Jong & kanker: tips om gezond en fit te blijven

Zo gezond en fit mogelijk blijven als je kanker hebt (gehad) kan helpen om klachten te voorkomen of te verminderen. Maar hoe doe je dat? En wie kan je daarbij helpen? Bekijk onze tips.

Lees op deze pagina over:

• gebruik geen alcohol, drugs en tabak
• probeer op een gezond gewicht te komen (of te blijven)
• eet bewust
• probeer regelmatig te bewegen en/of te trainen
• zorg voor voldoende nachtrust

Gebruik geen alcohol, drugs en tabak

Alcohol, drugs en tabak zijn voor iedereen ongezond. Maar zeker als je kanker hebt, is het belangrijk om die dingen te laten staan. 

Alcohol, drugs en tabak kunnen er onder andere voor zorgen dat je medicijnen minder goed werken en dat je meer last hebt van bijwerkingen. Ook kunnen ze de kans op infecties vergroten. Alcohol en drugs geven je tijdelijk een beter gevoel, maar maken je moe en kwetsbaar.

Houd je wel van een drankje of een sigaret? Of gebruik je wel eens drugs? Dan zal je hierin bewuste keuzes moeten maken.

Nee zeggen tegen dingen die door je leeftijdgenoten juist volop worden verkend en ontdekt, kan heel moeilijk zijn. Hoe ga je daarmee om? Praat erover met je AYA-verpleegkundige. Je kunt ook contact zoeken met lotgenoten. Zij kunnen je vertellen hoe zij het ervaren en hoe zij hiermee omgaan.

Wil je stoppen met roken, alcohol en/of drugs? Je kunt hier hulp bij krijgen. Vraag dit na bij je huisarts of kijk in onze gids Hulp bij kanker.

Probeer op een gezond gewicht te komen (of te blijven)

Een gezond gewicht is belangrijk: niet te zwaar zijn, maar ook niet te licht. Helaas kan het door je ziekte een flinke uitdaging zijn om op gewicht te blijven. Je medicijnen kunnen ervoor zorgen dat je aankomt. Of dat je juist afvalt, doordat je misselijk bent of pijn hebt bij eten en slikken. Verder kan je stoelgang behoorlijk veranderen onder invloed van je medicijnen.

Gelukkig hoef je het niet alleen te doen. Er is hulp beschikbaar. En op Voeding & Kanker Info vind je veel tips.

Afvallen

Wil je afvallen? Bekijk dan op Voeding & Kanker Info de voedingstips bij ongewenste gewichtstoename.

Aankomen

Wil je aankomen of heb je moeite om op gewicht te blijven? Bekijk dan op Voeding & Kanker Info de voedingstips bij ongewenst gewichtsverlies.

Hulp bij afvallen of aankomen

Is het lastig om een gezond gewicht te bereiken? Of heb je liever persoonlijk advies? Maak dan een afspraak met een oncologiediëtist. Dat is iemand die veel weet over voeding en kanker. Vind een oncologiediëtist bij jou in de buurt.

Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat je met de juiste voeding je lichaam kunt helpen tijdens je behandeling. Ook is er van sommige voedingsmiddelen en supplementen bekend dat je ze beter juist níet kunt gebruiken tijdens een behandeling. Bijvoorbeeld omdat je medicijnen dan minder goed werken.

Op Voeding & Kanker Info vind je betrouwbare informatie over:

• voeding tijdens je behandeling
• voeding na je behandeling
• voeding en sport
• voedingssupplementen

Je vindt er ook recepten en voedingstips bij problemen met eten en drinken.

Belangrijk: wil je supplementen gebruiken? Bespreek het altijd met je arts of verpleegkundige.

Advies van een diëtist

Heb je vragen over wat je het beste kunt eten of drinken? Maak dan een afspraak met een oncologiediëtist. Die kan je een persoonlijk voedingsadvies geven. Vraag bij je zorgverzekeraar na of je deze zorg vergoed krijgt. Vind een oncologiediëtist bij jou in de buurt.

Blijven bewegen is vaak een uitdaging tijdens je behandelingen en erna. Bijvoorbeeld omdat je meer wilt dan je kunt. Of omdat je moe bent en weinig energie hebt

Toch is het belangrijk te blijven bewegen tijdens je behandeling. Dat zorgt er vaak voor dat je minder last hebt van de bijwerkingen. En een betere conditie zorgt er ook voor dat je je behandelingen beter verdraagt, of dat je na je behandelingen sneller herstelt. Niet alleen lichamelijk, ook geestelijk.

Regelmatig bewegen heeft nog meer voordelen: het helpt om op een gezond gewicht te komen of te blijven en het is belangrijk voor je spierkracht. Verder helpt het bij klachten als vermoeidheid, angst en depressie. Het voelt misschien gek: maar als je denkt dat je te moe bent om te bewegen, is bewegen juist goed.

Wat kun je doen?

Begin met een vorm van beweging die bij je past en die je leuk vindt en bouw langzaam op.

Je spieren en je uithoudingsvermogen trainen is het beste. Probeer beide te doen als dat haalbaar voor je is.

