Protonenbestraling bij oogmelanoom

Protonentherapie kan een behandeling zijn bij oogmelanoom als de tumor te groot of te dik is voor rutheniumbestraling. Of als de tumor op een moeilijk te bereiken of risicovolle plek zit, bijvoorbeeld dicht bij de oogzenuw.   

Lees op deze pagina over:

• Wat is protonentherapie?
• Wanneer protonentherapie bij oogmelanoom?
• Voorbereidende operatie: tantalumclips plaatsen
• De bestralingsbehandeling
• Waar kun je terecht voor protonentherapie bij oogmelanoom?
• Bijwerkingen van protonentherapie bij oogmelanoom

Wat is protonentherapie?

Protonentherapie is een vorm van uitwendige bestraling waarbij protonen worden gebruikt in plaats van fotonen. De straling maakt de kankercellen kapot. Een ander woord voor protonentherapie is protonenbestraling. 

Protonentherapie geeft bijna alle straling op een bepaalde diepte af. Voorbij die diepte komt bijna geen straling meer en vóór die diepte zo weinig mogelijk.  

De straling komt dus heel precies op één plek, waardoor de arts een hoge dosis straling kan geven. Het gezonde weefsel eromheen wordt dus zoveel mogelijk gespaard.

Wanneer protonentherapie bij oogmelanoom?

Protonenbestraling is mogelijk in deze situaties:

• Het oogmelanoom is te groot voor rutheniumbestraling.
• De tumor is op een moeilijk te bereiken of risicovolle plaats, bijvoorbeeld dicht bij de oogzenuw.

In deze situaties is het extra belangrijk om zo precies mogelijk te bestralen, zodat er zo min mogelijk schade ontstaat aan het oog.

Voorbereidende operatie: tantalumclips plaatsen

Een paar weken voor de bestraling bevestigt de arts oogarts speciale clips op je oog. Dit gebeurt tijdens een operatie. Meestal ga je hiervoor onder narcose, soms krijg je een plaatselijke verdoving. 

De clips zijn nodig om het oogmelanoom zichtbaar te maken voor de bestraling. De oogarts maakt ze aan de buitenkant van je oog vast met hechtingen. Soms moet de oogarts de oogspier losmaken om de juiste plek op het oog te bereiken. De oogspier wordt daarna weer vastgezet. Deze voorbereidende operatie duurt ongeveer een uur. Na afloop kun je weer naar huis. 

Na de operatie moet je oog ongeveer 2 weken herstellen voordat de bestraling kan beginnen. Heeft de oogarts je oogspier los moeten maken? Dan kun je tijdelijk last hebben van dubbelzien. 

Na de behandeling kunnen de tantalumclips blijven zitten, tenzij je er last van krijgt.

De bestralingsbehandeling

Voor de bestraling krijg je een frame met masker om je hoofd in de juiste positie te houden. Tijdens de bestraling word je gevraagd naar een fixatielampje te kijken om het oog in de juiste stand te brengen. 

Je krijgt 4 dagen achter elkaar bestraling. De bestraling duurt meestal 15 tot 20 minuten. Daar voel je niets van. Na afloop van elke bestralingssessie mag je weer naar huis.

Voor de behandeling met protonentherapie kun je terecht bij HollandPTC in Delft. Dit is het enige protonentherapiecentrum in Nederland dat oogmelanoom behandelt. Het werkt voor de behandeling samen met LUMC en Erasmus MC.

Lees meer over de behandeling bij HollandPTC.

Bijwerkingen van protonentherapie bij oogmelanoom

Protonenbestraling van je oog kan tijdens en na de behandeling bijwerkingen geven. Van de bestralingsarts hoor je welke bijwerkingen je kunt verwachten en of je daar iets tegen kunt doen.

Bijwerkingen kort na de bestraling

Direct na de behandeling kun je last krijgen van:

• roodheid
• zwelling van de huid en oogleden
• verlies van oogwimpers
• een droog oog

Bijwerkingen op lange termijn na bestraling

Maanden of jaren na de behandeling kunnen ook nog bijwerkingen ontstaan. Je kunt last krijgen van:

• staar
• minder zien, of helemaal niet meer kunnen zien met het oog dat bestraald is

Soms kan de schade met succes behandeld worden met lasertherapie of medicijnen. Lees verder over slecht zien na de behandeling van oogmelanoom.

Heel zelden ontstaat een hoge oogdruk, die soms moeilijk te behandelen is. Een enkele keer moet hiervoor het oog verwijderd worden. De kans hierop is iets kleiner dan na stereotactische bestraling.