Woordenboek darmkanker

Een woord dat je niet kent? Wij leggen het uit.

A - B - C - D - E - F - G - H - I - L - M - N - O - P - R - S - T - U - V - W - Y - Z

A

Abdominoperineale resectie

APR, endeldarmverwijdering
Operatie van de endeldarm. De chirurg verwijdert de endeldarm en de anus (poepgat). Na deze operatie is een stoma nodig. 

Anaal

Via de anus (het poepgat).

Anale fissuur

Anusscheurtje
Een kloofje of scheurtje van de anus (poepgat).

Anale kanaal

Het allerlaatste deel van de endeldarm waardoor de ontlasting (poep) uit het lichaam komt. Het anale kanaal is enkele centimeters lang en aan het eind zit de kringspier. 

Anorectale overgang

De plek waar de endeldarm overgaat in de anus (het poepgat).

Anus

Poepgat
Het gat aan het eind van de darm waardoor de ontlasting (poep) uit het lichaam komt.

B

BBPS

Boston Bowel Preparation Scale
Een maat waarmee de arts aangeeft hoe schoon de darmen zijn na een darmspoeling. De score loopt van 0 tot 9. Een score van 6 of hoger geeft aan dat de darm schoon genoeg is.

C

Colectomie

Darmresectie, darmverwijdering
Een operatie waarbij de chirurg een deel van de dikke darm verwijdert.

Colitis

Darmontsteking, enterocolitis
Een ontsteking van de dikke darm.

Colitis ulcerosa

Chronische ontsteking van de dikke darm.

Coloanale anastomose

Colorectale anastomose
Een verbinding tussen de dikke darm (colon) en de anus (het poepgat). De chirurg maakt deze verbinding na een endeldarmoperatie. 

Colon

Dikke darm
De dikke darm.

Colon ascendens

Het stijgende deel van de dikke darm. Dit is het eerste deel van de dikke darm en zit aan de rechterkant van het lichaam. 

Colon descendens

Het dalende deel van de dikke darm. Dit deel zit aan de linkerkant van het lichaam. 

Colon transversum

Het dwarse (platte) deel van de dikke darm.

Coloninloop

Via de anus (poepgat) brengt de arts contrastmiddel in de darmen. Zo kan de chirurg de darmen beter bekijken op een scan, bijvoorbeeld de naad tussen de darmdelen.

Colonoscopie

Coloscopie
Een kijkonderzoek waarbij de arts via de anus (poepgat) ín de dikke darm kijkt. 

Colostoma

Dikkedarmstoma
Een kunstmatige opening van de dikke darm op de buik. Door de stoma komt de ontlasting (poep) uit het lichaam in een opvangzakje.

CRC

Colorectaal carcinoom
Kanker in de dikke darm of in de endeldarm.

CT-colonografie

Een onderzoek waarbij de arts met een CT-scan kijkt of er poliepen of kanker in de darmen zitten.

D

Darmholte

Darmlumen
De binnenkant van de darmen.

Darmobstructie

Darmafsluiting, mechanische ileus
Het voedsel kan niet verder door de darm. Dit komt door een vernauwing of afsluiting van de darm.

Darmwand

De wand van de darm. De darmwand bestaat uit meerdere lagen.

Deviatiecolitis

Een ontsteking van een stuk van de darm dat geen functie meer heeft. Omdat de ontlasting (poep) door de stoma naar buiten komt, komt de ontlasting dan niet meer door dat deel van de darm. Hierdoor kan deze ontsteking ontstaan. 

Diffusierestrictie

Een plek op de MRI-scan die opvalt door een afwijkende kleur. De afwijkende plek kan kanker zijn. 

Dikkedarmkanker

Coloncarcinoom
Kanker in de dikke darm.

Diverticulitis

Ontstekingen in de goedaardige uitstulpingen van de dikke darmwand.

Divertikel

Uitstulping
Abnormale, maar goedaardige uitstulping van de dikke darm.

Dubbelloops stoma

Een kunstmatige opening van de darm op de buik. De  stoma heeft 2 uitgangen: 1 voor slijm en 1 voor ontlasting.

Dunnedarmkanker

Kanker in de dunne darm.

E

Eindstandig stoma

Een kunstmatige opening van de dikke darm op de buik. Deze soort stoma heeft 1 uitgang. Door de stoma komt de ontlasting (poep) uit het lichaam in een opvangzakje.

Endeldarmkanker

Rectumcarcinoom
Kanker in de endeldarm.

Endorectale echografie

Een onderzoek waarbij de arts via de anus (poepgat) een echo van de endeldarm en de weefsels in de buurt maakt.

Endosponge

Een behandeling met een spons. De spons kan vocht en weefsel opzuigen als de naad tussen de darmdelen is gaan lekken na de operatie.

Enteritis

Darmontsteking
Een ontsteking van de darm.

