Angst bij kanker

Dat je bang bent is heel begrijpelijk als je kanker hebt (gehad). Hier lees je tips om zelf beter met die angst om te gaan. En waar je moet zijn als je graag hulp van een professional wilt.

Lees op deze pagina over:

• Angst bij kanker
• Tips om met angst om te gaan
• Angst voor terugkeer van kanker
• Hulp bij angst voor kanker

Angst bij kanker

Kanker is een heftige ziekte. De ziekte kan gevolgen hebben voor de rest van je leven. Je kunt er ook aan doodgaan, als je pech hebt. Het is dus heel begrijpelijk dat je bang bent als je kanker hebt. Veel mensen met kanker hebben daar last van. Ze zijn bijvoorbeeld bang voor wat er op ze afkomt: bang voor de toekomst, bang voor de behandeling en de gevolgen daarvan, bang voor de dood.

Heb je zoveel last van angst dat je het dagelijks leven niet meer aankunt? Of dat je daardoor (tijdelijk) geen behandeling kunt ondergaan? Dan heb je misschien een angststoornis.

Tips om met angst om te gaan

Hieronder lees je tips om met angst om te gaan. Zodat je angst minder wordt.

• laat angstige gevoelens toe
• praat over je angst
• schrijf over je angst
• vervang angstige gedachten door helpende gedachten
• zoek afleiding
• beweeg regelmatig
• doe ademhalings- of ontspanningsoefeningen
• zorg dat je voldoende informatie hebt
• maak een beeld van je angst
• doe mee aan een training omgaan met angst

Laat angstige gevoelens toe

Angst is een rotgevoel. Daarom is het vaak het moeilijk om angst toe te laten. Bijvoorbeeld angst voor pijn, of angst voor de dood. Je eerste reactie kan zijn om die angstige gevoelens weg te drukken. Dat helpt misschien even, maar na langere tijd krijg je juist meer klachten.

Het is daarom vaak beter om de angst onder ogen te zien. Om toe te geven aan jezelf: ja, ik ben bang. Dat is moeilijk, daarom is het goed om dat stap voor stap te doen. Een professionele hulpverlener kan je hierbij helpen.

Stap voor stap betekent hierbij:

• De angst herkennen (door signalen van je lichaam)
• De angst onderzoeken (“Deze situatie, gebeurtenis of gedachte maakt me bang”)
• De angst toelaten (“Ik accepteer dat ik bang ben”)

Je gaat de angst dan zien als iets wat er mag zijn. Iets dat je niet weg hoeft te stoppen. De angst onder ogen zien, kan een opluchting zijn. Het kan je angst verminderen en beter te dragen.

Praat over je angst

Het kan helpen om over je gevoelens te praten met mensen om je heen. Zij kunnen je steun en (h)erkenning geven. Dat kan je het gevoel geven dat je er niet alleen voor staat.

Misschien vind je het prettig om met lotgenoten te praten. Zij begrijpen vaak heel goed wat je doormaakt. En ook met welke gevoelens je worstelt. Lees hoe je lotgenoten kunt vinden.

Je kunt je zorgen en angsten ook delen met je huisarts, je behandelend arts of verpleegkundig specialist. Zij kunnen je tips en adviezen geven. Of je doorverwijzen naar een psycholoog of maatschappelijk werker.

Schrijf over je angst

Houd een dagboek bij. Schrijf daarin je angstige gedachten en gevoelens op. Schrijf ook op wat je kan helpen om met de angst om te gaan. Wat kun je doen? En wie kan jou daarbij helpen?

Vervang angstige gedachten door helpende gedachten

Angstige gedachten zijn vaak niet helpend. Je kunt leren om de angstige gedachten te vervangen door helpende gedachten.

Vraag jezelf af: kan ik ook op een andere manier naar de situatie kijken? Bedenk daarna welke realistische, geruststellende gedachten jou kunnen helpen. Schrijf deze helpende gedachten op zodat je ze op moeilijke momenten kunt nalezen.

Een voorbeeld: De gedachte 'de kanker komt vast terug', is een negatieve en niet-helpende gedachte. Deze gedachte is te vervangen door een helpende gedachte. Bijvoorbeeld door: ‘ik heb de best mogelijke behandeling ondergaan en voel me nu goed’.

Wil je anders leren omgaan met angstige gedachten? Een psycholoog of maatschappelijk werker kan je daarbij helpen. Je arts of huisarts kan je een verwijzing geven.

Via de kanker.nl  Appstore kun je ook apps vinden die je hiervoor kunt gebruiken.

Zoek afleiding

Het kan ook helpen om ontspanning of afleiding te zoeken. Doe iets wat je fijn vindt en wat je een goed gevoel heeft. Bijvoorbeeld naar muziek luisteren, een boek lezen, een film kijken, met vrienden afspreken of wandelen of fietsen in de natuur.

