Woordenboek alvleesklierkanker

Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.

Naar colofon
Opslaan

Een woord dat je niet kent? Wij leggen het uit.

Absorptie

Absorptie komt van absorberen. Dat betekent opzuigen of opnemen.

Accumulatie

Wordt vaak gezegd over een PET-scan. Voor de scan krijgt de patiënt radioactieve stof ingespoten. De arts ziet op de scan welke plek in het lichaam de stof opneemt. Op die plek is meer metabole activiteit. Dat kan betekenen dat er kanker zit.

Synoniem van: metabole activiteit

Achtergrondaankleuring

Bij een MRI-scan en CT-scan kan contrastmiddel gebruikt worden. Zo zijn de weefsels beter van elkaar te onderscheiden. De kleur van een tumor is duidelijker dan de kleur van het gezonde weefsel. De kleur van het gezonde weefsel heet achtergrondaankleuring.

Acinaircelcarcinoom

Zeldzame vorm van kanker in de alvleesklier.

Adjuvante therapie

Een extra behandeling, meestal na een operatie. Het doel is om kankercellen die niet te zien zijn te doden. Daardoor is de kans op terugkeer van kanker kleiner.

Afsluiting van een longslagader

Een bloedvat in de longen zit verstopt door een bloedprop. Zo komt er minder bloed in de longen waardoor er minder zuurstof uit de longen kan worden opgenomen.

Synoniem van: longembolie

Afstandsmetastasen

Een uitzaaiing van de tumor. De uitzaaiing zit niet in de buurt van de tumor maar op een andere plek in het lichaam.

Synoniem van: uitzaaiingen op afstand

Afwijkende cellen

Cellen die er anders uitzien dan normale cellen. Het kan kanker zijn, maar is het niet altijd.

Synoniem van: atypische cellen

Afwijkend weefsel

Schade aan weefsel. De oorzaak is een ziekte, wond of behandeling.

Synoniem van: laesie

Alopecia

Het haar valt uit. Bijvoorbeeld door een behandeling bij kanker.

Synoniem van: kaalheid

Alvleesklierbuis

De afvoerbuis van de alvleesklier. Deze loopt van de alvleesklier naar de twaalfvingerige darm. Door de afvoerbuis stroomt alvleeskliersap.

Synoniem van: alvleeskliergang, ductus pancreaticus

Alvleesklierenzymen

Enzymen die gemaakt worden door de alvleesklier. Enzymen helpen om het eten te verteren.

Alvleeskliergang

De afvoerbuis van de alvleesklier. Deze loopt van de alvleesklier naar de twaalfvingerige darm. Door de afvoerbuis stroomt alvleeskliersap.

Synoniem van: alvleesklierbuis, ductus pancreaticus

Alvleesklierhormonen

De hormonen die de alvleesklier maakt zijn onder andere insuline en glucagon.

Alvleesklierkop

Het breedste, ronde deel van de alvleesklier. De alvleesklierkop ligt tegen de dunne darm aan.

Alvleeskliersap

De alvleesklier maakt sap: alvleeskliersap. In het sap zitten enzymen die helpen om het eten te verteren. Het sap stroomt vanuit de alvleesklier naar de dunne darm.

Alvleesklierstaart

Het smalste, lange deel van de alvleesklier.

Anafylactische reactie

Ernstige, allergische reactie. Bijvoorbeeld door een wespensteek of bepaalde medicijnen.

Synoniem van: anafylaxie

Anafylaxie

Ernstige, allergische reactie. Bijvoorbeeld door een wespensteek of bepaalde medicijnen.

Synoniem van: anafylactische reactie

Analgeticum

Medicijn tegen de pijn.

Synoniem van: pijnstillers

Anamnese

De patiënt vertelt de arts over de geschiedenis van de ziekte. De arts stelt vragen om meer te weten te komen over de klachten.

Synoniem van: ziektegeschiedenis

Anastomose

Een verbinding tussen 2 holle lichaamsdelen. Bijvoorbeeld 2 delen van de darm die na een operatie aan elkaar worden vastgemaakt.

Synoniem van: naad

Anemie

Het bloed heeft te weinig rode bloedcellen. Daardoor komt er niet genoeg zuurstof in de lichaamscellen.

Synoniem van: bloedarmoede

Angioinvasie

De tumor groeit door in een bloedvat. Invasie betekent binnendringen.

Synoniem van: bloedvatinvasie

Anterieur

Aan de voorkant, vooraan. Artsen gebruiken het woord bijvoorbeeld voor de plek waar de tumor zit.

Synoniem van: anticus

Anticus

Aan de voorkant, vooraan. Artsen gebruiken het woord bijvoorbeeld voor de plek waar de tumor zit.

Synoniem van: anterieur

Aorta

Via dit bloedvat komt het bloed vanuit het hart in heel het lichaam.

Synoniem van: lichaamsslagader

Apicaal

Top of punt van een weefsel of orgaan.

Synoniem van: puntje

Artefact

Een onduidelijk beeld. Bijvoorbeeld bij een scan of röntgenfoto. Het laat iets zien dat er in het echt niet is.

Artralgie

Pijn in een gewricht.

Synoniem van: gewrichtspijn

Ascites

Vocht in de buik, tussen de darmen in. Normaal zit hier geen vocht. Het kan ontstaan door kanker op het buikvlies.

Synoniem van: buikvocht, waterbuik

Aspecifiek

Iets heeft geen duidelijke oorzaak of niet één duidelijke oorzaak.

Synoniem van: atypisch

Asthenie

Een zwak gevoel in het hele lichaam. Meestal komt dit door een ernstige ziekte.

Synoniem van: krachtsvermindering, zwakte

Asymmetrie

Als links en rechts niet hetzelfde zijn. Bijvoorbeeld de linkerarm is sterker dan de rechterarm.

Atypisch

Iets heeft geen duidelijke oorzaak of niet één duidelijke oorzaak.

Synoniem van: aspecifiek

Atypische cellen

Cellen die er anders uitzien dan normale cellen. Het kan kanker zijn, maar is het niet altijd.

Synoniem van: afwijkende cellen

Basaal

Aan de basis of op het laagste niveau.

Benauwdheid

Moeite met ademen.

Synoniem van: dyspnoe, kortademigheid

Benigne

Goedaardig of onschuldig. Het gaat dan om een ziekte die niet kwaadaardig is, het is geen kanker.

Synoniem van: goedaardig

Bestraling

De behandeling van kanker met straling. Het doel is om de kankercellen doden. Bestraling is plaatselijk. Alleen de plek waar de tumor zit, wordt bestraald.

Synoniem van: radiotherapie, RT, RTx

Bestralingsschade

Schade aan het lichaam door de bestraling.

Synoniem van: radiatieschade

Best supportive care

Zorg voor mensen die niet meer beter kunnen worden. Het gaat om een behandeling die de klachten vermindert. En de gevolgen van de ziekte verzacht. De ziekte zelf wordt hierdoor niet geremd.

Synoniem van: BSC, supportive care

Bilirubine

Het lichaam breekt rode bloedcellen af. Daaruit ontstaat het stofje bilirubine. Via je poep verdwijnt bilirubine uit het lichaam. Bilirubine kleurt de poep bruin.

Biopsie

Onderzoek waarbij de arts een klein stukje weefsel weghaalt. Dat stukje weefsel gaat naar het laboratorium voor onderzoek.

Blaasontsteking

Ontsteking van de blaas.

Synoniem van: cystitis

Blanco

Leeg of schoon.

Bloedarmoede

Het bloed heeft te weinig rode bloedcellen. Daardoor komt er niet genoeg zuurstof in de lichaamscellen.

Synoniem van: anemie

Bloedvatinvasie

De tumor groeit door in een bloedvat. Invasie betekent binnendringen.

Synoniem van: angioinvasie

Borderline resectabel

De kanker is lastig te verwijderen met een operatie omdat de tumor heel dicht bij de bloedvaten zit. Na chemotherapie kan het later misschien wel.

Borstkas

De borstkas, waar de longen in liggen.

Synoniem van: ribbenkast, thorax

Bovendruk

De bovendruk van de bloeddruk. Dit is het hoogste van de getallen bij een bloeddrukmeting.

Synoniem van: systolische bloeddruk

BSC

Zorg voor mensen die niet meer beter kunnen worden. Het gaat om een behandeling die de klachten vermindert. En de gevolgen van de ziekte verzacht. De ziekte zelf wordt hierdoor niet geremd.

Synoniem van: best supportive care, supportive care

Buikvocht

Vocht in de buik, tussen de darmen in. Normaal zit hier geen vocht. Het kan ontstaan door kanker op het buikvlies.

Synoniem van: ascites, waterbuik

CA 19.9

De tumor in de alvleesklier maakt het stofje CA19-9: carbohydraatantigeen. Daarom kan er bij een alvleeskliertumor meer CA19-9 in het bloed zitten. Deze stof heet ook wel een tumormarker.

Cachexie

Heel erge vermagering. Meestal komt dat door een ernstige ziekte, zoals kanker.

Carcino-embryonaal antigeen

Een tumormarker of tumormerkstof. Bij sommige kankers zit er meer van deze stof in het bloed dan normaal.

Synoniem van: carcinofoetaal antigen, CEA

Carcinofoetaal antigen

Een tumormarker of tumormerkstof. Bij sommige kankers zit er meer van deze stof in het bloed dan normaal.

Synoniem van: carcino-embryonaal antigeen, CEA

Carcinoom

Ziekte waarbij de lichaamscellen blijven delen en groeien. Zo ontstaat een kwaadaardige tumor. Kankercellen kunnen uitzaaien naar andere delen van het lichaam.

Synoniem van: kanker, kwaadaardig gezwel, maligne neoplasma, maligniteit

Cardiotoxiciteit

Een medicijn of behandeling is cardiotoxisch als er kans is dat het hart er schade door oploopt.

Caudaal

Aan de onderkant. Artsen gebruiken het woord bijvoorbeeld over de plek waar de tumor zit.