Externe sfincter

Kringspier
De buitenste kringspier van de anus (het poepgat).

F

Familiaire adenomateuze polyposis

FAP, polyposis coli
Een erfelijke ziekte waardoor er veel poliepen in de darm ontstaan. Mensen met FAP hebben een grote kans om darmkanker te krijgen

Flexura hepatica

De naam voor de bocht in de dikke darm die tussen het opstijgende deel zit en het platte deel. De bocht ligt bij de lever, rechts in het lichaam.

Flexura lienalis

De naam voor de bocht in de dikke darm die tussen het platte deel en het dalende deel zit. De bocht ligt bij de milt, links in het lichaam.

G

Gloucester comfort score

Dit is een maat waarmee de patiënt aangeeft hoe vervelend of pijnlijk het kijkonderzoek van de dikke darm (coloscopie) was.

H

Hartmann-procedure

Een operatie waarbij de arts een stuk dikke darm verwijdert. Het stuk darm is het S-vormige deel (sigmoïd). Er is een stoma nodig.

Hausstratiepatroon

Het kenmerkende uiterlijk van de dikke darm: de ingesnoerde plooien aan de buitenkant.

Hemicolectomie

Een operatie waarbij de arts alleen het rechter deel of alleen het linker deel van de dikke darm weghaalt.

Hemorroïd

Aambei
Uitstulping aan de binnenkant of buitenkant van de anus (poepgat) dat kan gaan bloeden.

High tie

Bij de operatie aan de endeldarm maakt de chirurg een bepaald bloedvat in de buik los van de grote lichaamsslagader (de aorta). Zo krijgt een deel van de darm geen bloed meer en kan de arts de lymfeklieren in dat gebied verwijderen.

High-output stoma

Een stoma waar heel veel vocht uitkomt, vergelijkbaar met diarree. Het houdt enkele dagen aan. Zo kan een patiënt veel vocht, mineralen en zouten verliezen en uitdrogen.

I

IBD

Chronische darmontsteking, inflammatory bowel disease
Een langdurige ontsteking van de darm.

IFOBT

Immunochemische fecaal occult bloedtest
Onderzoek om te kijken of er bloed in de ontlasting zit. De methode wordt gebruikt bij het bevolkingsonderzoek.

Ileostoma

Dunnedarmstoma
Een kunstmatige opening van de dunne darm op de buik waardoor de ontlasting (poep) uit het lichaam kan. Aan de stoma zit een opvangzakje.

L

Liscoagulatie

Lissen
Een manier om een poliep in de darm weg te halen. De arts doet dit met een soort lasso (lis) die aan de endoscoop vast zit.

Locally advanced rectumcarcinoom

LARC
De tumor in de endeldarm groeit in de spierlaag van de darmwand en soms in omliggende weefsels. Er kunnen ook uitzaaiingen in de lymfeklieren zijn. 

Low anterior resectie

LAR
Een operatie waarbij de arts een stuk van de endeldarm, met het vetweefsel en de lymfeklieren daarin verwijdert.

Low anterior resectie syndroom

LARS
Een verzamelnaam voor klachten die kunnen ontstaan na de behandeling van endeldarmkanker. Vaak hebben de klachten te maken met de ontlasting.

Low tie

De arts maakt een bepaald bloedvat in de buik los van de grote lichaamsslagader (aorta). Zo krijgt een deel van de endeldarm geen bloed meer. 

Lynch-syndroom

Hereditary non-polyposis colorectal cancer, HNPCC
Een erfelijke ziekte waardoor de kans op darmkanker groter is. Vrouwen met Lynch hebben ook een grotere kans op baarmoederkanker.

M

MAP

Mutyh geassocieerde polyposis
Een erfelijke ziekte waardoor er veel poliepen in de darm ontstaan. Mensen met MAP hebben een grote kans om darmkanker te krijgen.

Mesenterium

Een weefsel waarmee de darm vastzit aan de binnenkant van de buik. In dit weefsel zit vetweefsel en lopen bloedvaten, lymfevaten en lymfeklieren. 

Mesorectale fascie

MRF
Een vlies dat om het vet, bloedvaten en lymfeklieren van de endeldarm zit. 

Mesorectum

Vet dat om de endeldarm zit. In het vetweefsel zitten lymfeklieren en bloedvaten

Microsatelliet-instabiel

MSI
Bij microsatelliet-instabiliteit zijn er veel mutaties (afwijkingen) in het DNA van de kankercellen. 

Microsatelliet-stabiel

MSS
De genen die het DNA repareren als er fouten ontstaan werken nog. Daarom zijn meestal minder mutaties (afwijkingen) in het DNA dan bij microsatelliet-instabiele tumoren.

Mucosale poliep

Een poliep aan de binnenkant van de darm die ontstaan is uit het slijmvlies. 

Muscularis propria

Een van de spierlagen in de darmwand.

