Droge mond bij ongeneeslijke kanker

Bij een droge mond heb je te weinig speeksel. Dan kun je minder goed proeven en heb je moeite met kauwen en slikken. Ook kun je last krijgen van je tanden. Hier lees je wat er te doen is aan een droge mond.

Lees op deze pagina over:

• Droge mond
• Oorzaken van een droge mond
• Droge mond bij kanker: wat is eraan te doen?
• Wat kun je zelf doen bij een droge mond?
• Wat wil je en wat vind je belangrijk?

Droge mond

Een droge mond ontstaat als je te weinig speeksel maakt. Dat kan verschillende oorzaken hebben.

Klachten door een droge mond

Als je weinig speeksel hebt, kun je minder goed proeven en heb je moeite met kauwen en slikken. Dan is het moeilijk om goed te eten. En goed eten is erg belangrijk om je weerstand op peil te houden. 

Bij te weinig speeksel kun je ook last krijgen van je tanden. Je hebt een grotere kans op gaatjes in je mond. En op tanderosie: oplossen van tandglazuur door inwerking van zuur.

Andere klachten bij een droge mond zijn:

• taai, draderig speeksel
• pijn
• infecties van de slijmvliezen in je mond
• slechte adem
• niet goed kunnen praten en slapen
• problemen met je kunstgebit

Oorzaken van een droge mond

Een droge mond kan verschillende oorzaken hebben. 

Algemene oorzaken, zoals: 

• met open mond ademen, bijvoorbeeld door een verstopte neus of als er een slangetje in je neus zit voor zuurstof of voeding.
• uitdroging 
• niet eten of drinken 
• angst of depressie 

Een ziekte, zoals: 

• ontstoken speekselklier(en) 
• een gezwel in een speekselklier 
• de ziekte van Sjögren, een chronische ziekte waarbij je last hebt van droge mond en droge ogen en vaak ook van gewrichtsklachten
• diabetes 
• aids
• een te langzaam werkende schildklier 
• nierproblemen 
• een afstotingsreactie na beenmergtransplantatie 
• aandoeningen van je zenuwstelsel 

Een behandeling, zoals: 

• bepaalde medicijnen, zoals morfine of morfine-achtige pijnstillers
• zuurstof 
• regelmatig wegzuigen van slijm uit je keel met een slangetje door de zorgverlener
• bestraling van je speekselklieren 

Droge mond bij kanker: wat is eraan te doen?

Er zijn veel manieren om een droge mond te voorkomen of te behandelen. Overleg met je arts en/of verpleegkundige wat voor jou het beste werkt.

Heb je een droge mond door kanker of een andere ziekte? Dan moet die ziekte behandeld worden. 

Komt je droge mond door de behandeling van die ziekte? Dan kan de arts de behandeling aanpassen. Bijvoorbeeld de medicijnen die je krijgt.

Soms krijg je medicijnen waardoor je meer speeksel aanmaakt, zoals pilocarpine. 

Wat kun je zelf doen bij een droge mond?  

Je kunt zelf veel doen om een droge mond te voorkomen of tegen te gaan:

Tips voor mondverzorging

• Vet lippen en mondhoeken in met vaseline. Dat is te koop bij de drogist.
• Spoel je mond 4 tot 10 keer per dag met zout water (één afgestreken theelepel zout in een glas lauw water). 
• Poets je tanden met een zachte tandenborstel of met een elektrische tandenborstel. 
• Maak één keer per dag de ruimte tussen je tanden en kiezen goed schoon met tandenstokers, ragers en/of flosdraad. 
• Poets je tong met een zachte tandenborstel, of maak hem schoon met een tongschraper.  
• Maak je kunstgebit of plaatje goed schoon. 

Heb je vragen over de verzorging van je mond? Praat erover met je arts, tandarts of mondhygiënist. 

Voedingstips bij een droge mond

• Drink tijdens het eten.
• Voeg extra jus en sauzen toe.
• Kies voor zachte en smeuïge voeding.
• Vermijd sterk gekruide, droge en harde voeding.

Bekijk meer voedingstips bij een droge mond op voedingenkankerinfo.nl.

Heb je vragen over wat je het beste kunt eten? Praat erover met je arts of verpleegkundige. Zij kunnen je advies geven of je een diëtist inschakelen. 

Tips om meer speeksel aan te maken 

• Kauw of sabbel op (suikervrije) snoepjes, kauwgum of stukjes ananas.
• Spoel je mond, bijvoorbeeld met Biotene (3 tot 6 keer per dag) of Zendium.  
• Drink (suikervrije) dranken met prik. 

Het gebruik van lemon swabs wordt afgeraden.

Tips om je mond vochtig te houden

Kunnen je speekselklieren niet genoeg speeksel meer aanmaken? Dan kun je je mond op andere manieren vochtig houden: 

• Drink kleine slokjes water of zuig op ijsblokjes. 
• Gebruik eventueel een mondspray of plantenspuit.
• Spoel je mond met zout water (één afgestreken theelepel in een glas lauw water).
• Spoel bij langdurige klachten met een fluoridemondspoeling tegen gaatjes. Gebruik bij voorkeur een milde tandpasta zonder natriumlaurylsulfaat, bijvoorbeeld Biotene, Zendium, Elmex of Colgate base. 
• Gebruik kunstspeeksel, zoals Saliva Orthana. Dit is te koop bij de drogist of apotheek.
• Maak je mond vochtig met speciale producten, zoals Biotene Oral Balance gel en spray, BioXtra of Caphosol. 

Nog een tip: vermijd mondspoelingen met alcohol of glycerine. Daardoor kunnen je slijmvliezen droger raken.

Wat wil je en wat vind je belangrijk?  

Het is belangrijk dat je (huis)arts, je verzorgers en je naasten weten wat je voelt. Denk niet: ach, het is maar een droge mond. Zeg gerust waar je last van hebt, en probeer uit wat voor jou de beste en prettigste oplossing is, zodat je meer van je eten kunt genieten. Dat is niet alleen fijn, maar ook beter voor je gezondheid.