CEA

Een tumormarker of tumormerkstof. Bij sommige kankers zit er meer van deze stof in het bloed dan normaal.

Synoniem van: carcino-embryonaal antigeen, carcinofoetaal antigen

Cell saver

Een apparaat dat het bloed van de patiënt opvangt tijdens een operatie. Het apparaat maakt het bloed schoon en geeft het daarna weer terug aan de patiënt.

Celonderzoek

Onderzoek naar losse cellen onder de microscoop.

Synoniem van: cytologie, cytologisch onderzoek

Celproliferatie

Een getal of percentage dat iets zegt over hoe snel de (kanker)cellen delen. Proliferatie betekent groei. Hoe hoger het getal, hoe sneller de kanker groeit.

Synoniem van: KI67, MIB1, proliferatie, proliferatiemarker

Chemo

Een behandeling met medicijnen die kankercellen doden of de groei van de tumor remmen. De medicijnen komen in het bloed via een infuus, tabletten of een spuit.

Synoniem van: chemotherapie, CTx

Chemotherapie

Een behandeling met medicijnen die kankercellen doden of de groei van de tumor remmen. De medicijnen komen in het bloed via een infuus, tabletten of een spuit.

Synoniem van: chemo, CTx

Chirurgische marge

De afstand tussen de tumor en de rand van het verwijderde weefsel. Resectiemarge zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. De arts wil altijd een grote resectiemarge.

Synoniem van: resectiemarge, tumorvrije marge

Cholecystectomie

Een operatie waarbij de arts de galblaas verwijdert.

Synoniem van: galblaasverwijdering

Chronische pancreatitis

Ontsteking van de alvleesklier. Chronisch betekent dat de ontsteking niet weggaat of lang duurt.

Circumferentiele resectiemarge

Als de arts de tumor verwijdert, zit er ook gezond weefsel aan. De resectiemarge is de kortste afstand tussen de tumor en het gezonde weefsel. Circumferentie is een ander woord voor omtrek.

Comorbiditeit

Een bijkomende ziekte, bijvoorbeeld als iemand kanker heeft, maar ook hoge bloeddruk of suikerziekte.

Synoniem van: multimorbiditeit

Complicaties

Een ongewenste klacht die ontstaat door de behandeling.

Computertomografie

Onderzoek waarmee organen en weefsels heel precies te zien zijn. Het onderzoek maakt gebruik van röntgenstraling en een computer.

Synoniem van: CT-scan

Constipatie

Verstopping van de darmen die lang duurt. De ontlasting is vaak hard en poepen is moeilijk.

Synoniem van: obstipatie, verstopping

Contralateraal

Aan de andere, tegengestelde, kant.

Contrastuitsparing

Bij een foto of een scan gebruikt de arts soms contrastmiddel. Zo zijn de weefsels beter van elkaar te onderscheiden. Bij contrastuitsparing ziet de arts een plekje zonder contrast. Het betekent meestal dat er op die plek een afwijking zit.

Craniaal

Aan de bovenkant. Artsen gebruiken het woord bijvoorbeeld over de plek waar de tumor zit.

Creatinine

Afvalstof van spieren. Via de plas stroomt kreatinine het lichaam uit. Als de nieren niet goed werken, zit er vaak te veel kreatinine in het bloed.

Synoniem van: kreatinine

CT-abdomen

CT-scan van de buik. Met dit onderzoek zijn organen en weefsels in de buik heel precies te zien.

CT-scan

Onderzoek waarmee organen en weefsels heel precies te zien zijn. Het onderzoek maakt gebruik van röntgenstraling en een computer.

Synoniem van: computertomografie

CTNM

TNM zegt iets over het stadium en de ernst van de kanker. T gaat over de grootte van de tumor, N gaat over uitzaaiingen in de lymfeklieren, M gaat over uitzaaiingen op een andere plek in het lichaam. De c betekent 'klinisch'. Dat houdt in dat de arts dit stadium bepaalt na verschillende soorten onderzoek. Als de arts na het weefselonderzoek het stadium opnieuw bepaalt, heet dat stadium pTNM.

CTx

Een behandeling met medicijnen die kankercellen doden of de groei van de tumor remmen. De medicijnen komen in het bloed via een infuus, tabletten of een spuit.

Synoniem van: chemo, chemotherapie

Curatieve intentie

Het doel van de behandeling is dat je geneest.

Cystitis

Ontsteking van de blaas.

Synoniem van: blaasontsteking

Cytologie

Onderzoek naar losse cellen onder de microscoop.

Synoniem van: celonderzoek, cytologisch onderzoek

Cytologisch onderzoek

Onderzoek naar losse cellen onder de microscoop.

Synoniem van: celonderzoek, cytologie

Darmafsluiting

De darm is te smal geworden of zit dicht. Dan kan het eten niet verder door de darm.

Synoniem van: darmobstructie, ileus

Darmobstructie

De darm is te smal geworden of zit dicht. Dan kan het eten niet verder door de darm.

Synoniem van: darmafsluiting, ileus

Defecatie

Poepen.

Synoniem van: stoelgang

Dehydratie

Te weinig vocht in het lichaam.

Synoniem van: uitdroging

Dermatitis

Ontsteking van de huid.

Desoxyribonucleïnezuur

Het erfelijk materiaal. DNA zit in iedere cel van het lichaam.

Synoniem van: DNA

Dextrose

Soort suiker. Brandstof voor het lichaam.

Synoniem van: druivensuiker, glucose

Diabetes

Ziekte waarbij er te veel suiker in het bloed zit. Dat kan komen door een tekort aan het hormoon insuline of omdat het lichaam niet goed op insuline reageert. Insuline wordt gemaakt door de alvleesklier.

Synoniem van: suikerziekte

Diastolische bloeddruk

De onderdruk van de bloeddruk. Dit is het laagste van de getallen bij een bloeddrukmeting.

Synoniem van: onderdruk

Differentiatiegraad

Kankercellen en gezonde cellen kunnen op elkaar lijken, of juist niet. Als de kankercellen helemaal niet meer op gezonde cellen lijken, is de differentiatiegraad hoog. Dan groeit de tumor sneller en is er meer kans op uitzaaiingen.

Synoniem van: gradering, histologische differentiatiegraad, tumorgraad

Diffuus

Verspreid. Zonder een duidelijke grens.

Dilatatie

Wijder maken of wijder worden. Oprekken.

Distaal

Aan het uiteinde.

DNA

Het erfelijk materiaal. DNA zit in iedere cel van het lichaam.

Synoniem van: desoxyribonucleïnezuur

Doelgebied

De plek in het lichaam waar de behandeling op gericht is. Bijvoorbeeld waar de bestraling moet komen.

Doelgerichte therapie

Een behandeling tegen kanker. De medicijnen remmen de signalen die de cellen nodig hebben om te kunnen groeien. Dan stopt de groei van de tumor.

Synoniem van: targeted therapy

Doorbloeding

Als er bloedvaten ontstaan op een plek in het lichaam. Zo krijgt die plek bloed. Bijvoorbeeld een tumor.

Synoniem van: vascularisatie

DPCG

Organisatie van artsen met veel kennis over alvleesklierkanker.

Synoniem van: Dutch Pancreatic Cancer Group

Druivensuiker

Soort suiker. Brandstof voor het lichaam.

Synoniem van: dextrose, glucose

Ductus pancreaticus

De afvoerbuis van de alvleesklier. Deze loopt van de alvleesklier naar de twaalfvingerige darm. Door de afvoerbuis stroomt alvleeskliersap.

Synoniem van: alvleesklierbuis, alvleeskliergang

Dumpingsyndroom

Bij dumping leegt de maag sneller dan normaal. Het eten komt dan te snel in de dunne darm terecht. Dit geeft buikklachten of duizeligheid.

Dunne darm

Onderdeel van het spijsverteringskanaal. Zit tussen de maag en de dikke darm. De dunne darm haalt de voedingsstoffen uit het eten.

Duodenum

Het duodenum is het eerste deel van de dunne darm. Hier begint de vertering van het eten.

Synoniem van: twaalfvingerige darm

Dutch Pancreatic Cancer Group

Organisatie van artsen met veel kennis over alvleesklierkanker.

Synoniem van: DPCG

Dyspepsie

De spijsvertering gaat niet goed. Bijvoorbeeld door maagproblemen.

Synoniem van: indigestie

Dysplasie

Cellen die er niet uitzien als normale cellen. Het kan een voorstadium van kanker zijn.

Dyspnoe

Moeite met ademen.

Synoniem van: benauwdheid, kortademigheid

Echo

Een onderzoek met geluidsgolven. Deze golven zijn niet te horen. De weerkaatsing (echo) van de golven maakt organen en weefsels zichtbaar op een beeldscherm. Zo kan de arts de organen in het lichaam beoordelen.

Synoniem van: echografie

Echogeniciteit

De radioloog gebruikt deze term bij een echografie. Het gaat om het aantal geluidsgolven die terugkaatsen bij de echo. Echogeniciteit geeft aan of er iets mis is met een orgaan of weefsel.

Echografie

Een onderzoek met geluidsgolven. Deze golven zijn niet te horen. De weerkaatsing (echo) van de golven maakt organen en weefsels zichtbaar op een beeldscherm. Zo kan de arts de organen in het lichaam beoordelen.

Synoniem van: echo

EGFR

Bloedonderzoek om te kijken hoe goed de nieren werken.

Elektrolyt

Een mineraal in het lichaam. Zoals natrium, kalium of calcium.

EMVI

De tumor groeit in een bloedvat.

Synoniem van: extramurale vasculaire invasie

Endo-echografie

Een combinatie van een kijkonderzoek en een echografie. De arts brengt via de mond een dunne, flexibele slang via de maag naar de dunne darm. Aan het uiteinde zit een echo-apparaatje waarmee de alvleesklier bekeken kan worden. Ook kan de arts tijdens het onderzoek een hapje weefsel weghalen.

