Wat is bestraling?

Bestraling (radiotherapie) is de behandeling van kanker met straling. Het doel van bestraling is om kankercellen te doden. En daarbij gezonde cellen zoveel mogelijk te sparen. 

Veel mensen met kanker krijgen bestraling. Andere veel gebruikte behandelingen zijn operatie, chemotherapie en anti-hormonale therapie. Vaak krijg je een combinatie van behandelingen.

Doel van bestraling

Je kunt bestraling krijgen met als doel om helemaal te genezen. Dit heet curatieve radiotherapie. Vaak krijg je de behandeling dan in combinatie met een operatie of met chemotherapie.

Als je niet meer kunt genezen van kanker, kan bestraling een behandeling zijn om de ziekte te remmen en/of je klachten te verminderen. Dat heet dan palliatieve radiotherapie. Lees verder over het doel van bestraling.

Bestraling is een plaatselijke behandeling. Afhankelijk van de soort kanker wordt alleen de tumor zelf bestraald (met een kleine marge) of het gebied van de tumor met de omliggende lymfeklieren.

Er zijn 2 manieren om te bestralen:

• Uitwendig: de straling gaat van buitenaf door de huid heen. Deze vorm komt verreweg het meest voor. Lees verder over uitwendige bestraling.
• Inwendig: het orgaan of weefsel waar de tumor zit, wordt van binnenuit bestraald. Lees verder over inwendige bestraling.

Soms krijg je een combinatie van inwendige en uitwendige bestraling.

Bij sommige vormen van hematologische kanker wordt je hele lichaam uitwendig bestraald. Dat gebeurt dan altijd in combinatie met een stamceltransplantatie.

Hoe werkt bestraling?

Bestraling maakt het DNA in de kankercellen kapot. Als het DNA veel schade oploopt, kunnen de kankercellen niet meer goed delen en gaan ze meestal dood.

Bijwerkingen van bestraling

Bestraling geeft vaak bijwerkingen. Dat komt omdat de straling ook gezonde cellen kapotmaakt. Die gezonde cellen kunnen de schade meestal wel weer repareren, maar dat kost tijd. 

De bijwerkingen van bestraling hangen af van de plek die bestraald wordt. De meeste bijwerkingen zijn tijdelijk. Lees verder over de bijwerkingen van bestraling.

Langetermijngevolgen van bestraling

Bestraling kan nog lang na de behandeling gevolgen hebben. Welke gevolgen dat zijn, hangt onder andere af van de plek die bestraald is. Lees de uitgebreide informatie over de gevolgen van bestraling.

Vruchtbaarheid en bestraling

Als je geslachtsorganen bestraald worden, kun je minder vruchtbaar of onvruchtbaar worden. Heb je een kinderwens, vertel dit dan vóór de behandeling aan je arts. Vaak zijn er mogelijkheden om je vruchtbaarheid te behouden. Lees verder over vruchtbaarheid en bestraling.

Waar kun je terecht voor bestraling?

Je kunt alleen bestraling krijgen in ziekenhuizen met een afdeling Radiotherapie. Heeft jouw ziekenhuis geen afdeling Radiotherapie? Dan krijg je de bestraling in een ander ziekenhuis of gespecialiseerd behandelcentrum.  

Soms is een speciale bestralingstechniek nodig of wenselijk, bijvoorbeeld protonenbestraling of stereotactische bestraling. Of moet je inwendig bestraald worden. Dan verwijst je arts je naar een ziekenhuis of behandelcentrum dat gespecialiseerd is in deze techniek.