Je vrienden

Je vrienden of vriendinnen zullen je vaak helpen en steunen als je kanker hebt, en ook in de periode daarna. Maar omdat kanker ‘nieuw’ voor ze is, kunnen ze zich ook onzeker of ongemakkelijk voelen. Goed communiceren met elkaar is belangrijk om elkaar niet kwijt te raken. Lees de tips op deze pagina.

Lees op deze pagina over:

• Impact van kanker op je vrienden
• Impact van kanker op vriendschappen
• Tips voor een goede communicatie met vrienden
• Hulp vragen aan je vrienden
• Als je vrienden het laten afweten

Impact van kanker op je vrienden

Dat jij kanker hebt, kan voor je vrienden heel confronterend zijn. Ze zijn misschien bang om je kwijt te raken, voelen zich machteloos of maken zich zorgen om je. Of ze beseffen: dat kan mij ook overkomen. 

Het kan voor je vrienden ook heel ongemakkelijk zijn. Misschien ben jij de eerste in hun omgeving die kanker krijgt en weten ze niet goed hoe ze moeten reageren. Hebben ze eerder een dierbare aan kanker verloren, dan kan jouw ziekte allerlei herinneringen of emoties oproepen.

Impact van kanker op vriendschappen

Iedereen met kanker zal het beamen: vriendschappen kunnen veranderen door kanker. Niet iedereen kan of wil contact houden. Sommige vrienden raak je kwijt, andere vriendschappen worden sterker, en misschien maak je ook nieuwe vrienden. Jij verandert zelf waarschijnlijk ook door alles wat er bij de ziekte komt kijken.

Probeer vrienden en vriendinnen waar je echt om geeft, vast te houden. Ook al laten ze misschien minder van zich horen dan je zou willen. Misschien zitten ze met hun gevoelens in de knoei. Of spelen er andere dingen in hun leven.

Tips voor een goede communicatie met vrienden

Communiceren met je vrienden is niet altijd makkelijk als je kanker hebt.  Omdat kanker zoveel impact heeft, is de kans op miscommunicatie en misverstanden best groot. Deze 5 tips kunnen misschien helpen:

1. Wees open over je ziekte. Vertel of beschrijf wat je doormaakt en wat het met je doet. Als je open bent, is het voor anderen makkelijker om toenadering te zoeken, vragen te stellen en je te steunen.
2. Spreek uit dat je begrijpt dat hun leven doorgaat. Toon ook interesse voor wat anderen meemaken. Vraag je vrienden ook hun zorgen met je te delen.
3. Zeg dat je het rot vindt dat dingen niet meer zijn zoals vroeger. Of dat je belangrijke dingen als verjaardagen of huwelijken mist. De ander krijgt dan ruimte om uit te spreken dat hij dat ook verdrietig vindt, zonder dat iemand daarover schuld draagt. Jouw ziekte overkomt jou net zo goed als hen.
4. Spreek je waardering uit voor hulp en steun die je krijgt.
5. Vul niet voor jezelf in wat je vrienden denken of voelen. Dat weet je namelijk niet. Vraag het aan ze. Zo voorkom je onbegrip en misverstanden.

“Praten over kanker is ontzettend ingewikkeld. Helaas is er maar één manier om daar beter in te worden: door het gewoon te doen. Door er ontzettend slecht in te durven zijn. Door er maar gewoon mee te beginnen. En dat vooral samen te doen.”

Tips voor contact houden en samen dingen doen

• Leg uit dat je stemming, je gevoelens en je behoeften per dag of zelfs per moment kunnen verschillen. Zodat ze niet van zichzelf verwachten dat ze perfect aanvoelen wat je wilt of nodig hebt.
• Bedenk een paar standaardzinnen die je kunt gebruiken als iets je nu niet goed uitkomt, maar dat je het wel waardeert of het op een ander moment wel perfect zou zijn. Bijvoorbeeld: “Fijn dat je bij me langs wilt komen. Nu voel ik me niet zo goed. Ik app je als ik me beter voel.” Of: “Ik heb nu even geen zin om erover te praten. We hebben het er later nog over.”
• Wil je even niemand zien? Zeg dat dan ook. Maak daarbij wel duidelijk dat het tijdelijk is. Probeer uit te leggen waarom dat is. Bijvoorbeeld ‘Ik heb minder weerstand door de chemo en ben bang voor een infectie.’ Of: ‘Ik krijg morgen de uitslag van mijn scan en wil even niemand zien’. Eindig met iets positiefs, bijvoorbeeld dat je weer contact opneemt als je daar klaar voor bent.

Vraag je vrienden om je een berichtje te sturen als jij te lang niets van je hebt laten horen. Want soms vergeet je gewoon te melden dat je je weer beter voelt.

Tips bij onhandige of kwetsende opmerkingen

• Heeft een vriend of vriendin een onhandige of kwetsende opmerking gemaakt? Probeer daar op een rustige manier op te reageren. Geef aan wat de opmerking bij jou oproept. Bedenk ook dat iemand het misschien niet zo bedoelt, of het heeft gezegd uit onwetendheid.
• Plaats die opmerking op je ‘foute opmerkingen’-lijstje. Je erkent daarmee dat het een rotopmerking was. En kunt er ook weer afstand van nemen. Blijft het daarna toch knagen? Praat er dan alsnog over met je naaste. 

