Hoe omgaan met iemand die niet meer beter wordt

Veel mensen weten niet wat ze moeten zeggen tegen iemand die ernstig ziek is. Of ze weten niet wat ze moeten doen. Dat is begrijpelijk, want het is ook moeilijk. Hier vind je tips over wat je kunt zeggen en doen.

Op bezoek gaan

• Wil je op bezoek gaan? Vraag dan wat de zieke het liefst heeft. Dat je een afspraak maakt of spontaan langskomt.
• Doe zo gewoon mogelijk als je op bezoek gaat bij iemand die ernstig ziek is. Doe niet extra vrolijk. Of omgekeerd: doe niet extra ernstig. Overdrijf ook niet met het geven van cadeaus en aandacht. Blijf zoveel mogelijk jezelf.
• Maak niet allerlei plannen over wat je gaat zeggen. Laat dat afhangen van de situatie.
• Je kunt een open vraag stellen, zoals: Hoe gaat het met je? Hoe voel je je? Je kunt ook vertellen dat je niet zo goed weet wat je moet zeggen.
• Gewoon luisteren is vaak genoeg. Mensen vinden het meestal fijn als ze hun verhaal kunnen vertellen. je hoeft niet altijd wat te zeggen. Ook niet als het stil is. Het gaat erom dat je er bent.
• Niet iedereen wil over zijn of haar ziekte praten of heeft behoefte aan een gesprek. Dan kan het helpen als je zegt dat er niet gepraat hoeft te worden en dat je er gewoon even wilt zijn.
• Blijf niet te lang. Maar geef de zieke wel alle aandacht in de tijd dat je er bent.
• Je kunt best over jezelf vertellen, zeker als de ander daarnaar vraagt. Dat kan ook afleiding geven. Maar praat niet over je eigen kwalen. Of over die van anderen die ‘ook zoiets’ hebben.
• Mensen vinden het niet fijn om zielig gevonden te worden. Doe dat dus niet. Maar toon wel begrip voor de ernst van de situatie.
• Samen huilen kan fijn zijn en samen lachen ook, maar overdrijf niet.
• Bedenk dat je geen dokter bent. Zeg daarom liever niets over de behandeling of over de dokter. Geef geen voorbeelden van anderen en vertel niet over slechte ervaringen.
• Vindt de zieke zijn of haar situatie ernstig? Neem dat dan serieus. Doe niet overdreven optimistisch en pas op met geruststellen. Want je weet niet hoe het zal gaan.

Heb begrip en respect

• Als iemand ernstig ziek is, kan zijn of haar  gedrag veranderen. Bedenk dat dit logisch is. Iemand kan namelijk erg verdrietig, bang of boos zijn.
• Verwacht daarom niet dat de zieke veel aandacht voor je heeft. Probeer daar begrip voor te hebben.
• Bedenk ook dat iemand door zijn ziekte erg moe kan zijn, waardoor hij of zij geen energie meer heeft voor jou of voor andere zaken.

Als je het moeilijk vindt

• Vind je het moeilijk om op bezoek te gaan of om over de ziekte te praten? Zeg dat dan. Dat is beter dan niets van je te laten horen. Of zeggen dat je het zo druk hebt.
• Je kunt ook een kaartje, e-mail of whatsapp sturen: ‘Ik weet niet zo goed wat ik moet zeggen, maar ik denk aan je.’ Misschien vind je een passende kaart tussen de Kaarten van Betekenis.

Hoe kun je helpen?

• Wil je helpen? Vraag dan gewoon wat je kunt doen en vraag dit regelmatig.
• Als iemand het niet weet, kun je zelf iets voorstellen. Bied concrete hulp aan of doe het gewoon. Hulp bij de simpelste dingen kan soms heel fijn zijn.
• Je kunt bijvoorbeeld de boodschappen doen of de hond uitlaten. Een keer komen koken, eten en afwassen, kan ook gezellig zijn.
• Ken je iemand beter? Dan kun je voorstellen om bijvoorbeeld te komen stofzuigen, of de badkamer schoon te maken of de was te doen. Of je haalt de kinderen af en toe van school. Je kunt ook aanbieden om mee te gaan naar het ziekenhuis.
• Je kunt ook voorstellen om samen een autorit te maken, of met iemand naar het bos of een terras te gaan waar hij graag komt.
• Beloof je iets te doen? Doe het dan ook.
• Ga niet zelf dingen regelen of beslissen. Iemand kan nog zo ernstig ziek zijn, hij blijft de baas over zijn eigen leven.

Cadeautjes

• Een cadeautje meenemen is altijd goed. Neem iets mee waar de zieke wat aan heeft.
• Ligt iemand veel in bed, dan kan dat een zachte pyjama of een groot T-shirt zijn. Maar ook een boek of een tijdschrift, of muziek of een film.
• Pas op met cadeautjes die sterk ruiken, zoals zeep of parfum. Of sterk ruikende bloemen. Sommige ernstig zieke mensen worden daar misselijk van. Doe daarom zelf ook niet teveel parfum op als je op bezoek gaat.

Het gaat vooral om het gevoel dat je iemand geeft

Ernstig zieke mensen hebben te dealen met hun ziekte. Dat kan hen wel het gevoel geven dat ze alleen zijn. Of een eenzaam gevoel geven. Daarom is het belangrijk dat je degene die ziek is het gevoel geeft dat hij niet alleen is. Dat je er voor hem bent en om hem geeft. Dat kan door samen te praten of door samen stil te zijn. Elkaars hand vast te houden, te bidden of een kaars op te steken. Of door samen te huilen of te lachen.

Geef ook aandacht aan de partner en kinderen

Een zieke is zelden alleen ziek. Besteed daarom ook aandacht aan de partner en kinderen, of aan andere familieleden. Vraag ook aan hen hoe het ermee gaat. Of ze hulp of ondersteuning kunnen gebruiken. Neem ook voor hén een aardigheidje mee, stuur een kaart of spreek je waardering uit. Je kunt ook aanbieden een keer bij de zieke te blijven, zodat bijvoorbeeld de partner een boodschap kan doen, of naar de film kan gaan.