Kanker, seks en intimiteit

Lees op deze pagina over:

• seks en intimiteit
• seks, intimiteit en kanker op jonge leeftijd
• invloed van kanker op seks en intimiteit
• ervaringen van andere jonge mensen met kanker
• informatie en tips bij seksuele problemen

Seks en intimiteit

Seks en intimiteit kunnen belangrijk zijn voor je kwaliteit van leven.

Seks is niet alleen penetratie (bijvoorbeeld penis-in-vagina of anale penetratie). Strelen, zoenen, knuffelen, tegen elkaar aanliggen, pijpen, beffen, aftrekken en vingeren zijn ook manieren van seksueel contact. Je kunt ook seksspeeltjes gebruiken.

Seks kun je ook met jezelf hebben: masturberen of solo-seks.

Bij intimiteit en seks horen ook: ontdekken wat er allemaal kan, en wat je fijn vindt. Als je kanker hebt (gehad), betekent dat:

• je lichaam (her)ontdekken en onderzoeken.
• je lichaam aanraken om te weten wat fijn voelt en wat je behoeften zijn. Is die ene plek op je lichaam nou juist niet aan te raken? Voelt zoenen en strelen nog fijn? Voelen sommige standjes nu misschien beter dan andere?

Heb je een (seks)partner, heb dan ook de moed over seks te praten. Vertel wat je wel en niet fijn vindt. Zo kan je (seks)partner daarop inspelen.

Seks, intimiteit en kanker op jonge leeftijd

Als je op jonge leeftijd met kanker te maken krijgt, kan dat veel invloed hebben op seks en intimiteit.

Hier kun je bijvoorbeeld tegenaan lopen:

Je relatie is nog erg nieuw

Als je nog niet lang bij elkaar bent, is het de vraag of je relatie sterk genoeg is om samen door zo’n ziekteperiode te komen. Met elkaar praten over seks en intimiteit is dan misschien ook lastiger. Lees tips om met je partner te praten over seks.

Je hebt nog nooit seksueel contact gehad

Misschien heb je nog geen ervaringen met seks. En moet je nog ontdekken wat je fijn vindt, en op wie je valt. Als je tijdens of na de behandeling voor het eerst seks hebt, kan dat extra spannend zijn. Vertel dit ook aan je bedpartner. Het is heel normaal om nieuwsgierig te zijn naar seks, ook als je ziek bent. Neem de tijd om alles te ontdekken, en vergelijk jezelf zo min mogelijk met anderen.

Minder privacy

Woon je tijdens je behandeling (weer) bij je ouders? Dan heb je misschien minder privacy dan je gewend bent. Je oude kinderkamer voelt misschien ook niet heel sexy. 

Het kan helpen om zo snel mogelijk duidelijke afspraken te maken met je ouders over privacy. Bijvoorbeeld over jouw vrijheid om een (bed)partner mee naar huis te nemen. Benoem dat je het heel fijn vindt dat je ouders (weer) voor je zorgen, maar dat vrijheid en privacy belangrijk voor je zijn.

Jonge kinderen

Ben je een jonge ouder en heb je kleine kinderen thuis? Dan heb je vaak zoveel dingen aan je hoofd dat seks niet altijd prioriteit heeft. Ook ben je waarschijnlijk sneller moe. Privacy kan ook een ding zijn. 

Tip: biedt iemand in je omgeving hulp aan? Vraag dan of die je kinderen af en toe mee kan nemen om iets leuks te doen. Daardoor kun jij meer tijd met je partner doorbrengen.

Invloed van kanker op seks en intimiteit

Als je kanker krijgt, kom je soms voor uitdagingen te staan als het gaat om seks en intimiteit. Vaak komt dit door een combinatie van:

• lichamelijke veranderingen of klachten
• een veranderd zelfbeeld
• emoties

Weet dat je niet de enige bent die hier last van heeft. Gun jezelf tijd en eventueel hulp om hiermee om te leren gaan.

Lichamelijke veranderingen of klachten

Je lichaam kan veranderen door kanker en de behandelingen. Je kunt daardoor last krijgen van pijn, vermoeidheid, erectieproblemen of een droge vagina. Of je voelt minder op sommige plekken van je lichaam. Bijvoorbeeld door de littekens van een operatie. Of door neuropathie (schade aan je zenuwen). Ook kan het soms moeilijker zijn om klaar te komen. Of voelt een orgasme anders. Daardoor kan seks meer ‘gedoe’ worden of minder prettig voelen.

Het kan ook zijn dat je juist meer zin hebt in seks. Bijvoorbeeld als bijwerking door medicijnen die je krijgt. Of omdat je juist alle remmen losgooit om je ‘normaal’ te voelen.

Een veranderd zelfbeeld

Je bent niet meer de persoon die je was voor de kanker. Dat maakt misschien dat je je onzekerder voelt. Of dat je je ongemakkelijk voelt over je lichaam. Tegelijkertijd kun je je ook volwassener voelen dan leeftijdsgenoten: je maakt nogal wat mee. Dit kan intimiteit met anderen misschien ook lastiger maken.

Is je uiterlijk veranderd door de behandeling? Een kaal hoofd, geen wenkbrauwen, littekens, een stoma of een veranderd gewicht? Het kan zijn dat je je nu ongemakkelijk(er) voelt over je lichaam. Of je schaamt. Het omgekeerde kan ook: dat je juist trots bent op je lichaam, op alles wat je lijf aankon tijdens de behandeling. En dat je daardoor bewuster omgaat met je lichaam en seksualiteit.

Emoties

Door kanker kan je leven op zijn kop staan. Je stemming kan heel erg bepalen of je zin hebt in (solo-)seks. Als je verdrietig, angstig of somber bent, heb je waarschijnlijk ook minder zin of energie om te vrijen.

Ervaringen van anderen

Veel mensen die jong zijn en kanker hebben (gehad), ervaren veranderingen als het gaat om seks en intimiteit. Welke veranderingen dat zijn, is voor iedereen anders.

Hier vind je kijk-, luister- en leestips:

• podcast: ‘De Bespreekkamer'
• podcast-interview met Nzinga: over haar relatie
• podcast: ‘De herontdekking van haarzelf’
• podcast: ‘Kaal is ook een kapsel’
• interview met Marloes over de effecten van kanker op intimiteit en seksualiteit
• blog van Dramarieke: seks

Ervaringen van anderen kun je ook lezen in de gespreksgroep Jong en kanker. Je kunt daar ook zelf je vragen of twijfels delen.

Informatie en tips bij seksuele problemen

In ons algemene informatiedossier Seksualiteit bij kanker vind je informatie over een aantal seksuele problemen en wat je eraan kunt doen. Ook op thuisarts.nl en op sickandsex.nl vind je informatie en tips. Je kunt natuurlijk ook terecht bij je (huis)arts of bij de (AYA-)verpleegkundige.

Gynaecologische kanker en seks

Heb je een vorm van gynaecologische kanker gehad, bijvoorbeeld baarmoederhalskanker? Op de website van Olijf vind je heel veel informatie, ervaringsverhalen en tips. In tekst, beeld, video's en podcasts. Olijf is de patiëntenorganisatie voor vrouwen met gynaecologische kanker.

Hematologische kanker en seks

Heb je lymfeklierkanker of bloedkanker? Patiëntenorganisatie Hematon heeft een informatief themaboekje over seksualiteit.