af van hoeveel uitzaaiingen er in je hersenen zitten. En of er ook uitzaaiingen in andere organen zitten. Ook maakt het uit welke soort kanker je hebt.

Lees verder over:

• bestraling - om de kanker te remmen
• medicijnen (zoals chemotherapie) - om de kanker te remmen
• dexamethason (corticosteroïden) - tegen de zwelling in je hersenen, zodat je minder last hebt van hoofdpijn en misselijkheid
• epilepsiemedicijnen - om een epilepsieaanval te voorkomen
• operatie - alleen als er maar 1 uitzaaiing is
• pijnstillers

Bestraling

Bij uitzaaiingen in je hersenen krijg je meestal bestraling. Het doel van de bestraling is dat de uitzaaiingen minder hard groeien. En dat je minder klachten hebt.

Er zijn verschillende soorten bestraling. Meestal krijg je stereotactische bestraling. Je krijgt dan een heel hoge dosis straling op 1 plek: op de uitzaaiing. Het weefsel om de tumor heen blijft zo veel mogelijk gespaard. Je krijgt de bestraling vaak 1 keer of een paar keer achter elkaar.

Heb je veel uitzaaiingen in je hersenen? Dan kan je arts voorstellen om je hele schedel te bestralen. Meestal krijg je 5 tot 10 bestralingen in 1 of 2 weken.

Bijwerkingen van bestraling

Je kunt last krijgen van bijwerkingen van de bestraling. Zoals vermoeidheid of haaruitval op de plek die bestraald is. Je hoort voor de behandeling van je arts meer over de bijwerkingen en tips om ermee om te gaan.

Medicijnen (zoals chemotherapie)

Heb je uitzaaiingen in je hersenen? Dan kun je misschien medicijnen krijgen die de kanker remmen. Zoals chemotherapie, doelgerichte therapie, anti-hormonale therapie of immunotherapie.

Welk medicijn je krijgt, hangt af van de soort kanker die je hebt. Bekijk dit bij de informatie over jouw kankersoort.

Dexamethason (corticosteroïden)

Door uitzaaiingen in de hersenen kan er veel vocht in de hersenen ontstaan, waardoor de hersenen opzwellen. Ze drukken dan op je schedel waardoor je hoofdpijn kunt krijgen of heel misselijk wordt.

Dexamethason is een voorbeeld van een corticosteroïd. Corticosteroïden remmen ontstekingen en zorgen ervoor dat het vocht in je hersenen minder wordt. Zo staat er minder druk op je hersenen en worden je klachten vaak ook minder.

Als je lang dexamethason gebruikt, kun je last krijgen van bijwerkingen. Daarom bouwt je arts de dexamethason na een tijdje weer af.

Epilepsiemedicijnen

Epilepsie is een van de klachten van hersenuitzaaiingen. Je kunt medicijnen krijgen tegen de epilepsie om een volgende aanval te voorkomen.

Operatie bij 1 uitzaaiing

Als je 1 uitzaaiing hebt in je hersenen, kan de chirurg die soms weghalen met een operatie. Dit doet de arts als je veel last hebt van de uitzaaiing. De operatie gebeurt dan via een luikje in de schedel, boven de uitzaaiing. Deze operatie heet een craniotomie.

Een operatie bij hersenuitzaaiingen kan niet bij iedereen. Je arts vertelt of dit mogelijk is voor jou en hoe de operatie precies gaat. Ook hoor je wat de gevolgen van de operatie kunnen zijn.

Pijnstillers

Pijnstillers kunnen helpen tegen pijn door de uitzaaiingen. Wat de beste pijnstiller is, is persoonlijk. Elk lichaam reageert er anders op. Je arts kan pijnstillers voorschrijven.

Lees verder over pijnstillers bij kanker.

Hersenuitzaaiingen zitten meestal in de hersenen zelf. Heel soms zitten de uitzaaiingen in de hersenvliezen of in het hersenvocht. De uitzaaiingen heten dan leptomeningeale metastasen.

Als je leptomeningeale uitzaaiingen hebt, is de behandeling anders dan bij uitzaaiingen in de hersenen zelf. Deze uitzaaiingen kunnen meestal niet weggehaald worden met een operatie of bestraling. Wat er wel mogelijk is, hoor je van je arts.

Laat je goed informeren door je arts of verpleegkundig specialist over je mogelijkheden. En over de voordelen en de nadelen hiervan. Zodat je goed weet wat de keuzes die je nu maakt betekenen voor je leven.

Vertel ook aan je arts wat jij belangrijk vindt in je leven. Bijvoorbeeld: sporten of werken. Dan kan de arts daar misschien rekening mee houden in het behandelplan.

Twijfel je? Of wil je meer weten? Vraag om een extra gesprek met je arts, verpleegkundig specialist of met je huisarts. Je kunt ook altijd een second opinion (tweede mening) aanvragen. Lees meer over een second opinion aanvragen.