Wil je je uithoudingsvermogen trainen, ga dan bijvoorbeeld wandelen, fietsen, roeien of zwemmen. Of doe cardiofitness in de sportschool.

Wil je je spieren trainen, doe dan fitnessoefeningen in de sportschool of oefeningen thuis.

“Ook al is het zwaar, probeer in ieder geval elke dag 30 minuten te wandelen. Lukt het maar 10 minuten? Dan heb je het toch gedaan. De volgende keer lukt het misschien 15 minuten. Dat kan weer een mijlpaal zijn waarmee je jezelf trots kunt maken. Neem tijdens de wandeling iemand mee voor de gezelligheid, luister naar muziek of bel een vriend of vriendin. Zo heb je minder besef van de tijd.”

Trainen onder begeleiding

Waarschijnlijk heb je geen idee wat je zieke lichaam aankan. Zoek daarom een fitnesstrainer oncologie of een oncologiefysiotherapeut die jou kan coachen. Die zorgt ervoor dat je de oefeningen goed uitvoert, op het goede niveau traint en niet over je grenzen gaat. De fysiotherapeut kan je ook advies geven hoe je thuis aan je conditie kunt werken. Vraag vooraf bij je zorgverzekeraar of je de kosten vergoed krijgt.

Tip: sommige ziekenhuizen hebben eigen beweegprogramma’s (OncoFit). Vraag dit na bij je ziekenhuis, huisarts of zorgverzekeraar.

Sportbegeleiding op maat is ook mogelijk via Stichting Tegenkracht. Misschien is jouw werkgever bereid bij te dragen aan de kosten. Informeer hiernaar bij je werkgever.

Overleg altijd met je arts of verpleegkundige

Bespreek met je arts of verpleegkundige of meer bewegen of trainen in jouw situatie een goed idee is.

Vragen die je kunt stellen:

• Is bewegen veilig in mijn situatie?
• Welke vormen van bewegen of sporten raadt u aan?
• Wat kan ik beter niet doen en waarom?
• Waar moet ik op letten als ik meer ga bewegen of trainen?
• Hoe bouw ik op?
• Is er een beweegprogramma in het ziekenhuis waar ik aan mee kan doen? Zijn daar kosten aan verbonden? Betaalt de verzekeraar die kosten?
• Wie kan mij helpen?
• Is er een handige app die ik hiervoor kan gebruiken?

Tips voor tijdens bewegen of trainen

• Wees niet te streng voor jezelf. De eerste dagen na een chemokuur ben je misschien erg moe. Dan kun je het wat rustiger aan doen of wat minder zwaar gaan trainen.
• Bouw rustig op. Forceer jezelf niet.
• Neem voldoende tijd om van een training te herstellen. Wissel dagen met krachttraining af met een of twee rustdagen. Heb je een duurtraining gedaan (lopen, fietsen etc.)? Controleer dan of je de volgende dag voldoende uitgerust bent.

Zorg voor voldoende nachtrust

Genoeg rust en slaap krijgen is erg belangrijk voor je lichamelijke én geestelijke gezondheid. Helaas is dit vaak niet eenvoudig als je behandeld wordt voor kanker. Je hebt genoeg te piekeren en veel medicijnen hebben als bijwerking dat ze je slaap verstoren. Kijk daarom wat voor jou haalbaar is en neem overdag voldoende rust.

Er is onderzoek gedaan naar hoe je ervoor kunt zorgen dat je beter slaapt. Bekijk de tips om goed te slapen:

Slaapomgeving

• Zorg voor een rustige, prettige omgeving om te slapen.
• Gebruik de slaapkamer alleen om te rusten, te slapen of te vrijen.
• Houd je telefoon buiten de slaapkamer. Koop een wekker als je je telefoon als wekker gebruikt.

Voor het slapen gaan

• Stop een uur voor het slapengaan met kijken naar tv, tablet, computer en smartphone. Door het blauwe licht van beeldschermen voor het slapengaan te vermijden, geef je je lichaam de kans om het slaaphormoon melatonine aan te maken.
• Probeer je te ontspannen vóór je gaat slapen, maak je gedachten rustig.
• Drink geen koffie en alcohol en eet geen grote maaltijd in de uren voor je gaat slapen.
• Ga pas naar bed als je moe bent. Het is belangrijk dat je lichaam doorheeft dat het mag slapen als je in je slaapkamer komt.

Als je wakker ligt

• Draai de wekker om, dan zie je niet steeds hoe lang je wakker ligt.
• Verleg de focus van per se moeten slapen naar dat het voldoende is te rusten. Probeer om zo ontspannen mogelijk te blijven en te accepteren dat je wakker bent. Het klinkt raar, maar dat helpt vaak het beste.
• Gebruik oordopjes als je last hebt van de geluiden om je heen.

Bekijk ontspanningsoefeningen die je thuis zelf kunt doen.

Slaap je slecht? Praat erover met je (huis)arts, verpleegkundig specialist of (AYA-)verpleegkundige of met de maatschappelijk werker in het ziekenhuis. Samen kunnen jullie kijken of er iets aan te doen is.