Problemen met mond, keel en tandvlees door chemotherapie

Sommige soorten chemotherapie beschadigen het slijmvlies in de mond en de keel. Je kunt dan last krijgen van je mond, keel en tandvlees. Door je mond goed te verzorgen, kun je voorkomen dat het erger wordt. Heb je moeite met eten en drinken, vraag dan gerust om pijnstillers.

Lees op deze pagina over:

• Problemen met je mond, keel en tandvlees
• Wat kun je doen bij mondproblemen? (adviezen en voedingstips)
• Wanneer contact opnemen met je arts?
• Naar de tandarts of mondhygiënist? Overleg altijd met je arts en tandarts.

Problemen met je mond, keel en tandvlees

Chemotherapie kan de slijmvliezen van je mond en keel beschadigen. Die gaan dan ontsteken. De medische naam hiervoor is orale mucositis.

Je kunt dan last krijgen van:

• een droge mond
• pijn in je mond
• pijnlijke plekken op je tandvlees, gehemelte, tong, wangen en lippen
• gevoeligheid voor de temperatuur van eten en drinken
• gevoeligheid bij zuur of gekruid eten en drinken
• verandering of vermindering van smaak
• snel bloedend tandvlees
• slechte adem
• slijmvorming in keel en mond

De klachten beginnen meestal enkele dagen na de start van de chemotherapie. Ze nemen 2 tot 4 weken na het einde van de chemokuur af.

Wat kun je doen bij mondproblemen?

Als je last hebt van je mond door chemotherapie is het belangrijk om je tanden en kiezen goed schoon te houden en je slijmvliezen vochtig te houden. Daardoor heb je minder kans op gaatjes, ontstekingen en (schimmel)infecties.

Adviezen voor een goede mondverzorging

• Poets 30 minuten na elke maaltijd en voor het slapen gaan je tanden met een zachte tandenborstel, eventueel elektrisch. Gebruik het liefst eenzelfde soort borstel als je vóór de chemotherapie gebruikte.
• Gebruik een tandpasta met fluoride die niet irriteert. Heb je pijn in je mond, gebruik dan een mentholvrije tandpasta.
• Kun je (tijdelijk) niet goed poetsen, gebruik dan alcoholvrije chloorhexidine mondspoeling of mondspray om tandplak te verwijderen.
• Maak de rest van je mondholte 2 tot 4 keer per dag schoon met natte gaasjes. Vergeet hierbij niet om je gehemelte, wangen, wangzak en tong schoon te maken.
• Wees voorzichtig met floss, ragers en tandenstokers. Probeer wondjes en bloedingen te voorkomen. Je kunt deze hulpmiddelen tijdens de chemotherapie beter niet gebruiken als je dat vóór de chemotherapie ook niet deed. Of als je sneller bloedt door een verlaagd aantal bloedplaatjes.
• Spoel je mond 6 keer per dag met zout water. Spoel ook na eventueel braken.
• Koud water drinken kan de pijn in je mond verlichten.
• Houd je lippen schoon en vet met vaseline.

Adviezen bij een kunstgebit

• Maak je kunstgebit na elke maaltijd goed schoon met een protheseborstel of een nagelborsteltje. Gebruik daarbij een neutrale handzeep. Spoel het gebit goed af.
• Poets je tandvlees regelmatig met een natte, zachte tandenborstel.
• Maak je tong schoon met een tandenborstel of tongschraper.
• Laat je kunstgebit ‘s nachts zoveel mogelijk uit.
• Leg je kunstgebit bij het uitdoen in water met een scheutje keukenazijn.
• Ververs het water met keukenazijn regelmatig.
• Leg je kunstgebit af en toe in pure keukenazijn om tandsteen te verwijderen.
• Kun je het kunstgebit niet meer dragen, bewaar ‘m dan op een droge plaats.

Heb je last van mondklachten? Wacht dan niet tot ze overgaan, maar neem contact op met je arts of verpleegkundige. Je kunt dan pijnstillers krijgen. Zo kun je voldoende blijven eten en drinken en voorkom je dat je te veel afvalt.

Naar de tandarts of mondhygiënist? Overleg altijd met je arts en tandarts

Als je tijdens de chemotherapie voor naar de tandarts of mondhygiënist moet, overleg dit met je arts. Een controle-afspraak hoef je niet te melden, maar als de tandarts een behandeling gaat doen (bijvoorbeeld een kies trekken), dan wel.

Vertel de tandarts of mondhygiënist dat je chemotherapie krijgt. Dit is belangrijk, want tijdens chemotherapie mag de tandarts bepaalde behandelingen niet doen.