Stereotactische bestraling bij een hersentumor

Stereotactische bestraling of stereotactische radiochirurgie is soms een behandeling bij een hersentumor. De tumor wordt dan heel precies bestraald met een heel hoge dosis straling. 

Lees op deze pagina over:

• Wat is stereotactische bestraling?
• Wanneer stereotactische bestraling?
• Bijwerkingen van stereotactische bestraling

Wat is stereotactische bestraling?

Bij stereotactische bestraling bestraalt de radiotherapeut de tumor met een heel hoge dosis straling. Dit gebeurt heel precies, in één tot enkele bestralingen. Daardoor blijft het gezonde weefsel om de tumor heen zoveel mogelijk gespaard. 

De bestraling kan in een aantal keer gegeven worden, op verschillende dagen. Soms krijg je maar één keer stereotactische bestraling. Dan heet het stereotactische radiochirurgie.

Er zijn verschillende vormen van stereotactische bestraling. Op deze pagina lees je meer over:

• stereotactische bestraling met een lineaire versneller
• stereotactische bestraling met een Gamma-knife®

Stereotactische bestraling van een hersentumor met een lineaire versneller

Stereotactische bestraling gebeurt meestal met een gewoon bestralingsapparaat: een lineaire versneller. Dit apparaat richt een bundel röntgenstralen op het gebied dat bestraald moet worden. 

Je krijgt de bestraling (stereotactische radiochirurgie) 1 x of een aantal keren. 

Stereotactische bestraling van een hersentumor met een Gamma Knife®

Soms gebruikt de arts een speciaal bestralingsapparaat: de Gamma-Knife®. Bij dit bestralingstoestel komt de straling uit bijna 200 stralingsbundels. Die stralen komen in één punt samen: het brandpunt. Daardoor kan het tumorweefsel in het brandpunt in een keer een heel hoge dosis straling krijgen. Deze vorm van bestraling is een vorm van stereotactische radiochirurgie.

Je krijgt geen bestralingsmasker, maar een lichtgewicht metalen frame op je hoofd. Dit wordt met schroeven vastgezet. Je krijgt plaatselijke verdoving. 

Wanneer stereotactische bestraling bij een hersentumor

De arts kiest vaak voor stereotactische bestraling wanneer 1 of meer kleine gebieden in de hersenen behandeld moeten worden. Bijvoorbeeld bij een meningeoom of bij uitzaaiingen in de hersenen.

Stereotactische bestraling van een hersentumor kan bijwerkingen geven. Je arts of verpleegkundige bespreekt welke bijwerkingen je kunt verwachten. En hoe je hier het best mee omgaat.

Sommige bijwerkingen ontstaan kort na de behandeling, andere pas maanden of jaren na de behandeling. Lees meer over late bijwerkingen.

Bijwerkingen kort na de behandeling zijn:
•    vermoeidheid
•    hoofdpijn en misselijkheid
•    haaruitval en huidklachten
•    toename van neurologische uitval

Vermoeidheid

Van de bestralingen kun je moe worden. Ook het heen en weer reizen naar het ziekenhuis kost energie.

Hoofdpijn en misselijkheid

Door de bestralingen kan vochtophoping in je hersenen ontstaan. De druk in je hoofd neemt dan toe. Daardoor kun je hoofdpijn krijgen en misselijk worden. Er zijn goede medicijnen tegen deze klachten. Je krijgt die van je arts.

Haaruitval en huidklachten

Op je hoofd kan je haar uitvallen. Dat begint meestal na 1 tot 2 weken. Je haar valt vooral uit op de plek waar de straling je hoofd raakt.  Op deze plek kan de huid ook gevoelig en droog worden. Hiervoor kan je een zalf krijgen.

Meestal groeit het haar in de maanden na de behandeling weer aan. Soms gebeurt dit niet en blijft het een kale plek. Je kunt die bedekken met een pruik of haarstuk. De zorgverzekeraar vergoedt dit meestal. Je hebt dan wel een verklaring van de radiotherapeut nodig. 

Toename van uitval van hersenfuncties

In de weken tot maanden na stereotactische radiochirurgie kan er zwelling ontstaan in het bestraalde gebied. Soms zelfs nog later. Hierdoor kun je meer last krijgen van neurologische klachten. Welke klachten dat zijn, hangt af van de plek waar de tumor zat. Voorbeelden van klachten die je kunt hebben zijn krachtsverlies of gevoelsstoornissen. De klachten zijn meestal tijdelijk.

Je arts bespreekt met je of je neurologische uitval kunt verwachten. 

Lees op hersentumor.nl verder over uitvalsverschijnselen.

Late bijwerkingen van bestraling van een hersentumor

Bestraling van de hersenen kan bijwerkingen geven die langer duren. Of bijwerkingen waar je pas na maanden tot jaren last van krijgt. Zoals uitval van hersenfuncties of verandering in verstandelijke vermogen, bijvoorbeeld geheugenproblemen. Je arts bespreekt met je welke bijwerkingen je kunt verwachten.

Meer informatie over verandering in verstandelijke vermogens lees je op hersentumor.nl.