Inwendige bestraling (brachytherapie)

Bij inwendige bestraling krijg je bestraling tegen kanker van binnenuit. De bestralingsarts plaatst radioactief materiaal in je lichaam, dichtbij of in de tumor. Dit radioactieve materiaal geeft straling af.

Inwendige bestraling komt veel minder vaak voor dan uitwendige bestraling.

Je kunt inwendige bestraling krijgen:

• via een radioactieve bron die korte tijd in het tumorgebied komt.
• met radioactief materiaal dat in de tumor blijft zitten: permanente implantatie.

Een voordeel van inwendige bestraling is dat de arts een hoge dosis straling kan geven op een klein gebied in of heel dicht bij de tumor. Het risico op schade aan het gezonde weefsel eromheen is daardoor kleiner dan bij uitwendige bestraling.

Je kunt alleen in grotere regionale ziekenhuizen en bestralingscentra terecht voor inwendige bestraling.  Soms moet je daarvoor in het ziekenhuis worden opgenomen.

Wanneer kan inwendige bestraling een behandeling zijn bij kanker?

Inwendige bestraling kan bij de volgende kankersoorten een behandeling zijn:

• baarmoederhalskanker
• baarmoederkanker
• blaaskanker
• prostaatkanker
• slokdarmkanker
• bepaalde tumoren in het hoofd-halsgebied

Afhankelijk van de soort kanker krijg je een combinatie van uitwendige en inwendige bestraling, of alleen inwendige bestraling.

Door inwendige bestraling aan de geslachtsorganen kun je onvruchtbaar worden.

Inwendige bestraling met een tijdelijk ingebrachte radioactieve bron

Als je inwendige bestraling krijgt, is dit meestal met een tijdelijk ingebrachte radioactieve bron.

Eerst plaatst de bestralingsarts holle buisjes of slangetjes op de plek die bestraald moet worden. Dat zijn de bronhouders (applicatoren). Meestal ga je hiervoor onder narcose of krijg je een plaatselijke verdoving. Krijg je de inwendige bestraling na een operatie, zoals bijvoorbeeld bij baarmoederkanker, dan is geen narcose of verdoving nodig. 

Na het inbrengen van de bronhouders maakt de bestralingsarts een MRI-scan of CT-scan van het gebied dat bestraald wordt. Op de beelden van de scan ziet de arts de precieze plek van de bronhouders. Hij of zij tekent op die beelden nauwkeurig in waar de straling moet komen. Met de informatie van de scan berekent de arts hoelang het radioactieve materiaal op welke plaatsen in de bronhouders moet blijven.

Je krijgt de bestraling via een apparaat waarin een kleine radioactieve bron zit. Dit apparaat heet een afterloading-apparaat. Een computer stuurt het apparaat aan. De arts voert via de computer de gegevens voor de bestraling in. De  bestraling gebeurt daarna automatisch.

De bronhouders worden met dunne slangen aan het afterloading-apparaat verbonden. Via deze slangen kan het radioactieve materiaal van het afterloading-apparaat naar de bronhouders. Zo komt de straling in het tumorgebied.

Hoelang duurt de behandeling?

Hoelang de inwendige bestraling met een tijdelijk ingebrachte radioactieve bron duurt, kan verschillen van 10 tot 20 minuten tot een paar dagen.

Als de bestraling meerdere dagen duurt, dan wordt de totale hoeveelheid straling in meerdere porties gegeven. Tussendoor zijn er dan pauzes waarin je verzorgd kunt worden en bezoek kunt krijgen. 

Zolang de stralingsbronnen in je lichaam zitten, blijf je in een speciale behandelruimte. Maar vanwege de straling heeft de kamer speciale voorzieningen: dikke muren, een dikke deur en meetinstrumenten. Dit is om anderen te beschermen tegen de radioactiviteit. Je wordt dan bewaakt met een videocamera, en de straling kan onderbroken worden als dat nodig is.

Vrij van straling

Heb je de totale dosis straling gehad? Dan koppelt de bestralingsarts het afterloading-apparaat los en verwijdert hij of zij de bronhouders. Dit doet meestal geen of weinig pijn. Je hebt hiervoor geen verdoving nodig. 

Zodra de kleine radioactieve bron uit de bronhouders is teruggetrokken, ben je vrij van straling. Je kunt dan weer gewoon contact hebben met anderen.

Inwendige bestraling met permanente implantatie

Permanente implantatie wordt vooral gebruikt bij de behandeling van prostaatkanker. Bij permanente implantatie plaatst de arts ook radioactief materiaal in of dicht bij de tumor. Het radioactief materiaal bestaat uit jodiumzaadjes. Die blijven na de behandeling in de prostaat zitten. Hiervoor gelden speciale adviezen en enkele leefregels. Die staan in een folder die je van het ziekenhuis krijgt. Lees verder over inwendige bestraling bij prostaatkanker.

Bijwerkingen van inwendige bestraling

Tijdens en na de behandeling kun je last krijgen van bijwerkingen. Lees verder over:

• bijwerkingen van inwendige bestraling bij baarmoederhalskanker
• bijwerkingen van inwendige bestraling bij baarmoederkanker
• bijwerkingen van inwendige bestraling bij blaaskanker
• bijwerkingen van inwendige bestraling bij prostaatkanker
• bijwerkingen van bestraling bij bepaalde tumoren in het hoofd-halsgebied