N

Naadlekkage

Als er vocht of ontlasting (poep) lekt bij de naad. De naad is de plek waar de chirurg de twee stukken darm aan maakt. 

O

Omentumplastiek

Als de arts het omentum (vetschort) losmaakt om bijvoorbeeld een ruimte in de buik op te vullen na een operatie. Of om als bescherming van de darmverbinding (de naad) te gebruiken. 

P

Parastomale hernia

Stomabreuk
Er zit een breuk in het litteken in de buik naast de stoma waardoor de opening waardoor de stoma naar buiten komt, groter is. 

Peri-anale fistel

Peri-anale pijpzweer
Een gangetje tussen de anus en de huid. De oorzaak is een ontsteking aan een slijmkliertje. 

Perirectaal vet

Mesorectaal vet
Vetweefsel rondom de endeldarm. In dit vetweefsel zitten bloedvaten en lymfeklieren.

Peristaltiek

Spijsvertering
De golfbeweging die de darm maakt om het voedsel door het bijvoorbeeld de darm te bewegen.  

Platzbauch

Gesprongen buikwond
De buikwond van de patiënt springt open waardoor de darmen soms te zien zijn.

Polyposis

Een ziekte waardoor er veel poliepen in de darm ontstaan. Mensen met polyposis hebben een grote kans om darmkanker te krijgen.

Portoveneuze fase

De portoveneuze fase is het moment dat de contrastvloeistof in de bloedvaten van de buik zit. Tijdens deze fase kan een CT-scan van de lever het best gemaakt worden.

Proctitis

Endeldarmontsteking
Ontsteking van de endeldarm.

R

Radiatieproctitis

Ontsteking van de endeldarm door bestraling.

Rectaal

Op de plaats van het rectum (de endeldarm).

Rectaal toucher

Rectaal onderzoek
Via de anus brengt de arts een vinger in het rectum (de endeldarm). Dit is het uiteinde van de dikke darm. Zo kan de arts voelen of er afwijkingen in de endeldarm of bij de anus zitten. En of de prostaat vergroot is (bij mannen).

Rectosigmoïdale overgang

De plek waar de dikke darm overgaat in de endeldarm.

Rectum

Endeldarm
Het laatste stuk van de dikke darm. Aan het eind van de endeldarm zit de anus (het poepgat).

S

Serosa

De buitenlaag van de darmwand.

Sessiel poliep

De poliep heeft een platte vorm en zit niet op een steeltje.

Sigmoïd

S-vormig deel
Het deel van de dikke darm voordat de endeldarm begint. Het sigmoïd heeft een S-vorm.

Sigmoid take-off

De plek waar het sigmoïd, het laatste stuk van de dikke darm, overgaat in de endeldarm. De plek is te zien op de MRI-scan. 

Sigmoïdoscopie

Een kijkonderzoek waarmee de arts het sigmoïd bekijkt. Dit is het laatste deel van de dikke darm voordat de endeldarm begint. 

Stoma

Een kunstmatige opening waardoor de urine (plas) of ontlasting (poep) uit het lichaam kan. Dit is nodig als iemand niet meer op de gewone manier kan plassen of poepen. Aan de stoma zit een opvangzakje.

Stoma prolaps

Er komt een stukje van de darm via de stoma-opening naar buiten.

Subserosa

Een laag van de darmwand.

T

TAMIS

TEM, transanale endoscopische microchirurgie, transal minimally invasive surgery
Een operatie via de anus (poepgat) waarbij de arts de tumor uit de endeldarm kan weghalen. De endeldarm en de anus (poepgat) blijven zitten.

Terminale ileum

Het laatste stukje van de dunne darm, voordat die overgaat in de dikke darm.

Totale mesorectale excisie

TME
Een operatie waarbij de chirurg de tumor uit de endeldarm verwijdert en het vetweefsel eromheen.

Transversostoma

Een stoma dat gemaakt is op het platte deel van de dikke darm. Dit stuk darm heet het colon transversum. 

Tubulair adenoom

Een soort poliep in de darm die kwaadaardig kan worden.

V

Valvula bauhini

De klep op de overgang tussen de dunne darm en de dikke darm.

Villeus adenoom

Een poliep in de darm die kwaadaardig kan worden.

Z

Zegelringcelcarcinoom

Een bepaald soort kwaadaardige tumor (kanker) in de dikke darm.

Ziekte van Crohn

Morbus Crohn
Chronische ontsteking van de darm. De ontsteking zit meestal in het laatste deel van de dunne darm, of in de dikke darm.

Dit woordenboek is voor iedereen vrij te gebruiken. Dus ook voor zorgverleners en ziekenhuizen. Ook is het mogelijk om het woordenboek automatisch in het elektronisch patiëntendossier (EPD) te tonen. Heeft u als zorgverlener hier interesse in? Neem dan contact op met kanker.nl.