Bestraling en vruchtbaarheid bij mannen

Bestraling van je onderbuik/geslachtsdelen of van je hersenen kan slecht zijn voor je zaadcellen. Door bestraling op deze plekken kun je ook erectieproblemen krijgen. Je kunt dan door de behandeling met bestraling minder makkelijk of helemaal geen kinderen meer krijgen.

Lees op deze pagina over:

• Zaadballen en penis in bestralingsgebied
• Hersenen (hypothalamus en/of hypofyse) in bestralingsgebied
• Anticonceptie bij bestraling van je onderbuik of van je hele lichaam

Zaadballen en penis liggen in bestralingsgebied

Bestraling kan gevolgen hebben voor je vruchtbaarheid als je zaadballen en penis in het gebied liggen dat bestraald wordt. Dit is het geval bij:

• bestraling van de onderbuik: darmen, prostaat, blaas, anus, klieren, zaadballen, penis
• totale lichaamsbestraling

Wordt je kleine bekken bestraald? Dan gaat er minder bloed naar je penis. Ook is er een kleine kans dat je erectiezenuwen beschadigen. Je kunt dan erectieproblemen krijgen. Het kleine bekken is het onderste deel van het bekken. Hierin zitten de blaas, de anus, de endeldarm en de prostaat.

Liggen je zaadballen ook in het bestralingsveld? Dan kunnen je zaadballen na een bepaalde hoeveelheid straling geen zaadcellen meer aanmaken. Hierdoor word je onvruchtbaar en kun je geen kinderen meer krijgen.

Als het nodig is, kan de bestralingsarts je penis en zaadballen beschermen met een afdekplaat tijdens de bestraling.

Hersenen (hypothalamus en/of hypofyse) in bestralingsgebied

Bestraling van de hersenen kan invloed hebben op de vruchtbaarheid als de hypothalamus en/of hypofyse in het bestralingsgebied ligt. Dit is het geval bij:

• bestraling van je schedel
• bestraling van je schedel en wervelkolom
• totale lichaamsbestraling

De hypothalamus en de hypofyse zitten in de hersenen. Ze zijn onmisbaar voor je vruchtbaarheid. 

De hypothalamus maakt het hormoon GnRH. Dit hormoon geeft de hypofyse opdracht om 2 andere hormonen te maken: LH en FSH. Bij mannen gaan deze 2 hormonen van de hypofyse via de bloedbaan naar de zaadballen. Daar stimuleert LH de aanmaak van het mannelijk hormoon testosteron. FSH is belangrijk is voor de productie van zaadcellen.

Bestraling van de schedel en van het hele lichaam heeft invloed op de hypothalamus en de hypofyse. Die werken door bestraling minder goed. Daardoor kun je minder vruchtbaar of onvruchtbaar worden, erectieproblemen krijgen of minder zin hebben in seks.

Anticonceptie bij bestraling van je onderbuik of van je hele lichaam

Gebruik anticonceptie tijdens bestraling en in de eerste 6 maanden na bestraling. Als je bestraald wordt in de buurt van je zaadballen kunnen er namelijk afwijkende zaadcellen ontstaan. Als je met zo’n afwijkende zaadcel een kind verwekt, dan is er een klein risico op aangeboren afwijkingen (3 op de 10.000 zwangerschappen).

Verder is het advies om de eerste 6 maanden geen kind te verwekken.