Synoniem van: endoscopische echografie, EUS

Endoprothese

Een hol buisje dat kan helpen bij een verstopping. Het buisje zorgt ervoor dat er een opening blijft.

Synoniem van: stent

Endoscopie

Onderzoek om in het lichaam te kijken. De arts gebruikt een dunne buis of slang die via de mond, plasbuis of anus in het lichaam komt. In de slang zit een camera en een lampje.

Synoniem van: kijkonderzoek

Endoscopische echografie

Een combinatie van een kijkonderzoek en een echografie. De arts brengt via de mond een dunne, flexibele slang via de maag naar de dunne darm. Aan het uiteinde zit een echo-apparaatje waarmee de alvleesklier bekeken kan worden. Ook kan de arts tijdens het onderzoek een hapje weefsel weghalen.

Synoniem van: endo-echografie, EUS

Endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie

Kijkonderzoek van de galwegen en van de alvleeskliergang. De arts brengt via de mond een dunne, flexibele slang in het lichaam, zo dicht mogelijk bij de galweg en alvleesklier. Met dit onderzoek kan de arts ook een stent (buisje) in de galwegen zetten. Door dit buisje kan de gal naar de dunne darm.

Synoniem van: ERCP

Enterale voeding

Kunstvoeding die via een slangetje in de maag komt. Zo krijgt iemand die onvoldoende of niet gevarieerd genoeg eet toch genoeg voedingsstoffen binnen.

Synoniem van: sondevoeding

Enzymen

Stoffen in je lichaam die nodig zijn om het eten te kunnen verteren.

Epidurale pijnbestrijding

Pijnstilling via een prik of infuus in de rug. Zo verdooft de arts een deel van het lichaam.

Synoniem van: ruggenprik

ERCP

Kijkonderzoek van de galwegen en van de alvleeskliergang. De arts brengt via de mond een dunne, flexibele slang in het lichaam, zo dicht mogelijk bij de galweg en alvleesklier. Met dit onderzoek kan de arts ook een stent (buisje) in de galwegen zetten. Door dit buisje kan de gal naar de dunne darm.

Synoniem van: endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie

EUS

Een combinatie van een kijkonderzoek en een echografie. De arts brengt via de mond een dunne, flexibele slang via de maag naar de dunne darm. Aan het uiteinde zit een echo-apparaatje waarmee de alvleesklier bekeken kan worden. Ook kan de arts tijdens het onderzoek een hapje weefsel weghalen.

Synoniem van: endo-echografie, endoscopische echografie

Excisie

De arts verwijdert weefsel met een operatie.

Synoniem van: operatieve verwijdering, resectie

Extramurale vasculaire invasie

De tumor groeit in een bloedvat.

Synoniem van: EMVI

Familiair pancreascarcinoom

Als erfelijkheid een rol speelt bij alvleesklierkanker. Familiair: het zit in de familie.

Familieanamnese

Verhaal van patiënt over de ziektegeschiedenis van de familie. Bijvoorbeeld of er kanker in de familie voorkomt.

Fascie

Vlies dat om of tussen spieren zit. Het vlies is gemaakt van bindweefsel.

FDG

Radioactieve stof die de arts gebruikt bij een PET-scan. Kankercellen nemen deze stof meer op dan gewone cellen. Zo kan de arts kankercellen zien op de scan.

Synoniem van: fluorodeoxyglucose

FDG-avide

Bij een PET-scan gebruikt de arts een contrastvloeistof, zoals FDG. Als een tumor deze vloeistof opneemt, is de tumor te zien op de scan. De arts noemt zo’n tumor FDG-avide. Avide betekent letterlijk gulzig of hongerig.

Fluorodeoxyglucose

Radioactieve stof die de arts gebruikt bij een PET-scan. Kankercellen nemen deze stof meer op dan gewone cellen. Zo kan de arts kankercellen zien op de scan.

Synoniem van: FDG

Focale afwijkingen

Focaal betekent dat er een duidelijke plek is van de afwijking. Die plek heet ook wel de haard.

Fotonen

Fotonen zijn energiebundels. Het gaat dan om licht of magnetische straling. Als iemand bestraling krijgt, is dat bijna altijd met fotonen.

G8-score

Getal dat iets zegt over hoe fit een oudere patiënt is. De arts of verpleegkundige stelt de patiënt dan 8 vragen.

Gal

Een vloeistof die de lever maakt. Gal helpt om vet uit het eten te verteren.

Synoniem van: galzuur

Galafvoergang

Door de galweg komt gal van de lever in de dunne darm. Zo kan de gal het vet in het eten verteren. De galweg loopt ook door de alvleesklier.

Synoniem van: galweg

Galblaasverwijdering

Een operatie waarbij de arts de galblaas verwijdert.

Synoniem van: cholecystectomie

Galweg

Door de galweg komt gal van de lever in de dunne darm. Zo kan de gal het vet in het eten verteren. De galweg loopt ook door de alvleesklier.

Synoniem van: galafvoergang

Galwegdrain

Een slangetje in de galwegen om de gal weg te laten stromen naar de darm of naar een zakje buiten het lichaam. De arts brengt het slangetje via de buikwand in het lichaam. Zo’n slangetje heet ook wel een drain.

Synoniem van: percutane galwegdrain, percutane transhepatische cholangiografie drainage, PTC-drain

Galzuur

Een vloeistof die de lever maakt. Gal helpt om vet uit het eten te verteren.

Synoniem van: gal

Gastro-enteroloog

Arts met veel kennis van ziektes aan de maag, de darmen en de lever. MDL staat voor Maag, Darm, Lever.

Synoniem van: maag-darm-leverarts, MDL-arts

Gedeeltelijk

Voor een deel. Bijvoorbeeld een deel van een orgaan of een tumor.

Synoniem van: partieel

Geelzucht

Ziekte waarbij de gal niet kan doorstromen naar de darmen. Daardoor komt de gal in het bloed terecht. Bij geelzucht hebben mensen vaak een gele huid en geel oogwit.

Synoniem van: icterus

Gewrichtspijn

Pijn in een gewricht.

Synoniem van: artralgie

Gezamenlijke besluitvorming

De patiënt beslist samen met de zorgverlener welke behandeling het beste past.

Synoniem van: samen beslissen, SDM, Shared Decision Making

Glucose

Soort suiker. Brandstof voor het lichaam.

Synoniem van: dextrose, druivensuiker

Goedaardig

Goedaardig of onschuldig. Het gaat dan om een ziekte die niet kwaadaardig is, het is geen kanker.

Synoniem van: benigne

Goed gedifferentieerd

De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 1 lijken de kankercellen op gezonde cellen. Ze groeien langzaam en zijn niet agressief. Graad is een afkorting van differentiatiegraad.

Synoniem van: graad 1, laaggradig

Graad 1

De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 1 lijken de kankercellen op gezonde cellen. Ze groeien langzaam en zijn niet agressief. Graad is een afkorting van differentiatiegraad.

Synoniem van: goed gedifferentieerd, laaggradig

Graad 2

De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 2 lijken de kankercellen minder op gezonde cellen. Ze groeien sneller.

Synoniem van: matig gedifferentieerd

Graad 3

De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 3 groeien de kankercellen snel. Ze lijken helemaal niet meer op gezonde cellen.

Synoniem van: hooggradig, slecht gedifferentieerd, weinig gedifferentieerd

Gradering

Kankercellen en gezonde cellen kunnen op elkaar lijken, of juist niet. Als de kankercellen helemaal niet meer op gezonde cellen lijken, is de differentiatiegraad hoog. Dan groeit de tumor sneller en is er meer kans op uitzaaiingen.

Synoniem van: differentiatiegraad, histologische differentiatiegraad, tumorgraad

Granuloom

Een ruw en korrelig knobbeltje.

Hamoudi-tumor

Tumor in de alvleesklier. Meestal is het een goedaardig tumor en geen kanker.

Synoniem van: pseudopapillaire tumor

Hand-voetsyndroom

Ontsteking van voetzolen en/of handpalmen na chemotherapie. De handen en voeten zijn dik en pijnlijk en soms zitten er blaren op.

Synoniem van: palmoplantaire erythrodysesthesie

Hematogene metastasering

Uitzaaiing van kanker via de bloedvaten. Zo komt de kanker in andere organen van het lichaam terecht. Hematogeen betekent: via het bloed.

Hemorragische diathese

Spontane bloedingen omdat er te weinig bloedplaatjes zijn.

Synoniem van: verhoogde bloedingsneiging

Hepato-biliair

Alles wat betreft de lever, de galblaas en de galwegen.

Hepato-Pancreato-Biliair-chirurg

Chirurg die is gespecialiseerd in operaties aan de lever, alvleesklier en de galwegen.

Synoniem van: HPB-chirurg

Hernia cicatrialis

Een breuk in de buikwand. Na een operatie heeft de buikwand een litteken. Als het litteken stuk gaat, wordt de buikwand zwakker. Door de zwakke plek kan buikinhoud uitpuilen, als een bult.

Synoniem van: littekenbreuk

Hilum pulmonis

Opening in het longvlies. Hier gaan de luchtwegen en de bloedvaten doorheen. Voor beide longen is er zo'n opening.

Synoniem van: longhilum

Histologie

Onderzoek van weefsel onder de microscoop.

Synoniem van: histologisch onderzoek, weefselonderzoek

Histologische differentiatiegraad

Kankercellen en gezonde cellen kunnen op elkaar lijken, of juist niet. Als de kankercellen helemaal niet meer op gezonde cellen lijken, is de differentiatiegraad hoog. Dan groeit de tumor sneller en is er meer kans op uitzaaiingen.

Synoniem van: differentiatiegraad, gradering, tumorgraad

Histologisch onderzoek

Onderzoek van weefsel onder de microscoop.

Synoniem van: histologie, weefselonderzoek

Hoge bloeddruk

De bloeddruk is (te) hoog.

Synoniem van: hypertensie

Hooggradig

De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 3 groeien de kankercellen snel. Ze lijken helemaal niet meer op gezonde cellen.

