Misselijkheid en overgeven (braken) bij ongeneeslijke kanker

Misselijkheid komt vaak voor bij ongeneeslijke kanker en kan verschillende oorzaken hebben. Je arts of verpleegkundige kijkt samen met jou wat eraan te doen is.

Lees op deze pagina over:

• Misselijkheid en overgeven bij ongeneeslijke kanker
• Oorzaken van misselijkheid en overgeven
• Misselijkheid en overgeven bij ongeneeslijke kanker: wat is eraan te doen?
• Wat kun je zelf doen bij misselijkheid en overgeven?
• Wat wil je en wat vind je belangrijk?

Misselijkheid en overgeven bij ongeneeslijke kanker

Misselijkheid en overgeven kan komen door de behandeling of de kanker zelf. Maar er kunnen ook andere oorzaken zijn. Soms is er iets aan te doen.

Klachten bij misselijkheid

Als je misselijk bent, kun je ook deze klachten hebben:

• je slap en ellendig voelen
• zweten
• overgeven (braken)
• geen trek hebben

Als je veel moet overgeven, dan kan dit gevolgen hebben zoals:

• uitdroging
• ondervoeding
• uitputting

Oorzaken van misselijkheid en overgeven

Een van de oorzaken van misselijkheid en overgeven is chemotherapie, maar er kunnen ook andere oorzaken zijn. Bijvoorbeeld:

Pijn, emoties en lichamelijke reacties

• Pijn, angst, spanning. 
• Iets vies proeven of ruiken. 
• Iets vies zien, of denken aan iets vies.
• Aangeleerde misselijkheid: Als je een paar keer misselijk bent geworden na bijvoorbeeld chemotherapie, is de kans groot dat je er de volgende keer weer misselijk van wordt. Soms zelfs al voordat je de chemotherapie gekregen hebt. Dat komt omdat je lichaam heel snel kan ‘leren’ om op een bepaalde manier te reageren. 

Problemen met je maag

• Een ‘luie’ maag (gastroparese). De maag werkt te langzaam, bijvoorbeeld door een tumor, een maagoperatie of door bepaalde medicijnen. 
• Een tumor in of naast de maag.
• Een verstopte uitgang van de maag, zodat het eten niet naar de darmen kan.\Een ontsteking of een zweer van de maag.
• Bestraling van de maag. 

Problemen met je darmen

• Bestraling van de darmen.
• Harde ontlasting (obstipatie).
• Afsluiting van de darmen door de tumor (ileus)

Andere oorzaken

• Uitzaaiingen in het buikvlies of in de lever.
• Medicijnen (bijvoorbeeld morfine). 
• Te hoog calcium in het bloed (bijvoorbeeld bij uitzaaiingen in het bot). 
• Je lever of nieren werken niet goed.  
• Druk in je schedel (bijvoorbeeld door een tumor of door uitzaaiingen).

Misselijkheid en overgeven: wat is eraan te doen?

Als je veel last hebt van misselijkheid en/of overgeven bij kanker, is het belangrijk om dit met je arts te bespreken. Je arts kan onderzoeken waar de misselijkheid vandaan komt en samen kun je kijken of en hoe de misselijkheid en/of het overgeven te behandelen zijn. 

Onderzoeken

De arts stelt je vragen en onderzoekt je. Soms is extra onderzoek nodig, zoals:

• bloedonderzoek, bijvoorbeeld om te kijken hoe hoog het calciumgehalte van je bloed is.
• echo, röntgenfoto of CT-scan van de buik
• foto van de dunne darm
• kijkonderzoek van de maag: gastroscopie
• MRI-scan of CT-scan van de hersenen

Behandeling van de oorzaak van de misselijkheid

Als duidelijk is waar de misselijkheid en/of het overgeven door komt, kan die oorzaak soms behandeld worden. Bijvoorbeeld:

• behandeling van de tumor, bijvoorbeeld met chemotherapie of bestraling
• aanpassing van je medicijnen
• plaatsen van een stent (buisje) in het eerste deel van de dunne darm, net na de maag
• behandeling van verstopping 
• behandeling van darmafsluiting
• behandeling van te hoog calciumgehalte van het bloed
• vocht uit de buik halen

Behandeling van de klachten

Behandelt de arts je klachten? Dan krijg je misschien: 

• Extra vocht om te drinken of via een infuus.
• Medicijnen tegen de misselijkheid en het overgeven.
• Als je maag vol zit: een slangetje dat maagsappen afvoert (via je neus of door je buikwand heen).
• Advies over andere eetgewoonten. Hier kan een diëtist je bij helpen.

Heb je last van aangeleerde misselijkheid? Dan kan een psycholoog je leren op een andere manier met je misselijkheid om te gaan. 

Wat kun je zelf doen bij misselijkheid en overgeven?

Er zijn verschillende dingen die je zelf kunt doen om misselijkheid tegen te gaan. Het is voor iedereen anders wat wel of niet helpt. Probeer wat jou helpt.

Tips:

• Zit rechtop tijdens en na het eten.
• Poets je tanden extra vaak. Let op: doe dat niet direct na het overgeven. Als je direct na het overgeven je tanden poetst, kun je het tandglazuur gemakkelijk wegpoetsen en worden je tanden gevoelig. Spoel je mond liever met water of een mondspoelmiddel.
• Draag kleren die niet te strak zitten.  
• Gebruik geen parfums die sterk ruiken.
• Mijd etensgeur. Ga bijvoorbeeld naar een andere kamer als er wordt gekookt.

Probeer ook eens of acupressuur helpt tegen misselijkheid, bijvoorbeeld met een speciaal polsbandje. Bekijk op een andere pagina hoe je zelf acupressuur kunt toepassen.

Eten

• Eet alleen dingen die je lekker vindt.
• Eet frisse dingen, zoals fruit, kwark, yoghurt of een smoothie.
• Eet elke 2 uur iets kleins in plaats van 3 grote maaltijden. 
• Eet geen vetrijke, sterk gekruide, te warme of sterk geurende maaltijden.
• Probeer eens koude maaltijd te eten. Dan heb je minder last van sterke etensgeuren. 

Drinken

• Te weinig drinken kan de misselijkheid erger maken. Bovendien kun je uitdrogen als je veel overgeeft. Probeer daarom genoeg te drinken, minimaal 1,5 liter per dag.
• Drink fris of water met prik zodat je moet boeren. Boeren kan ervoor zorgen dat een eventuele luchtbel uit je maag verdwijnt
• Drink geen koude dranken, want dan kun je last krijgen van je maag.

Als je arts je een behandeling voorstelt, hoef je daar geen ‘ja’ op te zeggen. Het is erg belangrijk om goed na te denken over wat jij zelf wil. Vraag gerust naar de voordelen en de nadelen van de behandelingen. Wat weegt voor jou het zwaarst? Wat wil je wel, en wat wil je niet?

Bespreek je wensen met je arts, zorgverleners en naasten. Vertel hun duidelijk wat je wilt. Dan kunnen zij jou de zorg bieden die bij jou past.