Erfelijk melanoom

Komt melanoom vaak voor in je familie? Dan kan dat komen door een erfelijke aanleg voor melanoom. Je kunt laten onderzoeken of je die erfelijke aanleg ook hebt. 

Lees op deze pagina verder over:

• Is melanoom erfelijk?
• Heb ik erfelijke aanleg voor melanoom?

Heb je erfelijke aanleg? Of heb je net gehoord dat je dat hebt? Lees dan deze informatie:

• Controles van je huid
• Verstandig zonnen
• Erfelijke aanleg door afwijking in het CDKN2A-gen
• Erfelijke aanleg door afwijking in een ander gen

Is melanoom erfelijk?

Een melanoom kan erfelijk zijn. Er is dan een erfelijke afwijking in je familie die meer kans geeft op een melanoom. 

Nog niet alle erfelijke oorzaken voor melanoom zijn bekend. Soms zijn er veel mensen in de familie met een melanoom, maar wordt er bij het erfelijkheidsonderzoek (nog) geen aanleg gevonden. Dit heet dan familiair melanoom. 

Heb ik erfelijke aanleg voor melanoom?

In deze situaties heeft je familie misschien erfelijke aanleg:

• Meer (ten minste 3) familieleden aan 1 kant van de familie hebben een melanoom of hebben een melanoom gehad.
• Twee familieleden hebben een melanoom, waarbij een van deze twee meerdere melanomen heeft gehad.
• Een familielid krijgt 3 keer of vaker een melanoom.
• Een familielid krijgt een melanoom onder de 40 jaar en er is nóg een familielid met melanoom.
• In de familie zijn 2 mensen met melanoom en ook nog iemand met alvleesklierkanker.

Herken je een van deze situaties? Dan kan je huisarts of dermatoloog je verwijzen naar een klinisch geneticus (erfelijkheidsarts). Die kan onderzoeken of je erfelijke aanleg hebt. 

Erfelijkheidsonderzoek 

De erfelijkheidsarts kijkt of je een genafwijking hebt waardoor je een grotere kans hebt op melanoom. Dit gebeurt met stamboomonderzoek en DNA-onderzoek. Lees verder over erfelijkheidsonderzoek.

Blijkt uit het DNA-onderzoek dat je erfelijke aanleg hebt voor melanoom? Dan is de kans ongeveer 70% tot 80% dat je ooit een melanoom krijgt. 

Controles van je huid bij erfelijke aanleg voor melanoom

Als je een erfelijke aanleg voor melanoom hebt, krijg je het advies om je huid 1 of 2 keer per jaar te laten controleren door een dermatoloog (huidarts). Dit is dan voor de rest van je leven.

Je familieleden krijgen ook het advies om hun huid jaarlijks te laten onderzoeken door een dermatoloog. Het gaat dan om ouders, broers, zussen en kinderen. Dit zijn eerstegraads familieleden.

Grootouders, ooms en tantes, kinderen van broers en zussen en kleinkinderen (tweedegraads familieleden) kunnen een eenmalig onderzoek krijgen en een instructie voor zelfonderzoek. Meestal is dat voldoende. 

Erfelijke aanleg voor melanoom? Zon verstandig

Heb je een erfelijke aanleg voor melanoom? Bescherm jezelf dan goed tegen de zon. Smeer jezelf goed in of bedek je huid. Blijf uit de zon tussen 12 uur 's middags en 3 uur 's middags. 

Kinderen met een erfelijke aanleg voor melanoom moeten zeker nog voorzichtiger zijn met de zon. Ook als ze misschien erfelijke aanleg hebben. Door te veel zon op jonge leeftijd en te vaak verbranden heb je grotere kans op melanomen op latere leeftijd.

De meest voorkomende genafwijking bij erfelijk melanoom in Nederland is een mutatie in het CDKN2A-gen. Deze fout of mutatie heet ook wel “p16-Leiden”.

Groter risico op melanoom en alvleesklierkanker

Mensen met een mutatie in het CDKN2A-gen hebben een verhoogd risico op melanoom en op alvleesklierkanker. Maar niet iedereen met deze mutatie krijgt kanker.

Het risico voor mensen met een mutatie in het CDKN2A-gen om ooit een melanoom te krijgen is ongeveer 70 tot 80%. Het risico om ooit alvleesklierkanker te krijgen is 15 tot 20%. 

De mutatie is erfelijk. Kinderen van een ouder met deze mutatie hebben 50% kans dat ze deze mutatie ook hebben.

Wat kun je doen om je risico te verkleinen?

Heb je een CDKN2A-mutatie en rook je? Dan is het verstandig om daarmee te stoppen. Roken verhoogt namelijk de kans op het krijgen van alvleesklierkanker. Verder is het belangrijk om niet te lang in de zon te zijn, je goed in te smeren of je huid te bedekken.

Erfelijke aanleg door andere genafwijking

Er zijn ook andere genafwijkingen bekend die de kans op melanoom kunnen vergroten. Bijvoorbeeld een mutatie in het CDK4, POT1, TERT, TERF2IP, ACD of MITF-gen.

Deze mutatie is erfelijk. Kinderen van een ouder met deze mutatie hebben 50% kans dat ze deze mutatie ook hebben.