Beweeg regelmatig

Bewegen kan helpen om angst te verminderen. Denk bijvoorbeeld aan fietsen, wandelen of fitnessen. Door te bewegen komen er stofjes vrij in je hersenen, waardoor je je beter voelt.

Lees meer over bewegen bij angstklachten.

Doe ademhalings- of ontspanningsoefeningen

Door ademhalingsoefeningen en spierontspanningsoefeningen te doen help je je lichaam te ontspannen. Je geest wordt er ook kalmer van.

Op kanker.nl vind je 3 oefeningen die je kunnen helpen:

• ademhalingsoefening
• spierontspanningsoefening
• oefening ‘bergmeditatie'

Er zijn ook veel (gratis) apps met geleide meditaties en ontspanningsoefeningen. Kijk bijvoorbeeld eens in de  Appstore van kanker.nl.

Zorg dat je voldoende informatie hebt

Misschien weet je (nog) niet precies wat er met je aan de hand is. Of weet je niet hoe een onderzoek of behandeling gaat. Dat kan onzeker en bang maken. Bedank dan welke informatie je nodig hebt om je beter te voelen. En wie deze informatie kan geven.

Kom daarna in actie. Bel bijvoorbeeld met je oncologieverpleegkundige. Of stuur je arts een mail met je vragen. Of bel de kanker.nl Infolijn.

Is er iemand in je omgeving die goed medische informatie kan lezen en begrijpen? Dan kan die persoon misschien informatie voor je opzoeken. Of je uitleggen wat er in medische verslagen staat.

Maak een beeld van je angst

Soms kan het helpen om je angst uit te beelden. Bijvoorbeeld door een tekening, schilderij of beeldhouwwerk te maken. Of door je angst uit te beelden in dans of muziek.

Wil je dit liever onder begeleiding doen, zoek dan in onze gids ‘Hulp bij kanker’ naar hulp en ondersteuning bij angst.

Doe mee aan een training omgaan met angst

Er zijn online programma’s die je kunt gebruiken te leren omgaan met angst:

De online zelfhulptraining ‘minder angst na kanker’

Je kunt je bij de meeste psycho-oncologische centra aanmelden voor deze online training. Je hebt hiervoor een verwijsbrief nodig van je huisarts. Meedoen aan de training is niet gratis, maar de kosten zijn niet hoog. Informeer bij je zorgverzekeraar of je de kosten vergoed krijgt.

Bekijk meer informatie over de training ‘Minder angst na kanker'.

De Kanker Nazorg Wijzer

Ben je klaar met je behandeling, dan is de ‘Kanker Nazorg Wijzer’ mogelijk iets voor jou. Met dit online programma kun je zelfstandig werken aan je herstel. Een van de thema’s in dit programma is angst en somberheid. Je kunt hier informatie en adviezen over krijgen. Ook word je uitgenodigd om opdrachten en plannen te maken.

Ga naar de Kanker Nazorg Wijzer

Angst voor terugkeer van kanker

Na de behandeling van kanker kun je bang zijn dat de kanker terugkomt. En die angst kun je lang houden. Een begrijpelijk gevoel na alles wat je hebt meegemaakt.

Bij de meeste mensen neemt de angst voor terugkeer van kanker na een tijdje langzaam af. Maar sommige mensen blijven veel last houden. Ook jaren na de behandeling.

Vaak gaat de angst voor terugkeer van kanker samen met andere klachten zoals:

• veel piekeren
• prikkelbaar zijn
• vaker dan nodig het eigen lichaam controleren
• niet naar controles durven gaan of juist heel vaak naar de dokter gaan
• slecht slapen
• steeds maar moe zijn
• moeite hebben met concentreren
• moeite hebben om weer aan het werk te gaan
• het lastig vinden om plannen te maken voor de toekomst

Hulp bij angst en kanker

Soms kan de angst zo hevig zijn, of zo lang duren, dat het je leven erg moeilijk maakt. Dan is het goed om hulp te zoeken. Bijvoorbeeld van:

• je (huis)arts
• de praktijkondersteuner van je huisarts: poh-ggz
• je casemanager (verpleegkundige of verpleegkundig specialist)
• een maatschappelijk werker
• een psycholoog
• een geestelijk verzorger

Hulp betekent niet dat je maandenlang therapie moet volgen. Soms kunnen een paar gesprekken al helpen. Of 1 gesprek.

Zoek het liefst iemand die ervaring heeft met de begeleiding van mensen met kanker. Namen en adressen vind je in onze gids  Vind hulp bij kanker.

Goed om te weten: voor een afspraak met een (medisch) maatschappelijk werker of psycholoog heb je een verwijzing nodig. Die kun je krijgen van je arts of huisarts. Voor een afspraak met een geestelijk verzorger heb je geen verwijzing nodig.

Belangrijk: check vooraf bij je zorgverzekeraar of de zorg vergoed wordt.