Synoniem van: graad 3, slecht gedifferentieerd, weinig gedifferentieerd

Hormonen

Stoffen die het lichaam zelf maakt en via het bloed overal terechtkomen. Hormonen zorgen ervoor dat het lichaam goed werkt.

HPB-chirurg

Chirurg die is gespecialiseerd in operaties aan de lever, alvleesklier en de galwegen.

Synoniem van: Hepato-Pancreato-Biliair-chirurg

Hyperdens

Weefsel dat heel dicht op elkaar zit, met weinig ruimte ertussen. Dat kan de arts zien op een röntgenfoto of CT-scan. Het kan wijzen op een tumor.

Hyperpigmentatie

Te veel pigment in de huid. De huid ziet er donkerder uit dan normaal.

Hypertensie

De bloeddruk is (te) hoog.

Synoniem van: hoge bloeddruk

Hypertonie

De spanning in de spieren is (te) hoog.

Synoniem van: verhoogde spierspanning

Hypervasculair

Er zitten veel bloedvaten, bijvoorbeeld in de buurt van de tumor.

Hypotensie

De bloeddruk is (te) laag.

Synoniem van: lage bloeddruk

Hypovasculair

Er zitten weinig bloedvaten, bijvoorbeeld in de buurt van de tumor

Icterus

Ziekte waarbij de gal niet kan doorstromen naar de darmen. Daardoor komt de gal in het bloed terecht. Bij geelzucht hebben mensen vaak een gele huid en geel oogwit.

Synoniem van: geelzucht

Ileus

De darm is te smal geworden of zit dicht. Dan kan het eten niet verder door de darm.

Synoniem van: darmafsluiting, darmobstructie

Immunohistochemie

Onderzoek om te zien of er bepaalde eiwitten zitten in of op de tumorcellen. De arts bekijkt het weefsel onder de microscoop.

Immunotherapie

Een behandeling met medicijnen. Het immuunsysteem krijgt dan een extra zetje en valt de kankercellen aan.

Synoniem van: immuuntherapie

Immuuntherapie

Een behandeling met medicijnen. Het immuunsysteem krijgt dan een extra zetje en valt de kankercellen aan.

Synoniem van: immunotherapie

Incontinentie

Plas of poep niet kunnen ophouden.

Indigestie

De spijsvertering gaat niet goed. Bijvoorbeeld door maagproblemen.

Synoniem van: dyspepsie

Infuusvoeding

Kunstvoeding via een infuus in een bloedvat. De voeding komt direct in het bloed.

Synoniem van: parenterale voeding

Ingroei

Als iets diep in het lichaam doordringt. Invasief kan betekenen dat kanker binnendringt in andere weefsels.

Synoniem van: invasief

Insuline

Hormoon dat zorgt voor een goede hoeveelheid suiker in het bloed. De alvleesklier maakt insuline.

Intra-abdominaal abces

Holte met pus of etter in de buik.

Intraductaal papillair mucineus neoplasma

Een cyste in de alvleesklier. De cyste is gevuld met slijm en kan soms kwaadaardig (kanker) worden.

Synoniem van: IPMN

Intrahepatische galwegen

Het deel van de galwegen dat in de lever ligt.

Synoniem van: perifere galwegen

Intramusculair

In de spier.

Intratumorale lymfocyten

Een getal of percentage dat iets zegt over hoe goed de afweercellen de kankercellen aanvallen. Bij een hoog getal zitten er veel afweercellen in de buurt van de kankercellen. Respons betekent reactie.

Synoniem van: lymfocytaire respons

Intraveneus contrast

Tijdens de scan krijgt de patiënt contrastvloeistof. Dat gebeurt via een bloedvat.

Intraveneuze toediening

Medicijnen of vocht komen via een bloedvat in het lichaam.

Invasiediepte

Invasiediepte zegt iets over hoe diep de tumor in het weefsel groeit.

Invasief

Als iets diep in het lichaam doordringt. Invasief kan betekenen dat kanker binnendringt in andere weefsels.

Synoniem van: ingroei

IPMN

Een cyste in de alvleesklier. De cyste is gevuld met slijm en kan soms kwaadaardig (kanker) worden.

Synoniem van: intraductaal papillair mucineus neoplasma

Irradicale resectie

R2 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R2 ziet de arts met het blote oog kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel. Dan is de tumor niet helemaal verwijderd.

Synoniem van: R2-resectie, snijvlak niet vrij

Kaalheid

Het haar valt uit. Bijvoorbeeld door een behandeling bij kanker.

Synoniem van: alopecia

Kanker

Ziekte waarbij de lichaamscellen blijven delen en groeien. Zo ontstaat een kwaadaardige tumor. Kankercellen kunnen uitzaaien naar andere delen van het lichaam.

Synoniem van: carcinoom, kwaadaardig gezwel, maligne neoplasma, maligniteit

Karnofsky-score

Getal dat iets zegt over hoe goed iemand voor zichzelf kan zorgen.

Synoniem van: KPS

KI67

Een getal of percentage dat iets zegt over hoe snel de (kanker)cellen delen. Proliferatie betekent groei. Hoe hoger het getal, hoe sneller de kanker groeit.

Synoniem van: celproliferatie, MIB1, proliferatie, proliferatiemarker

Kijkonderzoek

Onderzoek om in het lichaam te kijken. De arts gebruikt een dunne buis of slang die via de mond, plasbuis of anus in het lichaam komt. In de slang zit een camera en een lampje.

Synoniem van: endoscopie

Klaplong

De long is ingeklapt en er kan geen lucht meer in. Dan is ademen moeilijk en pijnlijk.

Synoniem van: pneumothorax

Klieven

Doorsnijden.

Kortademigheid

Moeite met ademen.

Synoniem van: benauwdheid, dyspnoe

KPS

Getal dat iets zegt over hoe goed iemand voor zichzelf kan zorgen.

Synoniem van: Karnofsky-score

Krachtsvermindering

Een zwak gevoel in het hele lichaam. Meestal komt dit door een ernstige ziekte.

Synoniem van: asthenie, zwakte

Kreatinine

Afvalstof van spieren. Via de plas stroomt kreatinine het lichaam uit. Als de nieren niet goed werken, zit er vaak te veel kreatinine in het bloed.

Synoniem van: creatinine

Kwaadaardig gezwel

Ziekte waarbij de lichaamscellen blijven delen en groeien. Zo ontstaat een kwaadaardige tumor. Kankercellen kunnen uitzaaien naar andere delen van het lichaam.

Synoniem van: carcinoom, kanker, maligne neoplasma, maligniteit

Kwadrant

De vier delen van een orgaan, als je een orgaan in vier delen zou verdelen. Met het kwadrant zegt de arts in welk deel van het orgaan de tumor zit.

Laaggradig

De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 1 lijken de kankercellen op gezonde cellen. Ze groeien langzaam en zijn niet agressief. Graad is een afkorting van differentiatiegraad.

Synoniem van: goed gedifferentieerd, graad 1

Laesie

Schade aan weefsel. De oorzaak is een ziekte, wond of behandeling.

Synoniem van: afwijkend weefsel

Lage bloeddruk

De bloeddruk is (te) laag.

Synoniem van: hypotensie

Laparoscopie

Een operatie met een speciale kijkbuis. De arts brengt de kijkbuis naar binnen via kleine sneetjes in de huid. Met een camera kan de arts in de buik kijken en opereren.

LAPC

Alvleesklierkanker waarbij de kanker ook buiten de alvleesklier zit. Bijvoorbeeld rond de bloedvaten dichtbij de alvleesklier.

Synoniem van: locally advanced pancreatic cancer, lokaal gevorderde alvleesklierkanker, lokaal uitgebreide alvleesklierkanker

Lateraal

Aan de buitenkant of zijkant.

Laterale klieren

Lymfeklieren die aan de buitenkant of zijkant liggen.

Lengterichting

In de lengte.

Synoniem van: longitudinaal

Levercysten

Blaasjes met vocht in de lever.

Leverhemangioom

Goedaardige tumor van bloedvaten in de lever. Het is geen kanker.

Leverlaesie

De lever is beschadigd. De cellen in de lever zien er anders uit dan normaal.

Levermetastasectomie

Een operatie waarbij de arts uitzaaiingen in de lever verwijdert.

Lichaamsslagader

Via dit bloedvat komt het bloed vanuit het hart in heel het lichaam.

Synoniem van: aorta

Littekenbreuk

Een breuk in de buikwand. Na een operatie heeft de buikwand een litteken. Als het litteken stuk gaat, wordt de buikwand zwakker. Door de zwakke plek kan buikinhoud uitpuilen, als een bult.

Synoniem van: hernia cicatrialis

Locally advanced pancreatic cancer

Alvleesklierkanker waarbij de kanker ook buiten de alvleesklier zit. Bijvoorbeeld rond de bloedvaten dichtbij de alvleesklier.

Synoniem van: LAPC, lokaal gevorderde alvleesklierkanker, lokaal uitgebreide alvleesklierkanker

Locoregionaal

Op de plek van de tumor of om de tumor heen.

Locoregionaal recidief

De tumor is verwijderd, maar komt later weer terug op dezelfde plek.

Synoniem van: lokaal recidief

Lokaal

Plaatselijk. Bijvoorbeeld op de plek van de tumor of van een orgaan.

Synoniem van: plaatselijk

Lokaal gevorderde alvleesklierkanker

Alvleesklierkanker waarbij de kanker ook buiten de alvleesklier zit. Bijvoorbeeld rond de bloedvaten dichtbij de alvleesklier.

Synoniem van: LAPC, locally advanced pancreatic cancer, lokaal uitgebreide alvleesklierkanker

Lokaal recidief

De tumor is verwijderd, maar komt later weer terug op dezelfde plek.

Synoniem van: locoregionaal recidief

Lokaal uitgebreide alvleesklierkanker

Alvleesklierkanker waarbij de kanker ook buiten de alvleesklier zit. Bijvoorbeeld rond de bloedvaten dichtbij de alvleesklier.