Meer lezen? Hier vind je een aantal mooie blogs van een ervaringsdeskundige over communiceren met vrienden:

• Sociaal ongemak en andere onhandigheid. Kanker kan makkelijk voor misverstanden zorgen. Bijvoorbeeld als je vrienden aannemen dat je iets niet wilt, terwijl dat niet waar is. Of omgekeerd. Lees verder.
• Ruimte voor (zelf)onderzoek. Communicatie komt altijd van twee kanten. Je kunt zelf een aantal dingen doen om de communicatie met vrienden goed te laten verlopen. In het kort: laat weten wat je denkt en voelt, en waar je behoefte aan hebt. Oordeel niet, vul niet in, neem niets aan zonder dat je gecheckt hebt of het waar is. Lees verder.
• Verdwaald in de rollercoaster die kanker heet. Zodra je van je vrienden verwacht dat zij het wel begrijpen, of je vrienden van jou verwachten dat iets vanzelfsprekend is, liggen de misverstanden op de loer. Lees verder.
• Mistwolk. Vermoeidheid en geheugen- en concentratieproblemen hebben invloed op je sociale contacten. Hoe ga je daarmee om? Lees verder.
• Blijf zeggen wat het met je doet. Soms is het lastig om te vertellen wat er in je omgaat en waar je behoefte aan hebt. Dat geldt voor jou, maar ook voor je vrienden. Durf te praten, ook als je dat lastig vindt. Lees verder.

Hulp vragen aan je vrienden

Je vrienden en/of vriendinnen kunnen je het beste helpen als ze weten wat je wel en niet wilt. Bespreek daarom met ze waar je behoefte aan hebt. Is dat emotionele steun, zoals luisteren? Praktische steun, zoals halen en brengen, schoonmaken of boodschappen doen? Of wil je dingen doen die afleiding brengen, bijvoorbeeld samen een film kijken of een blokje om?

Help je vrienden jou te helpen. Vaak zeggen ze: ‘Zeg maar wat ik voor je kan doen’. Maar dat is niet concreet genoeg. Je weet zelf ook niet precies waar je hulp bij kunt gebruiken, of wanneer.

Bespreek met elkaar hoe je dagen eruitzien. Wie weet kan de één elke woensdag boodschappen voor je doen. En kan de ander op dinsdagavonden even bellen hoe het met je gaat.

Goed om te weten: ‘steun’ ziet er bij iedereen anders uit. De een vraagt je hoe het is. De ander maakt grappen om je op te vrolijken. En weer een ander brengt je naar het ziekenhuis. Verwacht niet van iedereen hetzelfde.

Durf ook verschil te maken tussen je vrienden. Met de een doe je liever het een, met de ander wat anders. Dat heb je als je niet ziek bent toch ook?

Als je vrienden het laten afweten

Hoe je vrienden omgaan met jouw ziek-zijn, is vooraf niet altijd te voorspellen. Hopelijk blijven je vrienden je door dik en dun steunen. Toch kan het ook anders uitpakken dan je misschien had verwacht.

Houd rekening met dit soort reacties:

• Vrienden vermijden je, negeren het onderwerp kanker als ze je spreken, of bellen je niet op. Mogelijke redenen zijn:
  • Ze weten niet wat ze moeten zeggen.
  • Ze zijn bang dat ze het verkeerde zeggen.
  • Ze zijn bang om je van streek te maken.
  • Ze denken dat je geen zin hebt om te praten, of te ziek bent om te praten.
  • Ze hebben langer dan ze zelf ‘oké’ vinden niet van zich laten horen en durven nu niet meer.
  • Ze denken dat je je tijd liever met anderen doorbrengt.
• Je vrienden komen niet op bezoek, of nodigen je niet uit voor activiteiten. Bijvoorbeeld om deze redenen:
  • Ze denken dat je geen bezoek wilt.
  • Ze zien op tegen een bezoek omdat ze denken dat je er ‘ziek’ uitziet.
  • Ze denken dat je te ziek bent om mee te doen aan activiteiten.
  • Ze voelen zich schuldig dat ze leuke dingen doen, terwijl jij ziek bent.

Wat kun je doen?

Misschien laat een vriend of vriendin niets van zich horen. Of merk je dat hij of zij je probeert te mijden. Dat kan pijnlijk zijn.

Bedenk dat het vaak gaat om angst, onzekerheid of onhandigheid. Is de vriendschap belangrijk voor je? Laat je vriend(in) per mail of app weten dat je een moeilijke tijd doormaakt, maar dat je graag contact wilt houden. Laat weten dat je het fijn zou vinden als hij of zij je zou willen helpen en steunen. Zeg ook dat je begrijpt dat je vriend of vriendin het misschien moeilijk vindt om te zien dat je ziek bent. Of om te horen wat je allemaal door moet maken. En stel voor om samen te zoeken naar een manier om ‘aangehaakt’ te blijven.

Merk je dat je vrienden/vriendinnen niet goed weten hoe ze met je moeten omgaan? Download deze Persoonlijke Hand-In-Handleiding, vul ‘m in en verspreid ‘m onder je vrienden.

“Terwijl ik doodziek op bed lag, werd mijn beste vriendin verliefd op een jongen in Engeland. Ik heb dat hele proces zo goed als gemist. En zij was er te weinig tijdens mijn ziekenhuisbehandelingen. Onze levens matchten domweg niet. Het heeft lang tussen ons ingestaan omdat ik haar verweet dat ze er niet was. Terwijl ik er net zo goed niet voor haar was en zij zich vreselijk schuldig voelde dat ze op een roze wolk leefde, en ik in een diep dal. Toen we dat uitgesproken hadden en daar samen verdrietig om waren, konden we weer verder.”