Inwendige bestraling (brachytherapie) bij prostaatkanker

Als prostaatkanker alleen in de prostaat zit, kun je inwendige bestraling krijgen. Het doel van inwendige bestraling is om te genezen van prostaatkanker. Een andere naam voor deze behandeling is brachytherapie.

Op deze pagina lees je:

• Wat is inwendige bestraling?
• Wanneer inwendige bestraling bij prostaatkanker?
• Inwendige bestraling met jodiumzaadjes
• Inwendige bestraling met een iridiumbron
• Bijwerkingen van inwendige bestraling
• Is inwendige bestraling de beste behandeling voor mij?

Wat is inwendige bestraling?

Bestraling (radiotherapie) is de behandeling van kanker met straling. Het doel van de behandeling is om kankercellen te vernietigen. Bij inwendige bestraling krijgt het gebied waar de tumor zit van binnenuit bestraling. De arts plaatst een vorm van radioactief materiaal in het lichaam, dichtbij de tumor. Hierdoor wordt zo min mogelijk gezond weefsel beschadigd.

Er zijn twee manieren om de prostaat inwendig te bestralen: inwendige bestraling met jodiumzaadjes en inwendige bestraling met een iridiumbron. Je arts bespreekt met je welke optie bij je past.

Wanneer inwendige bestraling bij prostaatkanker?

Bij prostaatkanker is inwendige bestraling mogelijk als:

• de tumor alleen in je prostaat zit en niet is uitgezaaid (lokale prostaatkanker)
• je prostaat niet te groot is
• de PSA-waarde lager is dan 15
• de Gleason-score maximaal 7 is
• je vóór de behandeling geen ernstige problemen hebt met plassen

Inwendige bestraling met jodiumzaadjes

Bij deze vorm van inwendige bestraling plaatst de arts jodiumzaadjes in de prostaat. Jodiumzaadjes zijn kleine staafjes die radioactieve straling afgeven. Ze zijn ongeveer zo groot als een korrel hagelslag.

De sterkte van de straling neemt langzaam af. Na een half jaar is de straling grotendeels verdwenen, en na een jaar is er helemaal geen straling meer meetbaar buiten het lichaam.

Hoe gaat een behandeling met jodiumzaadjes?

De arts plaatst de zaadjes met verschillende naalden in de prostaat. Dat doet hij of zij via de huid tussen de balzak en anus: het perineum. Afhankelijk van de grootte en vorm van de prostaat worden zo’n 40-120 zaadjes geplaatst.

De behandeling met jodiumzaadjes gebeurt op de afdeling radiotherapie of in een operatiekamer. Je krijgt een verdoving met een ruggenprik of je gaat onder narcose. Na de behandeling blijf je een paar uur in het ziekenhuis. Soms moet je een nacht blijven.

De jodiumzaadjes blijven zitten

Na de behandeling blijven de jodiumzaadjes in de prostaat zitten. Het is niet nodig om ze weg te halen, de zaadjes kunnen geen kwaad. Er kan tijdens het plassen een zaadje meekomen. Dit is geen probleem.

Adviezen voor na de behandeling

Een paar dagen na de behandeling kun je je normale dagelijkse bezigheden weer oppakken. De dingen die je aanraakt of gebruikt, worden niet radioactief en kunnen ook gewoon door anderen gebruikt worden. Ook je urine en ontlasting zijn niet radioactief.

De radioactieve straling in je lichaam is niet gevaarlijk voor andere mensen. Wel krijg je een paar leefregels voor de eerste periode na de behandeling. Op de polikliniek krijg je hier meer informatie over.

Inwendige bestraling met een iridiumbron

Een andere manier van inwendige bestraling is met een iridiumbron. Je krijgt bestraling met de radioactieve stof iridium-192.

Hoe gaat een behandeling met een iridiumbron?

Voor de bestraling plaatst de arts een paar dunne slangetjes in de prostaat. Dat doet hij of zij via de huid tussen de balzak en de anus: het perineum. Deze slangetjes heten bronhouders.

Voor het plaatsen van de slangetjes krijg je een verdoving met een ruggenprik, of ga je onder narcose. De arts sluit de slangetjes aan op een bestralingstoestel. Het bestralingstoestel brengt de radioactieve iridiumbron via de slangetjes in de prostaat.

Tijdens de bestraling lig je in bed in een speciaal afgesloten kamer. Je krijgt een blaaskatheter om de urine op te vangen. Na de bestraling verwijdert de arts de slangetjes en de blaaskatheter en mag je meestal dezelfde dag nog naar huis. Je bent dan vrij van straling. Je kunt je gewone dagelijkse dingen weer oppakken. Leefadviezen zijn niet nodig.

Iridiumbron samen met uitwendige bestraling

Mannen met een agressievere vorm van lokale prostaatkanker krijgen vaak de iridiumbron samen met uitwendige bestraling. Door de inwendige bestraling is een lagere dosis uitwendige straling nodig. Hierdoor is er minder kans op bijwerkingen.

Inwendige bestraling met iridiumbron bij teruggekeerde prostaatkanker

Bij teruggekeerde prostaatkanker is inwendige bestraling met een iridiumbron soms een mogelijke behandeling.

Bijwerkingen van inwendige bestraling

Bestraling beschadigt niet alleen de kankercellen, maar ook gezonde cellen in de buurt van de prostaat. Daarom kun je last krijgen van bijwerkingen van de behandeling, zoals:

• plasklachten: meer aandrang om te plassen of een zwakkere straal bij het plassen.
• seksuele problemen: zoals erectieproblemen, droog orgasme of een ander gevoel bij het klaarkomen.
• darmproblemen: je hebt vaker ontlasting of diarree, of juist last van verstoppingen.

Bij inwendige bestraling komt de straling bijna alleen in de prostaat. Dit geeft meestal minder schade aan het gezonde weefsel dan bij uitwendige bestraling. Hierdoor is de kans kleiner dat je last krijgt van deze bijwerkingen.

Is inwendige bestraling de beste behandeling voor mij?

Om erachter te komen welke behandeling het beste bij jou en jouw leven past, kun je een keuzehulp gebruiken. Een keuzehulp helpt je met het afwegen van de voordelen en nadelen van de verschillende behandelingen.