Synoniem van: LAPC, locally advanced pancreatic cancer, lokaal gevorderde alvleesklierkanker

Lokaal voortgeschreden

De tumor groeit, soms ook in organen die dicht bij de tumor liggen.

Longembolie

Een bloedvat in de longen zit verstopt door een bloedprop. Zo komt er minder bloed in de longen waardoor er minder zuurstof uit de longen kan worden opgenomen.

Synoniem van: afsluiting van een longslagader

Longfoto

Een röntgenfoto van de longen.

Synoniem van: thoraxfoto

Longhilum

Opening in het longvlies. Hier gaan de luchtwegen en de bloedvaten doorheen. Voor beide longen is er zo'n opening.

Synoniem van: hilum pulmonis

Longitudinaal

In de lengte.

Synoniem van: lengterichting

Longknobbeltje

Knobbeltjes in de longen. Soms is het kanker, maar het kan ook goedaardig zijn.

Synoniem van: pulmonale noduli

Longnoduli

Knobbeltjes in de longen. Het kunnen uitzaaiing zijn van kanker, maar dat hoeft niet. Het kunnen bijvoorbeeld ook littekens zijn van een eerdere ontsteking.

Longontsteking

Ontsteking van of in de longen.

Synoniem van: pneumonie

Longvlies

Het vlies dat om de longen heen zit.

Synoniem van: pleura pulmonalis

Lymfadenopathie

De lymfeklieren zijn opgezet en groter dan normaal.

Synoniem van: vergrote lymfeklier

Lymfangio-invasieve groei

De tumor groeit door in een bloedvat of een lymfevat. Invasie betekent binnendringen.

Lymfeklieren

Kleine klieren die afvalstoffen uit het lichaam verwijderen. Lymfeklieren liggen onder andere in de hals, buik, oksels en liezen. Ook kankercellen kunnen zich via de lymfe(klieren) verspreiden.

Lymfevatinvasie

De tumor groeit door in een lymfevat. Invasie betekent binnendringen.

Lymfklier-geïsoleerde tumorcellen

Er zitten een paar kankercellen in een lymfeklier.

Lymfocytaire respons

Een getal of percentage dat iets zegt over hoe goed de afweercellen de kankercellen aanvallen. Bij een hoog getal zitten er veel afweercellen in de buurt van de kankercellen. Respons betekent reactie.

Synoniem van: intratumorale lymfocyten

Lymfoedeem

Het vocht in de lymfevaten kan niet meer wegstromen. Zo ontstaat een zwelling of bult. Bijvoorbeeld in een arm of been.

Lymfogeen

Lymfogeen betekent dat iets via de lymfevaten gaat. Bijvoorbeeld als kanker via de lymfevaten uitzaait.

Lymfovasculaire invasie

Er zitten kankercellen in het bloed of in de lymfe.

Lythische uitzaaiing

Een uitzaaiing in de botten waarbij het bot afbreekt. Het bot wordt dan zwak.

Synoniem van: osteolytische uitzaaiing

Maag-darm-leverarts

Arts met veel kennis van ziektes aan de maag, de darmen en de lever. MDL staat voor Maag, Darm, Lever.

Synoniem van: gastro-enteroloog, MDL-arts

Macrometastase

Een grote uitzaaiing, groter dan 2 millimeter. De arts kan de uitzaaiing met het blote oog zien.

Macroscopisch

Groot genoeg om met het blote oog te kunnen zien.

Magnetische resonantie cholangio-pancreaticografie

Een speciale MRI-scan om de alvleesklier, de galwegen en het begin van de dunne darm te bekijken.

Synoniem van: MRCP

Maligne neoplasma

Ziekte waarbij de lichaamscellen blijven delen en groeien. Zo ontstaat een kwaadaardige tumor. Kankercellen kunnen uitzaaien naar andere delen van het lichaam.

Synoniem van: carcinoom, kanker, kwaadaardig gezwel, maligniteit

Maligniteit

Ziekte waarbij de lichaamscellen blijven delen en groeien. Zo ontstaat een kwaadaardige tumor. Kankercellen kunnen uitzaaien naar andere delen van het lichaam.

Synoniem van: carcinoom, kanker, kwaadaardig gezwel, maligne neoplasma

Matig gedifferentieerd

De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 2 lijken de kankercellen minder op gezonde cellen. Ze groeien sneller.

Synoniem van: graad 2

MDL-arts

Arts met veel kennis van ziektes aan de maag, de darmen en de lever. MDL staat voor Maag, Darm, Lever.

Synoniem van: gastro-enteroloog, maag-darm-leverarts

MDO

Overleg tussen verschillende artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners die veel weten over een bepaalde ziekte. Zij kijken samen wat de beste behandeling is voor iemand.

Synoniem van: multidisciplinair overleg

Mediaal

Dichtbij het midden. Bijvoorbeeld het midden van een orgaan.

Mediastinum

De ruimte achter het borstbeen, tussen de beide longen. In deze ruimte liggen onder andere het hart, de luchtpijp, de slokdarm, de aorta.

Metabole activiteit

Wordt vaak gezegd over een PET-scan. Voor de scan krijgt de patiënt radioactieve stof ingespoten. De arts ziet op de scan welke plek in het lichaam de stof opneemt. Op die plek is meer metabole activiteit. Dat kan betekenen dat er kanker zit.

Synoniem van: accumulatie

Metabool syndroom

Combinatie van problemen met de stofwisseling: overgewicht, hoge bloeddruk, te hoog cholesterol en te veel vet in het bloed.

Metachrone metastasen

Een uitzaaiing die de arts pas later ontdekt, na de diagnose.

Metastasectomie

Een operatie waarbij de arts de uitzaaiingen verwijdert.

MIB1

Een getal of percentage dat iets zegt over hoe snel de (kanker)cellen delen. Proliferatie betekent groei. Hoe hoger het getal, hoe sneller de kanker groeit.

Synoniem van: celproliferatie, KI67, proliferatie, proliferatiemarker

Micrometastase

Kleine uitzaaiing van kanker. De uitzaaiing is alleen te zien onder de microscoop.

Microscoop

Een apparaat dat dingen vergroot. Zo worden kleine dingen zichtbaar. Bijvoorbeeld de cellen in het lichaam.

Milthilus

De plek waar de bloedvaten de milt inkomen en uitgaan.

Minimaal invasief

Een onderzoek of behandeling waar de patiënt zo min mogelijk last van heeft. En waarbij er zo min mogelijk gezond weefsel wordt beschadigt.

Moleculaire pathologie

De arts onderzoekt het DNA van de cellen of het weefsel dat is weggehaald. Zo kan de arts afwijkingen opsporen.

Mondslijmvliesontsteking

Ontsteking van het slijmvlies in de mond.

Synoniem van: stomatitis

MRCP

Een speciale MRI-scan om de alvleesklier, de galwegen en het begin van de dunne darm te bekijken.

Synoniem van: magnetische resonantie cholangio-pancreaticografie

MRI-scan

Onderzoek om foto's te maken van de binnenkant van het lichaam. Op de foto's ziet de arts de organen en weefsels heel precies. En tumoren en uitzaaiingen als die er zijn. De arts bekijkt de foto's op een beeldscherm. Het scan-apparaat bestaat uit een tunnel en werkt met magneten.

Mucosa

Een dunne laag cellen die slijm aanmaken.

Synoniem van: slijmvliezen

Mucus

Slijm aan de binnenkant van sommige organen en holtes. Als een beschermende laag. Mucus wordt gemaakt in de slijmvliezen.

Synoniem van: slijm

Multidisciplinair overleg

Overleg tussen verschillende artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners die veel weten over een bepaalde ziekte. Zij kijken samen wat de beste behandeling is voor iemand.

Synoniem van: MDO

Multifocaal

Op meer plekken. Bijvoorbeeld de kanker zit op meer dan 1 plek. Multi betekent meerdere.

Multimorbiditeit

Een bijkomende ziekte, bijvoorbeeld als iemand kanker heeft, maar ook hoge bloeddruk of suikerziekte.

Synoniem van: comorbiditeit

Naad

Een verbinding tussen 2 holle lichaamsdelen. Bijvoorbeeld 2 delen van de darm die na een operatie aan elkaar worden vastgemaakt.

Synoniem van: anastomose

NET

Een zeldzame tumor die ontstaat uit neuro-endocriene cellen. Deze cellen zitten op heel veel plekken in het lichaam.

Synoniem van: neuro-endocriene tumor

Neuro-endocriene tumor

Een zeldzame tumor die ontstaat uit neuro-endocriene cellen. Deze cellen zitten op heel veel plekken in het lichaam.

Synoniem van: NET

Neuropathie

Schade aan de zenuwen in de handen of voeten. Het gevoel aan de uiteinden van de zenuwen verandert. Zo ontstaan pijn, doofheid en/of tintelingen.

Synoniem van: zenuwschade

Neus-maagsonde

Een sonde is een slangetje. Dit slangetje gaat via de neus en de slokdarm naar de maag. Door het slangetje komen voedsel en medicijnen in de maag.

Synoniem van: NMS

Neutropenie

Het bloed heeft te weinig witte bloedcellen. Daardoor is de kans op een infectie groter.

Niet-invasief

Als iets niet in het lichaam doordringt. Bij een niet-invasieve tumor zaait de kanker niet uit en dringt de tumor niet door in andere weefsels.

NMS

Een sonde is een slangetje. Dit slangetje gaat via de neus en de slokdarm naar de maag. Door het slangetje komen voedsel en medicijnen in de maag.

Synoniem van: neus-maagsonde

Non-steroidal anti-inflammatory drug

Pijnstillers. Behalve tegen pijn helpen de medicijnen ook tegen ontstekingen. Bijvoorbeeld ibuprofen en diclofenac.

