Borstamputatie (mastectomie)
Deze informatie is gecontroleerd door deskundigen.
Naar colofonBij ongeveer 1 op de 3 vrouwen met borstkanker wordt de borst geamputeerd. Bij een borstamputatie haalt de chirurg de hele borst weg. Soms haalt de arts ook de lymfeklieren in de oksel weg.
Lees op deze pagina over:
- Wanneer een borstamputatie?
- Kiezen tussen een borstamputatie en een borstsparende operatie
- Hoe gaat een borstamputatie?
- Borstamputatie zonder directe borstreconstructie
- Borstamputatie met directe borstreconstructie
- Behandelingen voor of na de borstamputatie
En over:
- Herstel na de borstamputatie
- Mogelijke complicaties na de borstamputatie
- Hoe verder na een borstamputatie
- Dubbele borstamputatie
Wanneer een borstamputatie?
De chirurg kan in deze gevallen een borstamputatie voorstellen:
- De tumor is groot in verhouding tot de borst.
- Er zit een DCIS in de hele borst, of in een groot deel van de borst.
- Er zitten meerdere tumoren in de borst.
- De borstkanker is teruggekeerd na een eerdere behandeling met bestraling.
- Je hebt een erfelijke aanleg voor borstkanker.
- Je bent jonger dan 30 jaar.
Kiezen tussen een borstamputatie en een borstsparende operatie
Misschien kun je kiezen tussen een borstamputatie en een borstsparende operatie. Bespreek met de chirurg de voordelen en nadelen van beide opties. En probeer je bij elke optie voor te stellen wat die betekent voor jouw lichaam en je leven.
Neem voldoende bedenktijd en zorg dat je genoeg informatie hebt om een weloverwogen keuze te maken. Wil je meer informatie, vraag dan om een extra gesprek met de chirurg of verpleegkundig specialist.
Hoe gaat een borstamputatie?
Voor de operatie ga je onder narcose. Hoe de chirurg opereert, hangt af van de soort operatie waar je voor kiest:
Bij een reconstructie herstelt een plastisch chirurg de vorm van je borst. De binnenkant van de borst wordt vervangen door een implantaat, of door eigen weefsel van bijvoorbeeld je buik of je rug.
Kun je of wil je geen borstreconstructie laten doen, dan kun je kiezen voor een uitwendige prothese. Uiteraard kun je ook besluiten om 'plat' te blijven.
Borstamputatie zonder directe borstreconstructie
Kies je voor een operatie zonder (directe) reconstructie, dan maakt de chirurg een ovaalvormige snee rondom je tepel en tepelhof. Via deze snee verwijdert de chirurg de tumor en al het borstweefsel, dus ook de tepel en de tepelhof. De borstspier zelf blijft meestal zitten. Het vlies eromheen wordt wel verwijderd.
Meestal verwijdert de chirurg ook één of enkele lymfeklieren in de oksel. Lees meer hierover bij schildwachtklierprocedure. Soms is het nodig alle lymfeklieren in de oksel te verwijderen: een okselkliertoilet.
De operatie duurt gemiddeld 1 tot 1,5 uur. Na de operatie is de vorm van je borst verdwenen en is je bovenlichaam plat aan de kant waar je bent geopereerd.
Na de borstamputatie krijg je in het ziekenhuis een tijdelijke (uitwendige) borstprothese. Deze tijdelijke prothese kun je dragen totdat de wond helemaal genezen is. Als je wilt, kun je daarna een definitieve prothese aanschaffen bij een speciaalzaak. De zorgverzekeraar vergoedt deze prothese. De mammacare-verpleegkundige kan je hier meer over vertellen.
Wil je later alsnog een borstreconstructie laten doen, bespreek dat dan met je arts. Je kunt ook besluiten om 'plat' verder te gaan.
Litteken na borstamputatie zonder reconstructie
Borstamputatie met directe borstreconstructie
Kies je voor een directe reconstructie, dan gebeurt het verwijderen van je borst en de reconstructie in één operatie.
De chirurg verwijdert al het borstweefsel. De huid van de borst blijft daarbij zitten. Als het mogelijk is (en je dat wilt), spaart de chirurg ook de tepel. De plastisch chirurg voert daarna de borstreconstructie uit.
Lees verder over borstreconstructie en de keuzes die je kunt maken.
Litteken na borstamputatie met reconstructie
Onderzoek van het tumorweefsel na de borstamputatie
Na de operatie onderzoekt een patholoog de weggehaalde borst. De uitslag geeft informatie om de verdere behandeling te kunnen bepalen.
Behandelingen voor of na de borstamputatie
Na het verwijderen van de borst is soms bestraling nodig. Vaak adviseert de arts ook andere aanvullende behandelingen, zoals chemotherapie, anti-hormonale therapie of doelgerichte therapie.
Is voor de operatie al duidelijk dat een aanvullende behandeling nodig is? Dan kan het ook zijn dat je hiermee begint. De operatie volgt dan pas als je klaar bent met de aanvullende behandeling.
Herstel na de borstamputatie
De eerste weken na de operatie kan de wond pijn doen en een trekkend gevoel geven. De huid rond de wond kan verkleuren. Soms is het gebied rondom het litteken gezwollen. Een bloeduitstorting in het geopereerde gebied komt regelmatig voor. Deze klachten worden minder naarmate de wond geneest.
Veel vrouwen zien er tegenop om naar de wond te kijken. Het kan prettig zijn om de eerste keer samen met de verpleegkundige en eventueel je partner naar de wond te kijken. De verpleegkundige kan uitleggen wat je ziet.
De meeste vrouwen kunnen een paar dagen na de operatie zichzelf weer verzorgen. Vanuit het ziekenhuis krijg je oefeningen mee voor je arm en schouder. Volg de adviezen goed op. Bewegen is goed voor je herstel.
Mogelijke complicaties van de borstamputatie
Een borstamputatie kan complicaties met zich meebrengen, zoals een nabloeding, infectie of littekenvorming.
Bij de operatie moet de chirurg vaak de gevoelszenuwen doorsnijden. Dit kan leiden tot een doof gevoel aan de binnenkant van je arm. Ook kun je last krijgen van zenuwpijn. Wanneer je borst verwijderd is, kun je pijn krijgen op de plek waar je borst eerst zat. Dit heet fantoompijn. Lees verder over pijn na borstkanker.
Hoe verder na een borstamputatie
Een borstamputatie is een ingrijpende operatie. Het kan invloed hebben op hoe je je voelt en hoe je naar jezelf kijkt. Misschien vind je het fijn om er met lotgenoten over te praten. Lotgenoten vind je bijvoorbeeld via de community van kanker.nl of bij Borstkankervereniging Nederland. Of via IPSO Centra voor leven met en na kanker.
Vind je het heel moeilijk, dan kun je misschien psychologische hulp krijgen. Bespreek dit met je arts of verpleegkundige.
Dubbele borstamputatie
Een dubbele borstamputatie gebeurt vooral bij vrouwen met een bewezen erfelijke aanleg voor borst- en eierstokkanker. Bij deze vrouwen is er met DNA-onderzoek een afwijking in bijvoorbeeld het BRCA1-gen of het BRCA2-gen ontdekt. Zij hebben een erg hoog risico om tijdens hun leven borstkanker te krijgen. Deze vrouwen kunnen ervoor kiezen om hun borsten uit voorzorg (preventief) te laten verwijderen. Het risico op borstkanker daalt dan sterk.
Lees meer over een preventieve borstoperatie op de website van Stichting Erfelijke kanker Nederland.
