Nazorg en controle bij prostaatkanker

Na de behandeling van prostaatkanker kom je nog regelmatig op controle. Om te onderzoeken of de behandeling effect heeft, maar ook om de gevolgen of je zorgen te bespreken. Deze controles worden ook wel nacontrole of follow-up genoemd.

Lees op deze pagina verder over:

• Controles bij prostaatkanker
• Heeft de behandeling effect?
• Heb je last van de gevolgen?
• Als je klachten hebt tussen de controles in
• Hoe vaak op controle bij prostaatkanker?
• Hoe gaat een controle-onderzoek?
• Angst voor controles

Controles bij prostaatkanker

De arts kijkt bij controles of de behandeling effect heeft gehad en of de kanker wegblijft. De arts controleert in ieder geval de PSA-waarde. Soms krijg je een rectaal onderzoek.

Ook als je niet meer beter kunt worden, kun je je arts of verpleegkundige blijven zien. Bijvoorbeeld om urologische klachten zoals plasproblemen te bespreken en in de gaten te houden. En om de ontwikkeling van je ziekte bij te houden en om te zien of palliatieve behandelingen effect hebben. De controles kunnen in het ziekenhuis maar soms ook bij de huisarts plaatsvinden.

Heeft de behandeling effect?

Tijdens de controles kijkt je arts of de behandeling effect heeft. De onderzoeken tijdens de controle kunnen de volgende doelen hebben:

• Heeft de behandeling effect? 
• Heb je last van bijwerkingen?
• Is de kanker niet teruggekomen?

Heb je last van de gevolgen van prostaatkanker?

Tijdens de controle kun je ook met je arts bespreken of je last hebt van de gevolgen van prostaatkanker. Bijvoorbeeld of je klachten hebt door de behandeling of last hebt van late gevolgen van de ziekte.  

Misschien maak je je zorgen of heb je last van mentale klachten. Ook dit kun je met je arts bespreken. Als je behoefte hebt aan meer begeleiding kan hij je doorsturen naar bijvoorbeeld een seksuoloog, fysiotherapeut of psycholoog.

Als je klachten hebt tussen de controles in

Misschien heb je tussen de controles door pijn of klachten. Die klachten kunnen door de ziekte komen, maar dat hoeft niet. Bespreek je klachten met je huisarts of je arts of verpleegkundige in het ziekenhuis. Zij kunnen je onderzoeken en proberen de oorzaak van de klachten op te sporen.

Hoe vaak op controle bij prostaatkanker?

Na de behandeling van prostaatkanker kom je regelmatig op controle. Hoe vaak je op controle komt, hangt af van de fase van de ziekte.

Controles na de genezende behandeling

Heb je een behandeling gehad met het doel om je te genezen? Dan krijg je in het eerste jaar na drie, zes en twaalf maanden een controle. Tot drie jaar na de behandeling is de controle ieder half jaar.

Tot vijf jaar na de behandeling vindt de controle jaarlijks plaats. Soms kan de huisarts de controles overnemen. Dat kan vanaf vijf jaar na de behandeling en als het PSA laag blijft.

Controles bij teruggekeerde prostaatkanker

Als de prostaatkanker is teruggekomen, dan bepaal je samen met de uroloog wanneer je op controle komt. Deze specialist kijkt hierbij ook naar je klachten en naar de prognose.

Uitgezaaide prostaatkanker

Bij uitgezaaide prostaatkanker die gevoelig is voor hormonale therapie krijg je meestal iedere drie maanden een controle. Samen met de uroloog bepaal je hoe vaak je op controle komt. 

Bij castratie-resistente prostaatkanker zijn de controles afhankelijk van de soort behandeling. Je maakt hier samen met de uroloog en medisch-oncoloog afspraken over.

Hoe gaat een controle-onderzoek?

Bij een controle bepaalt de specialist altijd de PSA-waarde. Als het PSA hoger is of als je klachten hebt, kan de arts een rectaal onderzoek doen. Of beeldvormend onderzoek, zoals een echografie, MRI-scan, botscan of PET-CT-scan. Soms is een biopsie opnieuw nodig.

Maak je je tussen de controles zorgen? Of heb je een bepaalde klacht? Maak dan eerder een nieuwe controle-afspraak. Je kunt ook bij je huisarts terecht.

Sommige mensen vinden het een prettig en veilig idee om regelmatig naar het ziekenhuis terug te gaan. Anderen zien juist erg op tegen de controle, ook nog jaren na de behandeling. Voor hen is elke controle weer spannend.

Veel mensen zijn bang dat de ziekte terugkomt of erger wordt. Die angst zit vaak diep, en kan zomaar ineens opkomen. Lees meer over de angst voor terugkeer van kanker.

Niet verplicht

De controles zijn niet verplicht. Je kunt ervoor kiezen van de afspraken af te zien. Overleg daarover met de arts. Misschien is een telefonische controle een mogelijkheid als je een bezoek aan het ziekenhuis te zwaar vindt. Bespreek met de arts op welke signalen van je lichaam je kunt letten.

Liever langer onder controle

Er zijn ook mensen die langer onder controle willen blijven dan de periode die de arts heeft voorgesteld. Geldt dit voor jou, bespreek dit dan met je arts. Vertel hem of haar waarom je onder controle wilt blijven. En probeer daar een redelijke afspraak over te maken.