Synoniem van: NSAID, ontstekingsremmende pijnstillers

NSAID

Pijnstillers. Behalve tegen pijn helpen de medicijnen ook tegen ontstekingen. Bijvoorbeeld ibuprofen en diclofenac.

Synoniem van: non-steroidal anti-inflammatory drug, ontstekingsremmende pijnstillers

Obstipatie

Verstopping van de darmen die lang duurt. De ontlasting is vaak hard en poepen is moeilijk.

Synoniem van: constipatie, verstopping

Obstruerend

Iets dat voor verstopping zorgt.

Omslagplooi

Een plooi van een vlies. Bijvoorbeeld van het buikvlies.

Synoniem van: peritoneale omslagplooi

Onderdruk

De onderdruk van de bloeddruk. Dit is het laagste van de getallen bij een bloeddrukmeting.

Synoniem van: diastolische bloeddruk

Ontstekingsremmende pijnstillers

Pijnstillers. Behalve tegen pijn helpen de medicijnen ook tegen ontstekingen. Bijvoorbeeld ibuprofen en diclofenac.

Synoniem van: non-steroidal anti-inflammatory drug, NSAID

Operatieve verwijdering

De arts verwijdert weefsel met een operatie.

Synoniem van: excisie, resectie

Ossaal

In de botten.

Osteolytische uitzaaiing

Een uitzaaiing in de botten waarbij het bot afbreekt. Het bot wordt dan zwak.

Synoniem van: lythische uitzaaiing

Overleving

Als je in leven blijft na een bepaalde gebeurtenis, zoals een ziekte of een ongeluk.

PA-bewezen

De patholoog onderzoekt het weggehaalde weefsel. Dan blijkt dat het inderdaad om een bepaalde ziekte gaat. Bij kanker: als uit weefselonderzoek blijkt dat het kanker is.

Synoniem van: pathologisch bewezen

Palliatief

Palliatief betekent letterlijk verzachtend. Dan kan iemand niet meer beter worden. Met een palliatieve behandeling wil de arts de klachten verminderen en de ziekte remmen.

Palliatieve zorg

Zorg voor mensen die niet meer beter kunnen worden.

Palmoplantaire erythrodysesthesie

Ontsteking van voetzolen en/of handpalmen na chemotherapie. De handen en voeten zijn dik en pijnlijk en soms zitten er blaren op.

Synoniem van: hand-voetsyndroom

Palpabel

Als iets met de hand te voelen is, door de huid heen. Bijvoorbeeld een bultje of een tumor.

Pancreas

De alvleesklier.

Pancreasparenchym

De actieve cellen van de alvleesklier. Het parenchym doet het werk van de alvleesklier.

Pancreatoduodenectomie

Een operatie waarbij de arts de kop van de alvleesklier en een deel van de maag verwijdert. En ook de twaalfvingerige darm, de galblaas en galweg en de lymfeklieren rondom de alvleesklier.

Synoniem van: Whipple-operatie

Papil van Vater

Het is de plek waar de galweg en de alvleesklierbuis de dunne darm in gaan.

Parenchym

De actieve cellen in een orgaan. Deze cellen zorgen dat het orgaan zijn werk kan doen.

Parenterale voeding

Kunstvoeding via een infuus in een bloedvat. De voeding komt direct in het bloed.

Synoniem van: infuusvoeding

Paro-aortaal

Naast de lichaamsslagader (aorta).

Partieel

Voor een deel. Bijvoorbeeld een deel van een orgaan of een tumor.

Synoniem van: gedeeltelijk

Partiële respons

Na de behandeling is de ziekte voor een deel weg, maar niet helemaal.

Pathologisch bewezen

De patholoog onderzoekt het weggehaalde weefsel. Dan blijkt dat het inderdaad om een bepaalde ziekte gaat. Bij kanker: als uit weefselonderzoek blijkt dat het kanker is.

Synoniem van: PA-bewezen

Pathologische aankleuring

Op een scan van de tumor ziet de arts een afwijking die er anders uitziet dan de rest van het weefsel.

Pectoralis major

De grote spier achter de borsten.

Penetrantie

Kans dat iemand met een erfelijke aanleg de ziekte echt krijgt. Bij een erfelijke aanleg met een penetrantie van 50% krijgt de helft van de mensen de ziekte.

Percutaan

Door de huid heen.

Percutane galwegdrain

Een slangetje in de galwegen om de gal weg te laten stromen naar de darm of naar een zakje buiten het lichaam. De arts brengt het slangetje via de buikwand in het lichaam. Zo’n slangetje heet ook wel een drain.

Synoniem van: galwegdrain, percutane transhepatische cholangiografie drainage, PTC-drain

Percutane transhepatische cholangiografie drainage

Een slangetje in de galwegen om de gal weg te laten stromen naar de darm of naar een zakje buiten het lichaam. De arts brengt het slangetje via de buikwand in het lichaam. Zo’n slangetje heet ook wel een drain.

Synoniem van: galwegdrain, percutane galwegdrain, PTC-drain

Periampullair

Rondom de Papil van Vater, in de buurt van de alvleesklier.

Perifere galwegen

Het deel van de galwegen dat in de lever ligt.

Synoniem van: intrahepatische galwegen

Perineurale invasie

De tumor groeit rondom of langs de zenuw.

Peritoneale metastase

Uitzaaiing van kanker op het buikvlies.

Peritoneale omslagplooi

Een plooi van een vlies. Bijvoorbeeld van het buikvlies.

Synoniem van: omslagplooi

PET-CT-scan

Een PET-scan en een CT-scan ineen. Vaak is het een onderzoek naar kanker of uitzaaiingen. Voor de scan wordt een radioactieve stof ingespoten. Waar het stofje op de scan te zien is, zit mogelijk kanker.

Pijnstillers

Medicijn tegen de pijn.

Synoniem van: analgeticum

Plaatselijk

Plaatselijk. Bijvoorbeeld op de plek van de tumor of van een orgaan.

Synoniem van: lokaal

Pleura pulmonalis

Het vlies dat om de longen heen zit.

Synoniem van: longvlies

Pleuravocht

Vocht in de ruimte tussen de beide longvliezen. Normaal zit hier geen vocht. Het kan ontstaan door kanker op het longvlies, maar ook door bijvoorbeeld een ontsteking.

Synoniem van: vocht achter de longen

Pneumonie

Ontsteking van of in de longen.

Synoniem van: longontsteking

Pneumothorax

De long is ingeklapt en er kan geen lucht meer in. Dan is ademen moeilijk en pijnlijk.

Synoniem van: klaplong

Polygenic risk score

Getal dat iets zegt over de kans om een ziekte te krijgen door een erfelijke aanleg. Het gaat om ziektes die met meerdere genen te maken hebben, zoals diabetes of bepaalde vormen van borstkanker.

Synoniem van: PRS

Posterieur

Aan de achterkant, achteraan. Bijvoorbeeld over de plek waar de tumor zit.

Posterieure geluidstransmissie

Kenmerken van de geluidsgolven bij een echografie. Met deze kenmerken ziet de radioloog of de afwijking goedaardig of kwaadaardig is. Een kwaadaardige afwijking is kanker.

PPPD-operatie

Een operatie waarbij de arts de kop van de alvleesklier verwijdert. En ook de twaalfvingerige darm, de galblaas en galweg en de lymfeklieren rondom de alvleesklier.

Prednison

Medicijn dat ontstekingen en allergische reacties remt. Zoals corticosteroïden.

Premature menopauze

Als een vrouw voor haar 40e in de overgang komt.

Synoniem van: vervroegde overgang

Primair resectabel

Als het op basis van scans lijkt dat de tumor met een operatie verwijderd kan worden. Zonder dat er een voorbehandeling met bijvoorbeeld chemotherapie nodig is.

Proliferatie

Een getal of percentage dat iets zegt over hoe snel de (kanker)cellen delen. Proliferatie betekent groei. Hoe hoger het getal, hoe sneller de kanker groeit.

Synoniem van: celproliferatie, KI67, MIB1, proliferatiemarker

Proliferatiemarker

Een getal of percentage dat iets zegt over hoe snel de (kanker)cellen delen. Proliferatie betekent groei. Hoe hoger het getal, hoe sneller de kanker groeit.

Synoniem van: celproliferatie, KI67, MIB1, proliferatie

Proximaal

Dichter bij het midden van het lichaam. Bijvoorbeeld: ‘De schouder ligt proximaal van de hand’ betekent: de schouder ligt dichter bij het midden van het lichaam dan de hand.

PRPD-operatie

Een operatie waarbij de arts de kop van de alvleesklier en de sluitspier van de maag verwijdert. En ook de twaalfvingerige darm, de galblaas en galweg en de lymfeklieren rondom de alvleesklier.

Synoniem van: pylorus resecting pancreato duodenectomie

PRS

Getal dat iets zegt over de kans om een ziekte te krijgen door een erfelijke aanleg. Het gaat om ziektes die met meerdere genen te maken hebben, zoals diabetes of bepaalde vormen van borstkanker.

Synoniem van: polygenic risk score

Pseudopapillaire tumor

Tumor in de alvleesklier. Meestal is het een goedaardig tumor en geen kanker.

Synoniem van: Hamoudi-tumor

PTC-drain

Een slangetje in de galwegen om de gal weg te laten stromen naar de darm of naar een zakje buiten het lichaam. De arts brengt het slangetje via de buikwand in het lichaam. Zo’n slangetje heet ook wel een drain.

Synoniem van: galwegdrain, percutane galwegdrain, percutane transhepatische cholangiografie drainage

PTNM

TNM zegt iets over het stadium en de ernst van de kanker. T gaat over de grootte van de tumor, N gaat over uitzaaiingen in de lymfeklieren, M gaat over uitzaaiingen op een andere plek in het lichaam. De ‘p’ betekent dat de patholoog de TNM-score geeft na onderzoek van het weefsel.

Pulmonale noduli

Knobbeltjes in de longen. Soms is het kanker, maar het kan ook goedaardig zijn.

