Veelgestelde vragen over bestraling
Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.
Naar colofonHeb je vragen over je bestraling (radiotherapie)? Stel ze aan je arts of verpleegkundige. Hier lees je de antwoorden op een aantal veel gestelde vragen over bestraling.
Algemene vragen over bestraling
- Is bestraling pijnlijk?
- Hoe voelt bestraling?
- Hoe gaat bestraling in z’n werk?
- Hoelang duurt een bestraling?
- Is bestraling gevaarlijk?
Vragen over de bijwerkingen en gevolgen van bestraling
- Welke bijwerkingen heeft bestraling?
- Hoelang duren de bijwerkingen van bestraling?
- Wat kun je doen bij huidklachten door bestraling?
- Wat kun je doen bij pijn in je mond door bestraling?
- Heeft bestraling gevolgen op lange termijn?
- Heb je een grotere kans om opnieuw kanker te krijgen na bestraling?
Vragen over leefregels tijdens bestraling
- Mag je anderen aanraken of zoenen tijdens bestraling?
- Mag je zwemmen als je bestraald wordt?
- Mag je naar de sauna als je bestraald wordt?
- Mag je sporten als je bestraald wordt?
- Mag je autorijden als je bestraald wordt?
- Mag je roken als je bestraald wordt?
- Mag je alcohol drinken als je bestraald wordt?
Is bestraling pijnlijk?
Bestraling zelf doet geen pijn. Ook bestraling van binnenuit (brachytherapie) doet geen pijn.
Bestraling kan wel bijwerkingen hebben die pijn doen, bijvoorbeeld darmkrampen of pijn in je mond. Je huid kan na een aantal keren ook gevoeliger worden en soms pijn gaan doen. Dit hangt af van de plek waar je bestraald wordt.
Hoe voelt bestraling?
Je voelt helemaal niets tijdens de bestraling. Je ziet of ruikt de straling ook niet.
Hoe gaat bestraling in z’n werk?
Meestal komt de straling van buitenaf: via een bestralingstoestel. De straling gaat van buitenaf door de huid heen. De radiotherapeut bepaalt nauwkeurig de hoeveelheid straling en de plek waar je wordt bestraald. De radiotherapeutisch laborant voert de bestralingen uit. Lees verder over uitwendige bestraling.
Soms gebeurt de bestraling van binnenuit. Lees verder over inwendige bestraling.
Hoelang duurt een bestraling?
De bestraling zelf duurt meestal maar een paar minuten of soms zelfs korter. Maar voordat de bestraling begint, moet je in precies de goede houding liggen en moet de apparatuur ingesteld worden. Meestal lig je daarom zo’n 10 minuten op de behandeltafel. Soms is dit langer, vooral bij speciale technieken zoals stereotactische bestraling.
Meestal word je een periode lang elke werkdag bestraald. Van je arts of verpleegkundige hoor je hoeveel dagen of weken de behandeling duurt en wat je kunt verwachten.
Is bestraling gevaarlijk?
Voor jou als patiënt is de bestraling niet gevaarlijk. Na uitwendige bestraling blijft er geen straling in je lichaam achter. Er komt ook geen straling in lichaamssappen zoals zweet, ontlasting, urine en sperma.
De radiotherapeutisch laboranten werken de hele dag met straling. Ze gaan daarom uit voorzorg naar de bedieningsruimte terwijl de bestraling wordt gegeven.
Welke bijwerkingen heeft bestraling?
Een veel voorkomende bijwerking van bestraling is vermoeidheid. Afhankelijk van de plek waar je bestraald wordt kun je ook andere bijwerkingen krijgen. De bestralingsarts bespreekt met je welke bijwerkingen je kunt verwachten.
Hoelang duren de bijwerkingen van bestraling?
Je krijgt in de tweede of derde week van de bestralingen meestal voor het eerst last van bijwerkingen. Vaak nemen de bijwerkingen daarna toe. Meestal hebben patiënten aan het eind van de behandelingen het meest last. In de eerste 1 tot 2 weken na de behandeling zijn de bijwerkingen het meest voelbaar. Daarna nemen ze langzaam af. Het duurt dan meestal nog 2 tot 4 weken voordat ze helemaal weg zijn.
