Mammografie bij borstkanker

Een mammografie is een röntgenfoto van je borsten. Het is altijd het eerste onderzoek naar borstkanker. Je krijgt een mammografie bij het bevolkingsonderzoek borstkanker of als je huisarts je doorverwijst voor onderzoek naar het ziekenhuis.

Op de mammografie zijn vetweefsel, klierweefsel en bindweefsel van je borst te zien. De mammografie geeft een eerste indruk van een afwijking in de borst. Na de borstfoto is soms verder onderzoek nodig om te bepalen of het gaat om een goedaardige verandering in de borst, of om borstkanker.

Lees op deze pagina over:

• Hoe gaat een mammografie?
• Doet een mammografie pijn?
• Kalkspatjes op de mammografie
• Uitslag van de mammografie (BI-RADS)
• Verwijzing voor verder onderzoek
• Tomosynthese: 3D-foto van de borst

Op een andere pagina vind je informatie over het bevolkingsonderzoek borstkanker.

Hoe gaat een mammografie?

Tijdens een mammografie ga je met ontbloot bovenlichaam tegen het röntgenapparaat staan. De laborant legt je borst tussen 2 platen. Deze 2 platen drukken je borst vast en plat. Zo spreidt het borstweefsel zich en worden mogelijke afwijkingen in je borst zo goed mogelijk zichtbaar. 

Van elke borst krijg je 2 foto’s: 1 van boven naar beneden en 1 in de schuine richting. Soms zijn extra foto’s nodig om alles goed in beeld te kunnen brengen. Het onderzoek duurt in totaal ongeveer 20 minuten.

De druk duurt een paar seconden per foto. Het is niet schadelijk voor je borst, voor een borstprothese of een pacemaker.

De hoeveelheid straling van de mammografie is niet gevaarlijk. 

Het platdrukken van de borst tussen de 2 platen kan pijn doen. De meeste vrouwen hebben geen tot weinig pijn, maar bij sommige vrouwen is het heel pijnlijk.

Heb je last van pijnlijke borsten, dan kun je voor het onderzoek 2 paracetamol innemen.

Heb je pijn tijdens het onderzoek, geef dit dan aan bij de laborant. De laborant probeert het onderzoek zo comfortabel mogelijk voor je te maken.

Tip: probeer je tijdens het onderzoek zo goed mogelijk te ontspannen. Het kan helpen om via je buik te ademen.

Op de website van Borstkankervereniging Nederland vind je een video over de mammografie.

Vocht uit de tepel

Soms komt er tijdens het aandrukken wat vocht uit de tepel. Helder of wit vocht is normaal en kan geen kwaad. 

Krijg je de mammografie in het ziekenhuis en komt er rood-bruin vocht uit je tepel, dan vangt de laborant dit op voor verder onderzoek. Bij groen-bruinig vocht uit je tepel is verder onderzoek niet nodig. Dat is normaal cystevocht. 

Kalkspatjes op de mammografie

Op een mammografie zijn kalkspatjes in de borst goed te zien. Kalkspatjes zien er op de borstfoto uit als witte vlekjes. Ze kunnen wijzen op een goedaardige afwijking in de borst, maar ook op borstkanker. 

Zijn er kalkspatjes op de borstfoto te zien? Dan bekijkt de radioloog hoeveel kalkspatjes er zijn, hoe groot ze zijn, welke vorm ze hebben en wat voor patroon ze hebben. Dit zegt iets over of een afwijking goedaardig of kwaadaardig is. Het kan zijn dat je dan een biopsie krijgt voor verder onderzoek.

Kalkspatjes in de borst verdwijnen niet vanzelf. Maar als ze goedaardig zijn, kunnen ze niet kwaadaardig worden en is er geen behandeling nodig.

Uitslag van de mammografie

De radioloog beoordeelt de röntgenfoto’s. Soms krijg je de uitslag meteen na je onderzoek, soms later diezelfde dag of week telefonisch via je eigen arts. De uitslag van de mammografie wordt aangegeven met de BI-RADS score.

Er zijn 7 mogelijke uitslagen van BI-RADS, van 0 tot 6. Hoe hoger het getal, hoe groter het risico dat het om borstkanker gaat. Van je arts hoor je of er nog verder onderzoek nodig is.

BI-RADS 0

De mammografie of een ander beeldvormend onderzoek geeft niet genoeg informatie voor een definitieve uitslag. Er is meer onderzoek nodig. De meeste vrouwen die BI-RADS 0 krijgen, blijken uiteindelijk geen borstkanker te hebben.

BI-RADS 1

De borst ziet er op de foto normaal uit. Er is geen afwijking gevonden.

BI-RADS 2

Er is een goedaardige afwijking gevonden in de borst. Er is geen verder onderzoek nodig.

BI-RADS 3

Er is een afwijking gevonden die heel waarschijnlijk goedaardig is. De arts doet misschien nog een punctie. Of er volgt een controle na 6 maanden met weer een mammografie, scan of echo.

BI-RADS 4

De afwijking kan misschien kanker zijn. Voor een definitieve uitslag is een biopsie nodig.

Bij ongeveer 4 op de 10 vrouwen met BI-RADS 4 is er sprake van een kwaadaardige tumor. Er wordt onderscheid gemaakt tussen:

• 4a: kans op kwaadaardigheid is 2-10%
• 4b: kans op kwaadaardigheid is 11-50%
• 4c: kans op kwaadaardigheid is 51-94%

BI-RADS 5

De gevonden afwijking is zeer waarschijnlijk kwaadaardig (kanker). Voor een definitieve uitslag is een biopsie nodig.

BI-RADS 6

BI-RADS 6 betekent borstkanker.

Verwijzing voor verder onderzoek

De uitslag van de mammografie bepaalt of er nog verder onderzoek nodig is. Er is aanvullend onderzoek nodig bij BI-RADS score van 0, 3, 4 en 5.

Uit dit aanvullend onderzoek zal blijken of het om een goedaardige verandering in de borst gaat, of om borstkanker.

Tomosynthese: 3D-foto van de borst

Verder onderzoek na de mammografie kan met een tomosynthese. Dit is een röntgenfoto van de borst in 3D.

Het apparaat maakt vanuit verschillende hoeken foto’s van de borst. De foto’s vormen samen een 3D-beeld van het borstweefsel. Hiermee kan de radioloog afwijkingen in de borst soms beter beoordelen dan met alleen een mammografie.

De tomosynthese gaat voor jou op dezelfde manier als de mammografie. 

Wat als je geen mammografie wilt of kunt krijgen? 

In principe is er geen goed alternatief voor een mammografie. Heel soms kan een MRI gemaakt worden. Een echo van de borsten is onvoldoende betrouwbaar.

Dicht borstklierweefsel en mammografie

Bij vrouwen met dicht borstklierweefsel zijn afwijkingen in de borst met een mammografie minder goed te zien. Bij hen komt het soms voor dat borstkanker de eerste keer niet gezien of herkend wordt.