Immunotherapie bij melanoom

Immunotherapie kan een behandeling zijn bij uitgezaaid melanoom, stadium 3 of 4. Door deze behandeling kan de ziekte soms lange tijd wegblijven.

Lees op deze pagina over:

• Hoe werkt immunotherapie?
• Hoe gaat een behandeling met immunotherapie?
• Slaat immunotherapie altijd aan?
• Immunotherapie bij melanoom stadium 3
• Immunotherapie bij melanoom stadium 4
• Bijwerkingen van immunotherapie
• Ziekenhuizen voor immunotherapie
• Bespreek met je arts de voor- en nadelen van immunotherapie

Of ga direct naar de informatie over behandeling met T-VEC

Immunotherapie is een behandeling die het afweersysteem stimuleert om kankercellen aan te vallen. Het afweersysteem gaat de kankercellen beschouwen als vreemde cellen, net zoals het dat doet met bacteriën en virussen. De afweercellen ruimen de kankercellen op.

De behandeling is gericht op het afweersysteem, niet specifiek op de tumor zelf. Het is vooraf niet te voorspellen of immunotherapie aanslaat.

Je krijgt de behandeling via een infuus in het ziekenhuis. Tussen de toedieningen door is steeds een rustperiode van een paar weken.

Van je arts of verpleegkundig specialist hoor je hoe de behandeling precies gaat, en welke bijwerkingen je kunt verwachten. 

De medicijnen voor immunotherapie bij melanoom heten ook wel checkpoint-remmers.

Slaat immunotherapie bij melanoom altijd aan?

Immunotherapie werkt niet bij iedereen met uitgezaaid melanoom. Vooraf is niet te voorspellen of deze behandeling bij jou gaat werken.

Als je uitzaaiingen snel kleiner worden, is dat gunstig. Het is een teken dat de behandeling bij jou goed werkt. 

Heb je melanoom in stadium 3 en ben je fit genoeg voor behandeling? Dan kun je na de operatie een aanvullende behandeling overwegen met immunotherapie.

Bij stadium 3 melanoom voorkomt deze behandeling bij 1 op de 5 patiënten dat de ziekte terugkomt. Er is nog niet aangetoond dat mensen door deze aanvullende behandeling bij stadium 3 ook langer leven,

Bij melanoom in stadium 3A (melanoom groter dan 1 mm) is het medicijn pembrolizumab een optie.

Heb je melanoom in stadium 3B of stadium 3C, dan zijn nivolumab of pembrolizumab mogelijk.

De behandeling duurt maximaal 1 jaar. 

Immunotherapie bij melanoom stadium 4

Heb je melanoom in stadium 4 en ben je fit genoeg voor een behandeling? Dan kun je een van deze medicijnen krijgen:

• ipilimumab 
• nivolumab 
• pembrolizumab 
• ipilimumab samen met nivolumab

De behandeling heeft als doel om je klachten minder te maken en je leven te verlengen. 

Ben je geopereerd aan een stadium 4 melanoom en ben je ziektevrij? Dan is een aanvullende behandeling met nivolumab mogelijk. Deze behandeling kan de kans kleiner maken dat de kanker terugkomt.

Bij stadium 4 slaat de behandeling bij 30 tot 60% van de patiënten aan. Het percentage hangt af van de agressiviteit en uitgebreidheid van de ziekte en welke immunotherapie gegeven wordt. Aanslaan betekent hier dat de uitzaaiingen meer dan 30% afnemen. 

De behandeling duurt maximaal 2 jaar.

Immunotherapie kan veel verschillende bijwerkingen hebben. Je kunt bijvoorbeeld last krijgen van: 

• huiduitslag
• vermoeidheid
• een grieperig gevoel
• diarree door een darmontsteking
• leverontsteking
• hormoonstoornissen

Heb je klachten door immunotherapie? Bespreek ze met je arts of verpleegkundig specialist

Belangrijk is dat bijwerkingen van immunotherapie vaak niet vanzelf overgaan. Ook als je gestopt bent met immunotherapie kun je  last van bijwerkingen hebben. Overleg daarom bij klachten altijd met je arts of verpleegkundig specialist. Soms is het nodig om bijwerkingen te behandelen met bijvoorbeeld prednison, omdat ze anders snel erger worden.

Voor immunotherapie met checkpoint-remmers kun je in Nederland alleen terecht in een ziekenhuis dat gespecialiseerd is in de behandeling van melanoom. Als het nodig is, verwijst de arts je naar zo’n ziekenhuis. Bekijk de ziekenhuizen voor melanoom.

Heb je uitzaaiingen van melanoom in of onder de huid of in de lymfeklieren? Dan kun je misschien een behandeling met T-VEC krijgen. Dit is een plaatselijke vorm van immunotherapie.

TVEC kan alleen in deze situaties:

• De kanker is niet te ver uitgebreid: stadium 3B/C, 4M1a 
• Je hebt geen uitzaaiingen in je botten, longen, hersenen of in andere organen.

Heb je eerder een perfusiebehandeling gehad? Dan kan T-VEC een optie zijn als het melanoom is teruggekomen. T-VEC is soms ook een mogelijkheid als een ledemaatperfusie een te zware behandeling voor je is.

Wat is T-VEC?

Bij T-VEC krijg je meerdere injecties met het herpesvirus. Dit virus is bekend als veroorzaker van de koortslip. Het is zo aangepast dat het kankercellen doodt en het je eigen afweersysteem stimuleert.

T-VEC slaat aan bij ongeveer 50 tot 60 van de 100 mensen. Gemiddeld werkt T-VEC ongeveer een half jaar. Als de melanomen terugkomen kun je de behandeling opnieuw krijgen.

Bijwerkingen van T-VEC

De bijwerkingen van T-VEC zijn roodheid rondom de uitzaaiingen en verkoudheidsverschijnselen. Het risico op besmetting met het herpesvirus is heel erg klein.

Waar kun je terecht voor een T-VEC-behandeling?

Voor de T-VEC-behandeling hoef je niet opgenomen te worden in het ziekenhuis. Er zijn 4 ziekenhuizen die deze behandeling geven:

• Antoni van Leeuwenhoek
• Erasmus MC
• Radboudumc
• UMCG 

T-VEC staat voor talimogene taherparepvec.

Komje in aanmerking voor immunotherapie? Dan bespreekt de arts de voor- en nadelen van immunotherapie met je. Een voordeel is dat je door de behandeling langer kunt leven. Een nadeel is dat de behandeling bijwerkingen heeft. Die bijwerkingen kunnen invloed hebben op je kwaliteit van leven.

Als je twijfelt of je wel immunotherapie wilt, vertel dit dan aan je arts. Samen kunnen jullie dan besluiten wat in jouw situatie de beste keuze is.