Uitdroging (dehydratie) bij ongeneeslijke kanker

Als je ongeneeslijk ziek bent, kun je uitdrogen. Soms is de oorzaak te behandelen. In andere gevallen kun je vocht via een infuus krijgen.

Lees op deze pagina over:

• Wat is uitdroging?
• Oorzaken van uitdroging
• Uitdroging: wat is eraan te doen?
• Wat kun je zelf doen om uitdroging te voorkomen?
• Wat wil je en wat vind je belangrijk?

Wat is uitdroging?

Als je lichaam te weinig water bevat, noem je dat uitdroging. Je kunt dan dorst krijgen en moe worden. 

Als mensen doodgaan, houden ze op met drinken. Daardoor drogen ze uit, maar dat hoort bij het normale stervensproces. 

Uitdroging: wat merk je aan je huid?

Je kunt zelf een testje doen, bijvoorbeeld met de huidplooi op de bovenkant van je hand. Trek die tussen je duim en wijsvinger een stukje omhoog en laat hem daarna weer los. Ben je niet uitgedroogd, dan trekt je huid snel weer glad. Ben je uitgedroogd, dan blijft de huidplooi veel langer staan. 

Klachten door uitdroging

Bij uitdroging kun je last hebben van: 

• dorst 
• een droge mond 
• lage bloeddruk, vooral in staande houding
• vermoeidheid, nergens zin in hebben
• ingevallen gezicht, holle ogen 
• snelle hartslag 
• duizeligheid, (bijna) flauw vallen 
• suf zijn
• minder plassen 
• moeite met poepen (verstopping) 
• afvallen
• droge huid
• spiertrekkingen 
• verwardheid

Uitdroging kan ervoor zorgen dat je nieren minder goed werken. Er is dan meer kans op bijwerkingen van medicijnen die via de nier worden uitgescheiden. Als iemand heel erg uitdroogt, kan hij of zij daaraan sterven. Als dat niet de bedoeling is, is het natuurlijk belangrijk dat er wat aan gedaan wordt, bijvoorbeeld vocht geven met een infuus.  

Sommige klachten worden minder

Uitdroging kan er ook voor zorgen dat bepaalde klachten minder worden, bijvoorbeeld: 

• minder vaak naar de wc moeten 
• minder plas laten lopen (minder urine-incontinentie) 
• minder vocht in de longen, dus minder reutelen en hoesten  
• minder braken en diarree 
• minder vocht vasthouden: oedeem
• minder vocht in de buik: ascites
• minder pijn 

Oorzaken van uitdroging

Uitdroging kan verschillende oorzaken hebben:

• Je krijgt te weinig vocht binnen. Bijvoorbeeld omdat je te weinig drinkt of door problemen van je mond, je slokdarm, je maag of darmen
• Je verliest te veel vocht. Bijvoorbeeld door braken, diarree, veel plassen, gebruik van plastabletten, veel zweten.
• Het vocht gaat op de verkeerde plaats zitten. Bijvoorbeeld onder de huid (oedeem), in de long of in de buik in plaats van in je bloedvaten. 

Uitdroging: wat is eraan te doen?

Heb je klachten die kunnen passen bij uitdroging? Of heeft je naaste dergelijke klachten? Vertel het aan je (huis)arts of aan de verpleegkundige. De arts kan onderzoeken wat de oorzaak is en samen kun je kijken of er iets aan te doen is.

Onderzoeken

De arts stelt je vragen en onderzoekt je. Het kan zijn dat je arts meer onderzoeken voorstelt, zoals een bloed- en urineonderzoek. 

Behandeling van de oorzaak van uitdroging

Als bekend is waar de uitdroging door komt, is het belangrijk om de oorzaak aan te pakken, bijvoorbeeld door: 

• Behandeling van verwardheid, slikklachten, afsluiting van slokdarm of maag, misselijkheid, braken, darmverstopping, diarree of koorts.
• Stoppen met plastabletten. 
• Behandeling van te veel calcium en/of suiker in je bloed. 
• Behandeling van problemen met je nieren of bijnieren. 

Vocht toedienen bij uitdroging

Behandeling van de oorzaak helpt niet altijd (voldoende). Dan kan de vocht toegediend worden. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld: 

1. Via je mond: water, thee, bouillon of ORS. ORS is water met bepaalde hoeveelheden suiker en zout (mineralen). Het werkt erg goed tegen uitdroging. 
2. Via een slangetje naar je maag, door je neus (neussonde) of via een PEG-katheter (slangetje door de buikwand).  
3. Via een infuus. 

De beslissing om vocht toe te dienen hangt ook af van het antwoord op de vraag: helpt het nog en ga je je er beter door voelen? En: wat wil jij? De arts zal deze keus met jou en/of je naasten bespreken.

Wat kun je zelf doen om uitdroging te voorkomen?  

Je kunt zelf veel doen om uitdroging te voorkomen. Let er bijvoorbeeld op dat je genoeg drinkt: minstens anderhalve liter per dag. Drink ook als je je geen dorst hebt.

Verlies je vocht, bijvoorbeeld door diarree, zweten of overgeven? Probeer dan extra te drinken.

Goed om te weten: ORS bevat naast water ook suiker en mineralen. Daarom werkt het bij diarree en zweten vaak beter dan water. ORS is te koop bij drogist en apotheek.  

Wat wil je en wat vind je belangrijk?

Als je arts je een behandeling voorstelt, hoef je daar geen ‘ja’ op te zeggen. Het is erg belangrijk om goed na te denken over wat jij zelf wil. Vraag gerust naar de voordelen en de nadelen van de behandelingen. Wat weegt voor jou het zwaarst? Wat wil je wel, en wat wil je niet?

Bespreek je wensen met je arts, zorgverleners en naasten. Vertel hun duidelijk wat je wilt. Dan kunnen zij jou de zorg bieden die bij jou past.