Heeft bestraling gevolgen op lange termijn?
Bestraling kan ook gezonde lichaamscellen beschadigen. Het kan zijn dat je maanden of jaren na bestraling last krijgt van de gevolgen van bestraling. Welke gevolgen dat zijn, hangt af van het gebied dat bestraald is. Lees verder over de langetermijngevolgen van bestraling.
Wat kun je doen bij huidklachten door bestraling?
De arts of verpleegkundige zal je vertellen hoe je je huid het beste kunt verzorgen om klachten zoveel mogelijk te voorkomen. Lees ook de tips bij huidklachten door bestraling.
Is je huid rood, gevoelig of kapot door bestraling? Neem dan contact op met je arts of verpleegkundige voor advies en behandeling.
Wat kun je doen bij pijn in je mond door bestraling?
Kun je moeilijk eten of drinken vanwege de pijn in je mond? Vertel het aan je arts of verpleegkundige. Die kan je medicijnen geven tegen de pijn. Zo heb je minder last en kun je beter eten. Dit is belangrijk om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Vaak kun je ook advies van een diëtist krijgen.
Verder is het belangrijk om je mond schoon en vochtig te houden, je gebit goed te verzorgen en verdere beschadiging te voorkomen. Lees de voedingstips bij mond- en keelklachten.
Heb je een grotere kans om opnieuw kanker te krijgen na bestraling?
Ben je bestraald? Dan kan je kans om jaren later opnieuw kanker te krijgen iets groter zijn dan gemiddeld. Die kans is klein, minder dan 1%, en hangt af van je leeftijd bij bestraling en de plaats van bestraling. Ook andere factoren zijn belangrijk, zoals roken.
Lees verder over bestraling en de kans op een tweede tumor.
Mag je anderen aanraken of zoenen tijdens bestraling?
Als je bestraling krijgt, mag je gewoon contact hebben met anderen. Je bent niet radioactief. Dus aanraken, zoenen of seks hebben is niet gevaarlijk voor jezelf of voor anderen.
Bij irritatie van het slijmvlies is het soms verstandig een tijdje geen seks te hebben. De arts bespreekt dit met je.
Mag je zwemmen als je bestraald wordt?
Als je huid erg geïrriteerd of kapot is, mag je niet zwemmen. Je hebt dan een grotere kans op een infectie.
Als je huid niet beschadigd is, mag je wel zwemmen. Vraag bij twijfel je arts of verpleegkundige om advies.
Mag je naar de sauna als je bestraald wordt?
Als je bestraalde huid er niet anders ziet dan je gewend bent, mag je tijdens de behandeling met bestraling naar de sauna. Worden je klachten na een bezoek aan de sauna erger, dan kun je er beter niet nog een keer heen gaan. Bespreek met je arts wanneer je weer naar de sauna kan.
Mag je sporten als je bestraald wordt?
Als je je goed voelt, is het juist goed om regelmatig te bewegen of te sporten. Lees verder over sporten en bewegen tijdens kanker.
Mag je autorijden als je bestraald wordt?
Als je in staat bent om auto te rijden, mag je autorijden tijdens de bestralingsperiode. Als je erg moe bent of niet geconcentreerd genoeg bent, kun je de auto beter laten staan.
Als je hersenen worden bestraald, gelden er andere regels. Overleg met je arts wat wel en niet mag.
Mag je roken als je bestraald wordt?
Roken zorgt ervoor dat de behandeling met bestraling minder goed werkt. Bespreek dit met je arts. Goed om te weten: je kunt hulp krijgen bij het stoppen met roken.
Mag je alcohol drinken als je bestraald wordt?
Overleg dit even met je arts. Als je ook medicijnen krijgt, kan het zijn dat je arts je afraadt om alcohol te drinken. Alcohol gaat namelijk niet altijd goed samen met medicijnen. Ook bij het stoppen met alcohol drinken kun je hulp krijgen.