Synoniem van: longknobbeltje

Puntje

Top of punt van een weefsel of orgaan.

Synoniem van: apicaal

Pylorus

Sluitspier van de maag. Als de sluitspier open gaat, komt het voedsel in de dunne darm

Pylorus resecting pancreato duodenectomie

Een operatie waarbij de arts de kop van de alvleesklier en de sluitspier van de maag verwijdert. En ook de twaalfvingerige darm, de galblaas en galweg en de lymfeklieren rondom de alvleesklier.

Synoniem van: PRPD-operatie

R0-resectie

R0 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R0 zitten er geen kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel.

Synoniem van: radicale resectie, snijvlak vrij

R1-resectie

R1 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R1 zitten er kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel. Dat is alleen te zien onder een microscoop. Dan zijn niet alle kankercellen uit het lichaam verwijderd.

R2-resectie

R2 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R2 ziet de arts met het blote oog kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel. Dan is de tumor niet helemaal verwijderd.

Synoniem van: irradicale resectie, snijvlak niet vrij

Radiatie-geïnduceerd

Een bijwerking of klacht door de bestraling.

Radiatiemucositis

Ontsteking van het slijmvlies door bestraling.

Radiatiepneumonie

Longontsteking door bestraling.

Radiatieschade

Schade aan het lichaam door de bestraling.

Synoniem van: bestralingsschade

Radicale resectie

R0 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R0 zitten er geen kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel.

Synoniem van: R0-resectie, snijvlak vrij

Radiofrequente ablatie

Behandeling waarbij de arts hitte gebruikt om de kankercellen te doden. Ablatie betekent dat de arts het weefsel verwijdert.

Synoniem van: RFA

Radiotherapie

De behandeling van kanker met straling. Het doel is om de kankercellen doden. Bestraling is plaatselijk. Alleen de plek waar de tumor zit, wordt bestraald.

Synoniem van: bestraling, RT, RTx

Reactie

Het effect van een behandeling op de ziekte. Het geeft aan of de behandeling werkt.

Synoniem van: respons

Reactief

Reactie van weefsel. Bijvoorbeeld: de huid wordt rood na een muggensteek.

Regressie

Bij regressie wordt de ziekte minder. Bijvoorbeeld: de tumor wordt kleiner of de klachten verdwijnen.

Regressiegraad

Bij regressie wordt de ziekte minder. Als veel van de kankercellen doodgaan door de behandeling, is de regressiegraad hoog.

Synoniem van: TRG, tumor regression grade

Relatieve overleving

De kans dat je een ziekte overleeft. Er is dan geen rekening gehouden met dat je ook aan iets anders kunt doodgaan.

Remissie

De ziekte is voorbij of de patiënt heeft er tijdelijk minder last van.

Representatief

De arts haalt een stukje van de tumor weg voor onderzoek. Als de rest van de tumor op dit stukje lijkt, is het stukje representatief.

Resectabele alvleesklierkanker

De arts kan de tumor in de alvleesklier met een operatie verwijderen.

Resectie

De arts verwijdert weefsel met een operatie.

Synoniem van: excisie, operatieve verwijdering

Resectiemarge

De afstand tussen de tumor en de rand van het verwijderde weefsel. Resectiemarge zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. De arts wil altijd een grote resectiemarge.

Synoniem van: chirurgische marge, tumorvrije marge

Resectievlak

De buitenrand van het weefsel dat de arts verwijdert.

Synoniem van: snijrand, snijvlak

Respons

Het effect van een behandeling op de ziekte. Het geeft aan of de behandeling werkt.

Synoniem van: reactie

Responsbeoordeling

De arts bekijkt of de behandeling werkt.

Synoniem van: responsevaluatie

Responsevaluatie

De arts bekijkt of de behandeling werkt.

Synoniem van: responsbeoordeling

Revisie

Opnieuw kijken naar de resultaten van een onderzoek.

RFA

Behandeling waarbij de arts hitte gebruikt om de kankercellen te doden. Ablatie betekent dat de arts het weefsel verwijdert.

Synoniem van: radiofrequente ablatie

Ribbenkast

De borstkas, waar de longen in liggen.

Synoniem van: borstkas, thorax

Roesje

Een slaapmiddel of pijnstilling om te ontspannen. Zo heeft de patiënt minder last van een onderzoek of behandeling.

Synoniem van: sedatie

RT

De behandeling van kanker met straling. Het doel is om de kankercellen doden. Bestraling is plaatselijk. Alleen de plek waar de tumor zit, wordt bestraald.

Synoniem van: bestraling, radiotherapie, RTx

RTx

De behandeling van kanker met straling. Het doel is om de kankercellen doden. Bestraling is plaatselijk. Alleen de plek waar de tumor zit, wordt bestraald.

Synoniem van: bestraling, radiotherapie, RT

Ruggenprik

Pijnstilling via een prik of infuus in de rug. Zo verdooft de arts een deel van het lichaam.

Synoniem van: epidurale pijnbestrijding

Samen beslissen

De patiënt beslist samen met de zorgverlener welke behandeling het beste past.

Synoniem van: gezamenlijke besluitvorming, SDM, Shared Decision Making

SDM

De patiënt beslist samen met de zorgverlener welke behandeling het beste past.

Synoniem van: gezamenlijke besluitvorming, samen beslissen, Shared Decision Making

Second opinion

Een tweede mening over de diagnose of behandeling. Het is de mening of het advies van een andere arts, in een ander ziekenhuis.

Synoniem van: tweede mening

Sedatie

Een slaapmiddel of pijnstilling om te ontspannen. Zo heeft de patiënt minder last van een onderzoek of behandeling.

Synoniem van: roesje

Seroom

Zwelling met veel vocht na een operatie. Soms is het nodig om het vocht weg te halen met een punctie.

Synoniem van: wondvochtophoping

Shared Decision Making

De patiënt beslist samen met de zorgverlener welke behandeling het beste past.

Synoniem van: gezamenlijke besluitvorming, samen beslissen, SDM

Slecht gedifferentieerd

De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 3 groeien de kankercellen snel. Ze lijken helemaal niet meer op gezonde cellen.

Synoniem van: graad 3, hooggradig, weinig gedifferentieerd

Slijm

Slijm aan de binnenkant van sommige organen en holtes. Als een beschermende laag. Mucus wordt gemaakt in de slijmvliezen.

Synoniem van: mucus

Slijmvliezen

Een dunne laag cellen die slijm aanmaken.

Synoniem van: mucosa

Snijrand

De buitenrand van het weefsel dat de arts verwijdert.

Synoniem van: resectievlak, snijvlak

Snijvlak

De buitenrand van het weefsel dat de arts verwijdert.

Synoniem van: resectievlak, snijrand

Snijvlak niet vrij

R2 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R2 ziet de arts met het blote oog kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel. Dan is de tumor niet helemaal verwijderd.

Synoniem van: irradicale resectie, R2-resectie

Snijvlak vrij

R0 zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. Bij R0 zitten er geen kankercellen in de randen van het verwijderde weefsel.

Synoniem van: R0-resectie, radicale resectie

Sondevoeding

Kunstvoeding die via een slangetje in de maag komt. Zo krijgt iemand die onvoldoende of niet gevarieerd genoeg eet toch genoeg voedingsstoffen binnen.

Synoniem van: enterale voeding

Spierpijn

Pijn aan de spieren.

Stadiëring

Onderzoek om te zien in welk stadium de kanker is. Het stadium zegt iets over hoe groot de tumor is en of er uitzaaiingen zijn.

Synoniem van: stadiëringsonderzoek

Stadiëringsonderzoek

Onderzoek om te zien in welk stadium de kanker is. Het stadium zegt iets over hoe groot de tumor is en of er uitzaaiingen zijn.

Synoniem van: stadiëring

Status na

Beschrijving van wat er in het verleden is gebeurd met de gezondheid. Bijvoorbeeld ‘status na longontsteking’ betekent dat iemand in het verleden een longontsteking heeft gehad.

Steatorroe

In de poep zit vet dat niet is verteerd. De poep kan dan vet zijn of beige of licht van kleur. Of blijven drijven of vastplakken aan de wc-pot.

Synoniem van: vetdiarree

Stent

Een hol buisje dat kan helpen bij een verstopping. Het buisje zorgt ervoor dat er een opening blijft.

Synoniem van: endoprothese

Stoelgang

Poepen.

Synoniem van: defecatie

Stomatitis

Ontsteking van het slijmvlies in de mond.

Synoniem van: mondslijmvliesontsteking

Stroma

Bindweefsel dat zorgt voor stevigheid van een orgaan.

Suikerziekte

Ziekte waarbij er te veel suiker in het bloed zit. Dat kan komen door een tekort aan het hormoon insuline of omdat het lichaam niet goed op insuline reageert. Insuline wordt gemaakt door de alvleesklier.

Synoniem van: diabetes

Supportive care

Zorg voor mensen die niet meer beter kunnen worden. Het gaat om een behandeling die de klachten vermindert. En de gevolgen van de ziekte verzacht. De ziekte zelf wordt hierdoor niet geremd.

Synoniem van: best supportive care, BSC

Suspect

Iets ziet er anders uit dan normaal. De arts kan denken dat het kanker is, maar het kan ook iets anders zijn.

Suspecte laesies

De afwijking ziet er niet goed uit. Het kan om kanker gaan.

SUVmax

Een maat voor de hoeveelheid radioactiviteit op een PET-scan.

Synchrone metastasen

Uitzaaiingen van kanker die er al zijn als de patiënt de diagnose krijgt.

Systeemtherapie

Een behandeling die door het hele lichaam gaat. Zoals chemotherapie, doelgerichte therapie of immunotherapie bij kanker.

Synoniem van: systemische therapie

Systemische therapie

Een behandeling die door het hele lichaam gaat. Zoals chemotherapie, doelgerichte therapie of immunotherapie bij kanker.

Synoniem van: systeemtherapie

Systolische bloeddruk

De bovendruk van de bloeddruk. Dit is het hoogste van de getallen bij een bloeddrukmeting.

Synoniem van: bovendruk

Targeted therapy

Een behandeling tegen kanker. De medicijnen remmen de signalen die de cellen nodig hebben om te kunnen groeien. Dan stopt de groei van de tumor.

Synoniem van: doelgerichte therapie

Thorax

De borstkas, waar de longen in liggen.

Synoniem van: borstkas, ribbenkast

Thoraxfoto

Een röntgenfoto van de longen.

Synoniem van: longfoto

Thoraxwand

Wand van de borstkas. De wand bestaat uit de ribben, spieren, het borstbeen en de wervels.

TNM

TNM zegt iets over het stadium en de ernst van de kanker. T gaat over de grootte van de tumor, N gaat over uitzaaiingen in de lymfeklieren, M gaat over uitzaaiingen op een andere plek in het lichaam.

Synoniem van: tumorclassificatie, tumorstadium

Toxiciteit

Schadelijke of giftige bijwerking van een medicijn of behandeling.

Tracer

Radioactieve vloeistof die kankercellen zichtbaar maakt. Bijvoorbeeld bij een PET-CT-scan.

TRG

Bij regressie wordt de ziekte minder. Als veel van de kankercellen doodgaan door de behandeling, is de regressiegraad hoog.

Synoniem van: regressiegraad, tumor regression grade

Trombo-embolische complicaties

Een bloedprop blokkeert een bloedvat. Daardoor ontstaan problemen.

Trombocytopenie

Te weinig bloedplaatjes. Dan ontstaan er soms spontane bloedingen of blauwe plekken.

Synoniem van: trombopenie

Trombopenie

Te weinig bloedplaatjes. Dan ontstaan er soms spontane bloedingen of blauwe plekken.

Synoniem van: trombocytopenie

Trombose

Er zit een bloedprop in een bloedvat. Dan kan het bloed niet meer doorstromen.

Synoniem van: vaatafsluiting

Tromboseprofylaxe

Medicijn om te voorkomen dat er bloedstolsels ontstaan. Een bloedstolsel kan een bloedvat verstoppen. Dan heeft iemand trombose.

Truncus pulmonalis

Door dit bloedvat stroomt het bloed naar de longen.

Tumorclassificatie

TNM zegt iets over het stadium en de ernst van de kanker. T gaat over de grootte van de tumor, N gaat over uitzaaiingen in de lymfeklieren, M gaat over uitzaaiingen op een andere plek in het lichaam.

Synoniem van: TNM, tumorstadium

Tumorgraad

Kankercellen en gezonde cellen kunnen op elkaar lijken, of juist niet. Als de kankercellen helemaal niet meer op gezonde cellen lijken, is de differentiatiegraad hoog. Dan groeit de tumor sneller en is er meer kans op uitzaaiingen.

Synoniem van: differentiatiegraad, gradering, histologische differentiatiegraad

Tumor regression grade

Bij regressie wordt de ziekte minder. Als veel van de kankercellen doodgaan door de behandeling, is de regressiegraad hoog.

Synoniem van: regressiegraad, TRG

Tumorstadium

TNM zegt iets over het stadium en de ernst van de kanker. T gaat over de grootte van de tumor, N gaat over uitzaaiingen in de lymfeklieren, M gaat over uitzaaiingen op een andere plek in het lichaam.

Synoniem van: TNM, tumorclassificatie

Tumorvrije marge

De afstand tussen de tumor en de rand van het verwijderde weefsel. Resectiemarge zegt iets over hoe goed de arts de tumor heeft kunnen verwijderen. De arts wil altijd een grote resectiemarge.

Synoniem van: chirurgische marge, resectiemarge

Twaalfvingerige darm

Het duodenum is het eerste deel van de dunne darm. Hier begint de vertering van het eten.

Synoniem van: duodenum

Tweede mening

Een tweede mening over de diagnose of behandeling. Het is de mening of het advies van een andere arts, in een ander ziekenhuis.

Synoniem van: second opinion

Uitdroging

Te weinig vocht in het lichaam.

Synoniem van: dehydratie

Uitgezaaide alvleesklierkanker

De alvleesklierkanker zit ook op andere plekken in het lichaam. Er zijn uitzaaiingen.

Uitzaaiingen op afstand

Een uitzaaiing van de tumor. De uitzaaiing zit niet in de buurt van de tumor maar op een andere plek in het lichaam.

Synoniem van: afstandsmetastasen

Unifocaal

Iets zit op 1 plek. Bijvoorbeeld: de kanker zit op 1 plek.

Upper GI

Het bovenste deel van het maag-darmstelsel: slokdarm, maag en de dunne darm.

Vaatafsluiting

Er zit een bloedprop in een bloedvat. Dan kan het bloed niet meer doorstromen.

Synoniem van: trombose

Vascularisatie

Als er bloedvaten ontstaan op een plek in het lichaam. Zo krijgt die plek bloed. Bijvoorbeeld een tumor.

Synoniem van: doorbloeding

Ventraal

Aan de buikkant: de voorkant van het lichaam.

Verdacht

Iets ziet er anders uit dan normaal. De arts kan denken dat het kanker is, maar het kan ook iets anders zijn.

Vergrote lymfeklier

De lymfeklieren zijn opgezet en groter dan normaal.

Synoniem van: lymfadenopathie

Verhoogde bloedingsneiging

Spontane bloedingen omdat er te weinig bloedplaatjes zijn.

Synoniem van: hemorragische diathese

Verhoogde spierspanning

De spanning in de spieren is (te) hoog.

Synoniem van: hypertonie

Verstopping

Verstopping van de darmen die lang duurt. De ontlasting is vaak hard en poepen is moeilijk.

Synoniem van: constipatie, obstipatie

Vervroegde overgang

Als een vrouw voor haar 40e in de overgang komt.

Synoniem van: premature menopauze

Vetdiarree

In de poep zit vet dat niet is verteerd. De poep kan dan vet zijn of beige of licht van kleur. Of blijven drijven of vastplakken aan de wc-pot.

Synoniem van: steatorroe

Vocht achter de longen

Vocht in de ruimte tussen de beide longvliezen. Normaal zit hier geen vocht. Het kan ontstaan door kanker op het longvlies, maar ook door bijvoorbeeld een ontsteking.

Synoniem van: pleuravocht

Vochtretentie

Het lichaam houdt te veel vocht vast.

Voedingssupplementen

Iets wat je extra eet of drinkt, naast je gewone voeding. Je vult je gewone eten aan, omdat je van sommige voedingsstoffen te weinig hebt. Bespreek met je arts of dit verstandig is.

Voorgeschiedenis

De geschiedenis van de patiënt. Vooral welke ziektes iemand heeft gehad.

Waterbuik

Vocht in de buik, tussen de darmen in. Normaal zit hier geen vocht. Het kan ontstaan door kanker op het buikvlies.

Synoniem van: ascites, buikvocht

Weefselonderzoek

Onderzoek van weefsel onder de microscoop.

Synoniem van: histologie, histologisch onderzoek

Weinig gedifferentieerd

De graad geeft aan hoe sterk de kankercellen verschillen van gezonde cellen. Bij graad 3 groeien de kankercellen snel. Ze lijken helemaal niet meer op gezonde cellen.

Synoniem van: graad 3, hooggradig, slecht gedifferentieerd

Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst

Een wet waarin alle rechten en plichten van de patiënt staan.

Synoniem van: WGBO

WGBO

Een wet waarin alle rechten en plichten van de patiënt staan.

Synoniem van: Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst

Whipple-operatie

Een operatie waarbij de arts de kop van de alvleesklier en een deel van de maag verwijdert. En ook de twaalfvingerige darm, de galblaas en galweg en de lymfeklieren rondom de alvleesklier.

Synoniem van: pancreatoduodenectomie

WHO performance status

Getal dat iets zegt over de conditie en hoe goed iemand voor zichzelf kan zorgen. De score loopt van 0 tot 4. Bij 0 is de conditie goed, bij 4 slecht.

Synoniem van: WHO PS

WHO PS

Getal dat iets zegt over de conditie en hoe goed iemand voor zichzelf kan zorgen. De score loopt van 0 tot 4. Bij 0 is de conditie goed, bij 4 slecht.

Synoniem van: WHO performance status

Wondvochtophoping

Zwelling met veel vocht na een operatie. Soms is het nodig om het vocht weg te halen met een punctie.

Synoniem van: seroom

YcTNM

Een score die iets zegt over het stadium van de kanker ná een voorbehandeling (vaak chemotherapie), maar vóór de operatie.

YpTNM

Een score die iets zegt over het stadium van de kanker na een voorbehandeling en na een operatie. Meestal is het een voorbehandeling met chemotherapie.

Zenuwschade

Schade aan de zenuwen in de handen of voeten. Het gevoel aan de uiteinden van de zenuwen verandert. Zo ontstaan pijn, doofheid en/of tintelingen.

Synoniem van: neuropathie

Ziektegeschiedenis

De patiënt vertelt de arts over de geschiedenis van de ziekte. De arts stelt vragen om meer te weten te komen over de klachten.

Synoniem van: anamnese

Ziektevrije overleving

Schatting van het aantal jaren dat een patiënt zal leven zonder dat de ziekte terugkomt.

Zwakte

Een zwak gevoel in het hele lichaam. Meestal komt dit door een ernstige ziekte.

Synoniem van: asthenie, krachtsvermindering

Colofon

Met medewerking van:

illustratie-verpleegkundige-vrouw

Ellen Jellema-Betten

Verpleegkundig specialist HPB, UMCG

illustratie-arts-vrouw

Dr. Mariëlle Coolsen

Chirurg, Maastricht UMC+

Linkedin

illustratie-arts-vrouw

Dr. Judith de Vos-Geelen

Internist-oncoloog, Maastricht UMC+

Logo living with hope

Living with Hope

Patiëntenorganisatie

Website

Gemaakt door de redactie van kanker.nl

Laatste update: december 2023